Οι συνομιλίες για το Κυπριακό άρχισαν το πρωί της Τετάρτης στο Κραν-Μοντανά της Ελβετίας με «εποικοδομητικό» τρόπο και σε «θετική ατμόσφαιρα», όπως δήλωσαν οι εκπρόσωποι του ΟΗΕ.

«Είχαμε μια καλή, εποικοδομητική αρχή», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για την Κύπρο, Έσπεν Μπαρθ Άιντε, ενώ ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΟΗΕ για πολιτικές υποθέσεις Τζέφρι Φέλτμαν υπογράμμισε τη «θετική ατμόσφαιρα» και μια «αξιοσημείωτα θετική στάση».

Η νέα Διάσκεψη για το Κυπριακό, ξεκίνησε σήμερα με διπλωματικές πηγές να εκτιμούν ότι όλοι οι συμμετέχοντες θα παραμείνουν στο τραπέζι των συζητήσεων μέχρι το τέλος, στις 7 Ιουλίου, όπως προβλέπει ο σχεδιασμός των Ηνωμένων Εθνών.

«Μ’ αρέσει το μέρος και θα μείνω για όσο χρειαστεί», διεμήνυσε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ερωτηθείς, εισερχόμενος στον χώρο της Διάσκεψης σήμερα το πρωί.

Επίσης, την πρόθεση να παραμείνει στο Κραν Μοντανά φαίνεται ότι διατύπωσε, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, χθες, κατά τη διάρκεια δείπνου εργασίας, και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος δεν μετακινήθηκε από τις γνωστές θέσεις της χώρας του.

Νωρίτερα, είχαν φθάσει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης -ο οποίος κατά την είσοδό του στο χώρο ανέφερε πως προσέρχεται με ελπίδα- και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Μουσταφά Ακιντζί.

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Μπόρις Τζόνσον, αναχώρησε για τη Βρετανία σήμερα το πρωί, πριν από την επίσημη έναρξη της Διάσκεψης, επειδή έπρεπε να συμμετάσχει σε κοινοβουλευτική συνεδρίαση, έγινε γνωστό από αξιωματούχους. «Το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να εκπροσωπείται στη διάσκεψη και αναμένουμε να υπάρξει υπουργική εκπροσώπηση κάποια στιγμή στη διάρκεια της διαδικασίας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ Αλίμ Σιντίκ.

Χωρίς το έγγραφο Άιντε

Υπό το φως των νέων δεδομένων που σηματοδοτεί η απόσυρση του εγγράφου Άιντε για τα θέματα των Εγγυήσεων και Ασφάλειας, ως αποτέλεσμα της έντονης δυσφορίας Αθήνας και Λευκωσίας, η συζήτηση ξεκίνησε με το κεφάλαιο “Ασφάλεια και Εγγυήσεις” από το σημείο όπου σταμάτησε στη Γενεύη, τον περασμένο Ιανουάριο, πριν η Τουρκία αποχωρήσει από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης.

Δεν υπάρχει κανένα έγγραφο στο τραπέζι, λέει ο Άιντε

«Δεν υπάρχει έγγραφο. Το έγγραφο μου δεν έχει καμία υπόσταση και δεν είναι στο τραπέζι. Δεν έχει αποσυρθεί διότι ποτέ δεν υπήρχε». Με αυτά τα απολογητικά λόγια ξεκίνησε την παρέμβασή του ο ειδικός απεσταλμένος του γ.γ. του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντε μετά από τις σκληρές αντιδράσεις του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη για τις αναφορές του περί μη απόσυρσης του περιβόητου εγγράφου που είχε συντάξει ως οδηγό της Διάσκεψης για το κεφάλαιο των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας.

Λίγο νωρίτερα σε διευκρινιστική δήλωση προέβη και ο εκπρόσωπος Τύπου των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο Αλίμ Σιντίκ μετά την διαμαρτυρία της ελληνοκυπριακής πλευράς. Στην δήλωση του ο κ. Σιντίκ αναφέρει ότι ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντε ξεκαθάρισε ότι το έγγραφο δεν είναι κοινό και ότι δεν βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κατά τη διάσκεψη στο Κραν Μοντανά.

Το όλο ζήτημα προέκυψε μετά από τα εύλογα ερωτήματα που δημιούργησε η απάντηση που έδωσε ο κ. Άιντε ερωτηθείς από δημοσιογράφο της εφημερίδας Πολίτης σχετικά με την απόσυρση του επίμαχου εγγράφου στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου, που παραχώρησε σήμερα το μεσημέρι, μετά την ολοκλήρωση του πρώτου μέρους της Διάσκεψης για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας. Ο κ. Άιντε δήλωσε το μεσημέρι -πριν το ανασκευάσει μετά από μερικές ώρες- ότι το έγγραφο αποσύρθηκε μόνο ως κοινό έγγραφο από το τραπέζι. «Το έγγραφο δεν αποσύρθηκε, δεν το χρησιμοποιούμε ως κοινό έγγραφο» είπε χαρακτηριστικά σημειώνοντας ότι «είναι μία σύνθεση διαφορετικών απόψεων, δεν το επινοήσαμε εμείς, προσθέτοντας ότι σήμερα έγιναν διαφορετικές τοποθετήσεις σε σχέση με ό,τι ήταν γραμμένο στο έγγραφο». Αποτέλεσμα της δήλωσης αυτής ήταν το άμεσο διάβημα της κυπριακής πλευράς στον ΟΗΕ που οδήγησε στην απολογία του κ. Άιντε.

Μηχανισμό παρακολούθησης και υλοποίησης των συμφωνιών αντί Εγγυήσεων πρότεινε ο Κοτζιάς

Συγκεκριμένη πρόταση για την κατάργηση της Συνθήκης των Εγγυήσεων και των παρεμβατικών δικαιωμάτων τρίτης χώρας και αντικατάστασή τους με ένα μηχανισμό παρακολούθησης και υλοποίησης των συμφωνιών παρουσίασε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς κατά την τοποθέτησή του στην πρωινή συνεδρίαση της πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό και το κεφάλαιο των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας που άρχισε σήμερα το πρωί στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας και διεξήχθη σε καλό κλίμα.

Ο κ. Κοτζιάς εξήγησε επιπροσθέτως ότι πρέπει να συμφωνηθεί ποιος θα συμμετάσχει σε αυτό το σχήμα, τονίζοντας το οξύμωρο της συμμετοχής στο μηχανισμό αυτό παρακολούθησης χωρών που μέχρι σήμερα ήταν εγγυήτριες δυνάμεις. Ο κριτής, πρόσθεσε χαρακτηριστικά, δεν μπορεί να είναι και κρινόμενος.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, οποίος τοποθετήθηκε τελευταίος επί του θέματος, αρχικά ευχαρίστησε τα ΗΕ για τις προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος και ανέφερε ότι η Ιστορία δεν πρέπει να εγκλωβίσει ως φυλακή τους συμμετέχοντες αλλά να λειτουργήσει ως σχολείο.

Τόνισε ότι το κύριο ζήτημα είναι να απαντηθεί το ερώτημα «τι κράτος θέλουμε» επισημαίνοντας ότι η λύση θα πρέπει να οδηγήσει σε ένα φυσιολογικό κράτος, χωρίς εγγυήσεις και παρεμβατικά δικαιώματα που είναι αποικιοκρατικά κατάλοιπα, τη στιγμή που όλα αυτά τα εγγυητικά καθεστώτα έχουν καταρρεύσει παγκοσμίως.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών πρόσθεσε επίσης ότι στους Τουρκοκύπριους πρέπει να αποδοθούν τα μέγιστα δυνατά δικαιώματα και στους Ελληνοκύπριους να εξασφαλισθεί η μέγιστη δυνατή ασφάλεια.

Την ανάγκη του ρόλου των ΗΕ στην εφαρμογή της λύσης, τόνισε από την πλευρά του και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, δίνοντας παράλληλα έμφαση στο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει και η ΕΕ. Οι προβλέψεις της λύσης, όπως είπε, προσφέρουν πλήρη ασφάλεια και σεβασμό. Επισήμανε δε ότι τα κακά της Κύπρου οφείλονται ακριβώς στη Συνθήκη των Εγγυήσεων.

Ωστόσο, μολονότι η πρώτη συνεδρίαση της ημέρας κύλησε χωρίς εκπλήξεις και αιφνιδιασμούς από τις τοποθετήσεις όλων των μερών η απογευματινή συνεδρίαση παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς οι συζητήσεις θα μπουν βαθύτερα, όπως αναμένεται, στην ουσία προτάσεων και ιδεών.

Στο μεσοδιάστημα η Ελληνική αντιπροσωπεία στις 16:00 (17:00 ώρα Ελλάδος) είχε διμερή συνάντηση με τον ειδικό σύμβουλο του γγ του ΟΗΕ Έσπεν Μπάρθ ‘Αιντε, ο οποίος θα έχει με τη σειρά του και ξεχωριστές συναντήσεις με τις άλλες δύο εγγυήτριες δυνάμεις, πριν από το δεύτερο μέρος των συνομιλιών όλων των πλευρών που θα αρχίσει στις 18.00 (19.00 ώρα Ελλάδας).

Συνεχείς επαφές

Ήδη έως αργά χθες το βράδυ, σημειώθηκε σειρά διμερών συναντήσεων. Αμέσως μετά την άφιξή τους στο ελβετικό θέρετρο ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, είχαν συνάντηση για την οριστικοποίηση της κοινής στρατηγικής Ελλάδας και Κύπρου.

Ο κ. Κοτζιάς είχε, επίσης, και μία ενδιαφέρουσα και ζωντανή συνάντηση με τον κ. Άιντε όπου συζητήθηκαν οργανωτικά ζητήματα της Διάσκεψης, ενώ έπειτα από το δείπνο που παρατέθηκε στις αντιπροσωπείες των συμμετεχόντων μερών, παρουσία και της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, Φεντερίκα Μογκερίνι, συναντήθηκε και με τον Βρετανό ομόλογό του Μπόρις Τζόνσον.

Σε συνέντευξη στο ΡΙΚ, ο κ. Αναστασιάδης χαρακτήρισε απαράδεκτο και αδιανόητο το γεγονός ότι ακούγονται απειλές πως «εάν δεν λυθεί τώρα το Κυπριακό, δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ».

«Έχω την εντύπωση ότι αυτό που έχει σημασία είναι να μην απογοητεύσουμε τον κυπριακό λαό, είτε Ελληνοκυπρίους είτε Τουρκοκύπριους, με την αποτυχία να επιτευχθεί απλώς πρόοδος» ανέφερε και επισήμανε πως «απαιτούνται βήματα ώστε να πλησιάσουμε στο τέλος και να επιτευχθεί λύση αποδεκτή και από τις δύο κοινότητες». Μια λύση, τόνισε, που να μην δημιουργεί νικητές και να αφήνει ηττημένους.

Ο κ. Αναστασιάδης ανέφερε επίσης ότι δεν θα σχολιάσει οτιδήποτε αφορά ένα έγγραφο (σ.σ: του Έσπεν ‘Αιντε) που δεν έχει υπόσταση, αλλά θα επικεντρώσει την προσοχή του στις προσπάθειες και στην ελπίδα ότι «επιτέλους έφθασε η ώρα επανένωσης της πατρίδας».

Αναφερόμενος στους υδρογονάνθρακες στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επανέλαβε ότι ο φυσικός πλούτος της Κύπρου ανήκει σε όλο τον κυπριακό λαό, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Διαμήνυσε, επίσης, ότι δεν μπορεί να υπάρξει ενδιάμεση λύση γιατί, όπως εξήγησε, «υπάρχει ο κανόνας ότι τίποτε δεν συμφωνείται εάν δεν συμφωνηθούν όλα».