Τελικά ρε παιδιά πως την εννοούμε την «μεταρρύθμιση»;

Ξέρουμε ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις και οι δανειστές είχαν έναν συγκεκριμένο τρόπο να παίζουν με αυτές τις λέξεις. Βάφτιζαν «διαρθρωτικές αλλαγές» όλα εκείνα τα εισπρακτικά μέτρα (συχνά βραχυπρόθεσμης δημοσιονομικής απόδοσης) που μας ταλαιπωρούν τα τελευταία χρόνια. Ονόμαζαν «μεταρρυθμίσεις» τα μέτρα νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης που μας επέβαλαν, αλλά απέρριπταν οποιαδήποτε άλλη πραγματική μεταρρύθμιση με κοινωνικό πρόσημο ως «ιδεοληψία» ή με την δικαιολογία ότι δεν υπάρχουν λεφτά.

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών σχετικά με την αύξηση των εισφορών του ΕΦΚΑ για τους ελεύθερους επαγγελματίες μας έδειξε ότι και αυτή η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τον ίδιο όρο με ανάλογες στρεβλώσεις και με αντίστοιχες εισπρακτικές προσδοκίες. Μολονότι η «Μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος» (όπως ονομάστηκε το σχετικό κυβερνητικό Σχέδιο Νόμου του 2016) διακρινόταν από πολλές αστοχίες, υπήρχε και μια καλή ιδέα μέσα στις γραμμές του: η πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες με βάση το εισόδημά τους, και όχι με βάση τα έτη ασφάλισης. Τέρμα τα χιλιάρικα ανά δίμηνο στον ΟΑΕΕ για ανθρώπους που είχαν 25 χρόνια μια επιχείρηση, αλλά είχαν φτάσει στο σημείο να έχουν 25 ευρώ ημερήσιο τζίρο. Δίκαια πράγματα… Και πραγματικά, όταν άρχισε να εφαρμόζεται ο νέος τρόπος υπολογισμού, η κυβέρνηση έσπευσε να ισχυριστεί ότι το 80% των αυτοαπασχολούμενων και το 90% των αγροτών θα πληρώνουν λιγότερα από πριν. 

Η στιγμή εκείνη υπήρξε μια μεγάλη ευκαιρία για την κυβέρνηση. Για πολλούς λόγους.

Ένα 80% από τους 1.400.000 επαγγελματίες και αγρότες παρέλαβε ραβασάκια με μειωμένες εισφορές (ή, το πολύ-πολύ, ίδιες με πριν). Και επειδή η ψήφος βγαίνει συχνά μέσα από την τσέπη μας, θα μπορούσε αυτή η εξέλιξη να ευνοήσει υπό προϋποθέσεις πολιτικά τον ΣΥΡΙΖΑ.

Υπήρχε όμως και κάτι άλλο. Ο ανηλεής πόλεμος που δέχτηκε αυτό το μέτρο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την αντιπολίτευση (κυρίως από τη ΝΔ, το Ποτάμι και τη Δημοκρατική Συμπαράταξη) κατέδειξε και πάλι τον ρόλο που διαδραματίζει το εγχώριο πολιτικό και μιντιακό κατεστημένο. Με τρόμο ακούγαμε όλοι οι αυτοαπασχολούμενοι τις προβλέψεις για ραβασάκια δυσθεώρητου ύψους, αλλά στο 80% εξ ημών δεν ήρθαν, με αποτέλεσμα να εκτεθούν οι τρομολάγνοι. Ήταν κάτι που επιβεβαίωνε την ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ για τον πόλεμο που δέχεται από μια παλιά καθεστηκυία τάξη.

Παράλληλα, αυτή η ιστορία υπήρξε και μια μικρή, αλλά σπάνια ευκαιρία για τον ΣΥΡΙΖΑ, να προβάλει το (πληγωμένο πια) αριστερό του προφίλ. Μπόρεσε να ψελλίσει μια απαξιωτική κουβέντα για το «κίνημα της γραβάτας», ταυτίζοντάς το με μεγάλο-δικηγόρους, με μεγαλο-γιατρούς και με μεγαλο-γενικώς, θυμίζοντας πως η δική του αποστολή είναι να υπερασπίσει τα δικαιώματα ενός ταπεινού 80% και όχι ενός ευκατάστατου 20%. Ήταν μία από τις λίγες στιγμές που μπόρεσε να το κάνει μέσα σε όλον αυτόν τον μνημονιακό ορυμαγδό.

Η συνέχεια ήταν καταστροφική. Σε μια πρώτη φάση, η οργανωτική εφαρμογή του μέτρου υπήρξε ένα ναυάγιο. Μπλοκάκηδες που δεν ήξεραν τι πληρώνουν και πότε, επιχειρήσεις που ακόμα προσπαθούν να βγάλουν άκρη με την κατανομή των εισφορών ανάμεσα στις ίδιες και στους ανθρώπους που απασχολούν και μετάθεση για τον Σεπτέμβριο του 2017 του συμψηφισμού των εισφορών που πληρώνονται τώρα με βάση τα εισοδήματα του 2015 από τη μία, με εκείνες που τελικά θα πληρωθούν με βάση τα εισοδήματα του 2016 από την άλλη.

Και τώρα μας προέκυψε, με βάση τις τελευταίες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, ότι η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών από το 2018 και μετά θα είναι τα κέρδη του προηγούμενου έτους, χωρίς όμως πια την αφαίρεση της ασφαλιστικής εισφοράς. Η επιβάρυνση των επαγγελματιών με αυτή τη διαφορά θα είναι μεγάλη (η κατάσταση θα παραμείνει περίπου ίδια μόνο για το 2018, αφού θα εφαρμοσθεί έκπτωση 15% στη βάση του υπολογισμού, με αποτέλεσμα οι εισφορές να βρίσκονται σε ανάλογα επίπεδα με φέτος). 

Εξίσου κακή υπήρξε και η επικοινωνιακή διαχείριση των τελευταίων εξελίξεων. Απέναντι στις κατηγορίες της αντιπολίτευσης για προβλεπόμενες αυξήσεις έως και 61% στις ασφαλιστικές εισφορές, οι απαντήσεις του Υπουργείου Εργασίας ήταν μάλλον αμήχανες. Αναφέρθηκαν πρώτα στο γεγονός ότι για το 2018 «θα εφαρμόζεται συνολική έκπτωση 15% … με αποτέλεσμα οι εισφορές να βρίσκονται στα ίδια επίπεδα», ξεχνώντας να μας πουν τι θα γίνεται από το 2019 και μετά.  Στη συνέχεια προχώρησαν στην επισήμανση ότι «κανείς δεν αμφισβητεί πλέον -επιβεβαιώνεται από τα επίσημα στοιχεία και έρευνες όπως αυτή της ΕΣΕΕ- πως περίπου το 80% των αυτοαπασχολούμενων, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών πληρώνουν λιγότερες εισφορές από ό,τι πλήρωναν με το προηγούμενο καθεστώς», κάνοντας ουσιαστικά λόγο για το τι συμβαίνει σήμερα και όχι για το τι θα συμβεί σε λίγο. Γιατί τελικά, οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας απήλαυσαν δικαιοσύνη για έναν μόνο χρόνο, δηλαδή για το 2017. Θα ήταν καλύτερη η σιωπή σε αυτή τη χρονική στιγμή.

Αποτέλεσμα; Μια τρύπα στο νερό. Ενώ πριν, ένα 80% από τους 1.400.000 επαγγελματίες και αγρότες παραλάμβανε ραβασάκια με μειωμένες εισφορές, τώρα φαίνεται ότι το 100% από αυτούς θα μουτζώνει την κυβέρνηση και με τα δύο χέρια. Την ίδια στιγμή, μοιάζει να δικαιώνεται η άθλια μιντιακή κ νεοδημοκρατική προπαγάνδα για τις ασφαλιστικές εισφορές.

Από την άλλη, θα μου πείτε, με την αποδοχή μέτρων όπως αυτό, έκλεισε η αξιολόγηση, και τώρα μπορούμε να διαβάζουμε ειδήσεις όπως αυτή: «πάτησε και τις 760 μονάδες το χρηματιστήριο με άνοδο 1,26%». Ευτυχώς: ήταν η είδηση που περιμέναμε εναγωνίως όλοι εμείς που ψηφίσαμε την πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς….