Λένε ότι οι πόλεις είναι οι κάτοικοί τους. Οτι δεν μπορεί μια πόλη να είναι όμορφη αν οι άνθρωποί της είναι δυστυχισμένοι.
Σωστά.

‘Ομως υπάρχουν πόλεις οι οποίες και στην μεγαλύτερη δυστυχία, στην μεγαλύτερη δυσκολία, παραμένουν όμορφες. Γιατί οι κάτοικοί τους δεν παύουν να χαμογελούν. Να είναι ευγενικοί, όχι με τον τρόπο ενός κώδικα «καλών τρόπων», αλλά με τον τρόπο που ένας βαθιά καλλιεργημένος άνθρωπος έχει αξιολογήσει τις σημαντικές προτεραιότητες της ζωής. Να προσέχουν την εμφάνισή τους, φτωχική, ίσως, αλλά ποτέ πρόχειρη ή βρώμικη.

Να μην προσπερνάνε όποιον έχει ανάγκη ή ζητά την βοήθειά τους.

Ξέρω μια τέτοια πόλη. Παλιά την έλεγαν Αγία Πετρούπολη. Αργότερα, Πετρογκράντ. Υστερα, Λένινγκραντ. Τώρα, πάλι, Αγία Πετρούπολη.

Οι κάτοικοί της την φωνάζουν, απλά, «Πίτερ».

Σήμερα, το Πίτερ και η κάτοικοί του θρηνούν. Με την ίδια αξιοπρέπεια που το κάνουν πάντα στην ιστορία τους. Λες και η ίδια η πόλη, οι τοίχοι των παλιών κτιρίων, οι δρόμοι και οι γωνιές από συμπυκνωμένη ιστορία, να εκπέμπουν μια βαθιά περηφάνεια προς τους ανθρώπους της, ικανή να προκαλεί σεβασμό στον επισκέπτη.

Οποτε χρειαστεί, δέος στον κατακτητή.

Σήμερα λοιπόν, μετά την έκρηξη και την διακοπή όλων των δρομολογίων του μετρό, κάθε οδηγός, αυθόρμητα και δίχως κανέναν συντονισμό, άρχισε να μεταφέρει τον κόσμο στις δουλειές και τα σπίτια του. Ξαφνικά, οι άνθρωποι της πόλης, «έγιναν» το πληγωμένο μετρό τους.

Δίχως αντάλλαγμα.

Μέχρι και οι ταξιτζήδες ανακοίνωσαν ότι θα κάνουν δωρεάν δρομολόγια.

Δύσκολο εγχείρημα. Το μετρό του Λένινγκραντ εξυπηρετεί καθημερινά δύο εκατομμύρια επιβάτες.

Αλλά, προφανώς, αυτό δεν έχει σημασία.

Σημασία έχει ότι ξαφνικά, η πόλη σκεπάστηκε από ένα κύμα αλληλεγγύης. Γιατί το Πίτερ δεν είναι η πόλη του πολιτισμού στα «χαρτιά», αλλά στην ψυχή της.
Δηλαδή στους ανθρώπους της.

Προφανώς, αυτό το κύμα θα περάσει και το Πίτερ θα επιστρέψει στην δύσκολη καθημερινότητά του.

Υποθέτω, όμως, ότι τέτοιες στιγμές αφήνουν πίσω τους κάτι ουσιαστικό, που ενώνει το παρελθόν του με το μέλλον μας. Είναι μια «χαραμάδα» προς έναν κόσμο δίχως αντίτιμο. Ποσότητα. Κέρδος και χασούρα.

Σε έναν κόσμο που, όπως κι αν ονομάζεται αυτή η μαγική νύμφη του Νέβα, θα είναι πάντα η πόλη των ανύποτακτων ονείρων μας.

*Η φωτογραφία είναι από το αριστουργηματικό φιλμ του Βσέβολοντ Πουντόβκιν, «Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης» του 1927.