1. Το καλύτερο νερό είναι αυτό που τρώμε και όχι αυτό που πίνουμε

Ο ρόλος του νερού για το ανθρώπινο σώμα είναι σημαντικός όσο και απλός. Όταν τα κύτταρά μας δεν είναι αρκούντως ενυδατωμένα , αρχίζουν να εκφυλίζονται, να παθαίνουν φθορές και να μη μπορούν να λειτουργήσουν στο ανώτατο επίπεδο που μπορούν. Οι φθορές των κυττάρων-ενώ τα ίδια τα κύτταρα μπορούν να τα οδηγούν και στο θάνατο- έχουν σαν αποτέλεσμα τη φθορά των ιστών και αυτό που αποκαλούμε γήρανση του οργανισμού. Έτσι έχουμε –πριν τον οριστικό θάνατο του ίδιου του οργανισμού, που κάποτε θα συμβεί έτσι και αλλιώς-την εμφάνιση της ασθένειας, του πόνου, της κόπωσης, της δυσκαμψίας, των ρυτίδων γήρανσης, της απώλειας της πνευματικής διαύγειας κ.λπ. Η απώλεια κυτταρικού νερού είναι μια από τις αιτίες να μη μπορεί ο οργανισμός να διατηρεί σε καλή κατάσταση το ανοσιοποιητικό του σύστημα και να αυτοθεραπεύεται.

Πως εξασφαλίζουμε λοιπόν την επάρκεια του κυτταρικού νερού;

Το νερό που πίνουμε μπορεί να μην είναι αρκετό, αν τα κύτταρά μας-λόγω φθοράς- δε μπορούν να το συγκρατήσουν, όπως αναφέραμε πιο πάνω. Η ενυδάτωση έχει να κάνει με το νερό που κρατάνε τα κύτταρά μας και όχι με αυτό που πίνουμε. Το σώμα μας μπορεί να είναι γεμάτο από το εξωκυτταρικό νερό και όμως να είναι αφυδατωμένο.

Η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ θεωρεί ότι: «Η κατάλληλη ποσότητα νερού για τους ενήλικες είναι 2,5 λίτρα στις περισσότερες περιπτώσεις. Ένα γενικό όριο για κάθε άνθρωπο είναι 1 ml ανά θερμίδα τροφής. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας περιέχεται στο φαγητό». Αλλά αυτό που έχει μείνει στα ΜΜΕ από αυτή τη θεώρηση και προπαγανδίζουν συνέχεια, είναι τα 2,5 λίτρα την ημέρα. Ξεχνούν το ότι τα 2,5 αυτά λίτρα μπορεί να τα εξασφαλίζουμε από τη διατροφή μας, σα συστατικό κυρίως των φρούτων και λαχανικών.

Για παράδειγμα το καρπούζι και το αγγούρι είναι 97% νερό, οι ντομάτες και τα κολοκύθια είναι 95%, η αγκινάρα 92%, τα καρότα 88% και τα ροδάκινα 87%. Αυτό το νερό των φρούτων και λαχανικών, αλλά και των άλλων τροφών  έχει την καλύτερη δομή και άρα είναι «ενεργό» νερό, με μικρά κλούστερ. Αρκεί βέβαια να μην έχουν καλλιεργηθεί με επιβλαβή χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα.

Τα φυτικά τρόφιμα είναι η καλύτερη πηγή νερού υψηλής ποιότητας. Γιατί συμπυκνώνουν στο νερό τους θρεπτικά συστατικά και το δομούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να παίρνει την καλύτερη μορφή για τα κύτταρά μας. Έτσι παραμένει αρκετά στο εσωτερικό των κυττάρων, ώστε να το αξιοποιούν όπως το χρειάζονται. Καλύτερα λοιπόν να τρώμε  το νερό μας, παρά να το πίνουμε. Αλλά βέβαια αυτό που πίνουμε καλύτερα να είναι τρεχούμενο και απαλλαγμένο από αρνητικές επιδράσεις, παρά από φιάλες ή μπιτόνια.

2. Όσον αφορά στο νερό που πίνουμε πρόκειται για ένα κοινωνικό πρόβλημα.

Οι πηγές και τα αποθέματα πόσιμου νερού λιγοστεύουν, λόγω κοινωνικών και οικολογικών εξελίξεων: από την αλόγιστη χρήση, τη αύξηση της ζήτησης στις πόλεις, τη συγκεντροποίηση των πληθυσμών σε μερικές βιομηχανικές περιοχές, τη μόλυνση των επιφανειακών-υπόγειων υδάτων και την μείωση της ποιότητάς του, τη ξηρασία σε κάποιες περιοχές που εντείνεται λόγω κλιματικών αλλαγών, την θερμοκηπιακή θέρμανση και άρα τη μείωση των χιονιών, κ.λπ.

Το πρόβλημα γίνεται κοινωνικό από τη στιγμή που υπάρχει από τη μια αλόγιστη χρήση στις περιοχές που υπάρχουν αποθέματα και από την άλλη αύξηση των αναγκών εκεί που δεν υπάρχουν. Αυτό θα οδηγεί σε κοινωνικές συγκρούσεις και μερικές φορές και σε συγκρούσεις κρατών(μερικοί προβλέπουν και πολέμους με αιτία το νερό).

Κατά τη περίοδο της βιομηχανικής καπιταλιστικής ανάπτυξης, όπου η περιφέρεια συρρικνώθηκε λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης των πληθυσμών στις πόλεις, μέσα κυρίως από την κρατική διαχείριση του πόσιμου νερού μέσω δικτύων και τη μεταφορά του σε μεγάλες αποστάσεις για τις ανάγκες των πόλεων, οι κοινότητες έχασαν τη δυνατότητα που είχαν για τη διαχείρισή του . Οι πηγές και τα αποθέματα της περιφέρειας πέρασαν στα χέρια κρατικών ή ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης. Η όλη αυτή διαδικασία μετέτρεψε το νερό από φυσικό και δημόσιο αγαθό σε εμπορικό και αγοραίο και στη συνέχεια του έδωσε το χαρακτηριστικό της σπανιότητας, παρόλο που είναι ίσως ο πιο άφθονος φυσικός πόρος σε αυτό τον πλανήτη.
Προς το παρόν, είτε πρόκειται για διαχείριση από κρατικές εταιρείες νερού, είτε από κεντρικές-περιφερειακές μεγάλες εταιρείες που διαχειρίζονται δίκτυα πόλεων ή το εμφιαλώνουν εφοδιάζοντας τις αγορές νερού, το φυσικό και συλλογικό αυτό αγαθό έχει στην ουσία ιδιωτικοποιηθεί και εξασφαλίζεται μέσω της αγοράς.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, σε έναν άνθρωπο επαρκούν 50 λίτρα ημερησίως για την κάλυψη των αναγκών του(πόση, μαγείρεμα, ντουζ, πλύσιμο ρούχων κ.λπ). Σήμερα ο μέσος Αμερικάνος καταναλώνει 600 λίτρα νερού τη μέρα, ο μέσος Γερμανός 130 λ., ο μέσος Έλληνας 160 λ., ενώ ο Αφρικανός στην υποσαχάρια Αφρική 10 μόνο λίτρα.

3. Η απαιτούμενη πολιτική διαχείρισης των αποθεμάτων νερού

Σε 10 χρόνια, δηλ. το 2025 ο μισός πλανήτης θα διψάει και δεν θα έχει πρόσβαση στο πόσιμο νερό. Η επίδραση είναι ορατή και στην χώρα μας. Είχαμε μέχρι τώρα το 2ο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν αποτύπωμα κατανάλωσης νερού στον κόσμο. Τα αποθέματα των φραγμάτων έχουν μειωθεί κατά 44%( με την ανομβρία και ιδίως με τη μειώση των χιονιών λόγω της κλιματικής αλαγής των τελευταίων χρόνων). Ταυτόχρονα οι απώλειες των δικτύων πόσιμου νερού στις ελληνικές πόλεις ανέρχονται μέχρι και 40-60%. Όλα αυτά καθιστούν επιτακτική την ανάγκη μιας διαφορετικής διαχείρισης των νερών μας, η οποία να εστιάζει στις καταναλωτικές συνήθειες των κατοίκων. Απαιτεί μέτρα εξοικονόμησης νερού, αλλαγές στην τιμολογιακή πολιτική, μείωση των διαρροών με την αντικατάσταση των παλιών δικτύων υδροδότησης, ενημέρωση των πολιτών. Αλλαγή στον τρόπο άρδευσης των αγροτών(π.χ. μέρα μεσημέρι και με τεχνητή βροχή των μπεκ), όπως επίσης και στην επιλογή από τη μεριά τους καλλιεργειών που δεν απαιτούν πολύ νερό(όχι υδροβόρες μονοκαλλιέργειες όπως π.χ. είναι το βαμβάκι. Όταν εξάγουμε το βαμβάκι της Θεσσαλίας, για παράδειγμα, εξάγουμε το νερό από τον υδροφόρο ορίζοντά της με αποτέλεσμα τη μελλοντική ερημοποίησή της)

Σε αυτή τη διαχείριση βοηθά η έννοια του «εικονικού νερού». Το εικονικό ή αόρατο ή κρυμμένο νερό αναφέρεται στην ποσότητα του νερού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας(λέγεται εικονικό ή αόρατο γιατί μετά την παραγωγή ενός προϊόντος, το νερό που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή του δεν εμπεριέχεται πια στο προϊόν αυτό).

Έτσι για παράδειγμα χρειάζονται περίπου: 50 λίτρα(λ) νερού για να παραχθεί 1 πορτοκάλι, 400 λ νερού για ένα φλιτζάνι καφέ, 800 λ.  για να παραχθεί 1 ποτήρι γάλα, 900 λ για 1 κιλό καλαμπόκι, 2.000 λ. για ένα πιάτο κρέας με πατάτες, 2.700 λ. για ένα βαμβακερό μπλουζάκι, 6.000 λ. για ένα παντελόνι τζιν, 16.000 λ. για να παραχθεί 1 κιλό βοδινό κρέας, 20.000 λ. για έναν ηλεκτρ. Υπολογιστή, 400.000 λ. για ένα αυτοκίνητο.

Στη χώρα μας, ιδίως μετά τις πολιτικές του μνημονίου και την «Καλλικρατική» πια Τοπική Αυτοδιοίκηση, υλοποιόταν μέχρι τώρα πλήρως η μετατροπή του «κοινού» αυτού αγαθού σε ιδιωτικό, εμπορεύσιμο και αγοραίο . Η ιδιωτικοποίησή του αυτή έκανε τις τοπικές κοινότητες, στις οποίες ανήκουν οι πηγές και τα αποθέματα, καθώς και τους καταναλωτές των πόλεων, να συνειδητοποιήσουν για πρώτη φορά, ότι ένα φυσικό, δημόσιο και συλλογικό αγαθό, μετατρέπεται σε προϊόν εκμετάλλευσης από τις ιδιωτικές εταιρείες. Για να μη συνεχίζεται αυτό απαιτείται η δημιουργία τέτοιων οικονομικοκοινωνικών δομών, που θα εξασφαλίζει την συλλογικοποίση – κοινοτικοποίηση – δημοτικοποίηση του νερού, σαν εναλλακτική λύση στην κρατικοποίηση ή ιδιωτικοποίησή του.

Η νέα κυβέρνηση στη χώρα, που λέει ότι είναι ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων αγαθών, για να αποδείξει ότι αυτά που λέει τα εννοεί κιόλας, θα χρειασθεί να υλοποιήσει αυτή την κατεύθυνση κοινωνικοποίησης, προκρίνοντας ακριβώς συλλογικές δομές διαχείρισης των αποθεμάτων νερού σε κάθε περιοχή. Σαν πρώτο βήμα να συσταθούν συνεταιρισμοί διαχείρισης νερού και αποχέτευσης -όπου δεν υπάρχουν- γιατί σε μερικές κοινότητες υπάρχουν από παλιά οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων(ΟΕΒ), που ήταν κοινοτικές τέτοιες μορφές ύδρευσης και άρδευσης. Μπορούν να δημιουργηθούν ενώσεις των κοινοτικών συστημάτων νερού στα πλαίσια ενός δήμου και στη συνέχεια μιας περιφέρειας ή να υπάρχει συμμετοχή των κοινοτικών συστημάτων στη λήψη των αποφάσεων διαχείρισης, αν δημιουργηθεί νέα δημοτική επιχείρηση ή αλλάξει το καθεστώς σε τυχόν προϋπάρχουσα τέτοια. Μια τέτοια δομή θα εξασφαλίζει στο να μη μετατρέπονται οι κάτοικοι ενός δήμου-που περιλαμβάνει πόλη και γύρω χωριά-σε ανώνυμους χρήστες και καταναλωτές υπηρεσιών μιας εταιρείας έστω και δημοτικής, αλλά σε συνδιαμορφωτές της διαχείρισης των τοπικών αποθεμάτων νερού.

Περισσότερα για το νερό στο topikopoiisi.com

Θα ακολουθήσουν και άλλα άρθρα για τα υπόλοιπα «κοινά»