Ένας Γερμανός κινηματογραφιστής… Πήγασος, ο σκηνοθέτης και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Όλιβερ Κυρ καλπάζει με την κάμερά του στους Ευρωπαϊκούς δρόμους. Στόχος του; Να μιλήσει μέσα σε δώδεκα μήνες με τα παιδιά της Ευρώπης για να ακούσει την φωνή τους και τις ιδέες τους για όσα συμβαίνουν στην ζωή τους και στην ζωή των ενήλικων Ευρωπαίων που τα περιτριγυρίζουν. 

Σε μια Ευρώπη που την περίοδο αυτή ζει ένα από τα πιο δύσκολα κεφάλαια της μοντέρνας ιστορίας της λόγω της οικονομικής και προσφυγικής κρίσης. Το πρότζεκτ του Όλιβερ Κυρ ονομάζεται «Children’s Cosmos» ( Ο Κόσμος Των Παιδιών). Έπειτα από το οδοιπορικό του ο Βερολινέζος Κυρ θέλει να ετοιμάσει μια σχετική ταινία, να γράψει ένα βιβλίο και να στήσει και ένα μπλογκ. 

Ο Κυρ βρίσκεται ήδη στην χώρα μας μιλώντας και με τα ελληνόπουλα. Μιλήσαμε και εμείς μαζί του πριν και μετά την άφιξή του στην χώρα μας, για τα πως και τα γιατί του ταξιδιού του αλλά και για το κινηματογραφικό βραβείο «Χρυσός Πήγασος» που είχε λάβει παλιότερα στην Ελλάδα. Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα του Γερμανού σκηνοθέτη και συγγραφέα: «Εάν θέλουμε να μάθουμε πως βλέπουν τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι τον κόσμο και με ποιον τρόπο θέλουν να ζήσουν σε αυτό, τότε πρέπει να τους ρωτήσουμε»…

Γιατί αποφασίσατε να ταξιδέψετε για έναν χρόνο στην Ευρώπη για να μιλήσετε με τα παιδιά της ηπείρου μας;

Θέλω η κόρη μου να βρει τον καλύτερο δυνατό κόσμο για τον εαυτό της όταν μεγαλώσει ( τώρα είναι 2,5 ετών). Και ο καλύτερος τρόπος για να βρει κανείς τι θέλουν και τι χρειάζονται τα παιδιά του μέλλοντος είναι να τα ρωτήσουμε. Μιλώντας τους προσωπικά. «Έχουμε δανειστεί αυτόν τον κόσμο από τα παιδιά μας» λέει ένα ρητό. Εάν αυτό αληθεύει, πρέπει να τους τον δώσουμε πίσω στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Κατά την γνώμη μου, αυτό που εμείς οι ενήλικοι κάνουμε στον κόσμο μας, σχεδόν ποτέ δεν είναι το καλύτερο για τα παιδιά αυτού του πλανήτη.

Πώς η τωρινή οικονομική κρίση που πλήττει την Ευρώπη και ειδικά την νότια Ευρώπη θα σμιλέψει κάποιες από τις ιδέες σας γύρω από αυτό το ταξίδι;

Μία κρίση είναι και μία ευκαιρία. Μια ευκαιρία να αλλάξουμε συνήθειες, τρόπους σκέψης, πρότυπα ακόμη και κοινωνίες. Ο διακόπτης του φωτός είναι πάντα στο τέρμα ενός σκοτεινού διαδρόμου. Αλλά ποια ευκαιρία μπορούμε να επιλέξουμε; Τι πρέπει να κάνουμε τώρα; Ίσως τα παιδιά της Ευρώπης μπορούν να μας εμπνεύσουν να κάνουμε αυτή την κρίση μια μεγάλη ευκαιρία τελικά…

Πώς οι δικές σας παιδικές εμπειρίες και αναμνήσεις συν ο τωρινός ρόλος σας ως ο πατέρας ενός κοριτσιού δυόμισι χρονών επηρεάζουν τις ιδέες πίσω από το σχέδιό σας;

Ως παιδί μάθαινα ότι δεν ξέρω τίποτα και ότι οι ενήλικοι ξέρουν τα πάντα. Μας λένε κάτι, ακούμε και κάνουμε μετά ένα copy+paste. Θέλω να αντιστρέψω αυτόν τον τρόπο σκέψης και πράξης: Παιδιά της Ευρώπης, σας παρακαλούμε: πείτε μας τι να κάνουμε. Τι να φροντίσουμε. Εγώ ο ίδιος μαθαίνω τόσα πολλά από την κόρη μου. Απλώς κοιτώντας την και αφήνοντάς την να δει την ζωή με τον δικό της τρόπο.

Στο δεξί σας χέρι έχετε ένα τατού του μυθικού Πήγασου. Συμβολίζει κάτι αυτό για την σχέση σας με την Ελλάδα; Η Βικιπαίδεια αναφέρει: «Σύμφωνα με τον μύθο, παντού όπου το φτερωτό άλογο χτυπούσε την γη με τις οπλές του, μια πηγή έμπνευσης ξεπεταγόταν από αυτή»…

Η πρώτη μου ταινία μεγάλου μήκους – The Big Black – έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της το 2011 στην Κόρινθο, στο διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ με τον τίτλο «Bridges» ( Γέφυρες). Οι δύο εβδομάδες που πέρασα στην πόλη της Πελοποννήσου μου έδωσαν μεγάλη έμπνευση και ένιωθα στην κυριολεξία σαν στο σπίτι μου! Η διαμονή μου στην πόλη υπογράμμισε το κίνητρό μου να μιλήσω για την μυθολογική πλευρά της ζωής αντί απλώς να αντικατοπτρίσω τι συμβαίνει στην ψευδαίσθηση του τρισδιάστατου χρόνου. Το τατού στο χέρι μου έγινε προς τιμή του βραβείου «Χρυσός Πήγασος» καλύτερης σκηνοθεσίας και σάουντρακ που έλαβε η ταινία μου «The Big Black» στην Κόρινθο. 

Σε σύγκριση με άλλα κινηματογραφικά φεστιβάλ εντός και εκτός Γερμανίας, ποιες ήταν οι εντυπώσεις από το κινηματογραφικό φεστιβάλ της Κορίνθού;

Στην Κόρινθο μου έκανε εντύπωση ότι το κοινό του φεστιβάλ πήγαινε στις προβολές των ταινιών χωρίς κάποιες προσδοκίες σχετικά με το περιεχόμενο και τον τρόπο με τον οποίο γυρίστηκαν οι ταινίες. Αποδεχόντουσαν την κάθε ταινία για αυτό που ήταν. Αποδεχόντουσαν την γλώσσα του εγκεφάλου, της καρδιάς και της ψυχής του κάθε καλλιτέχνη. Δεν συμβαίνει συχνά αυτό σε κινηματογραφικά φεστιβάλ. Όσο πιο μεγάλα είναι, τόσο χειρότερα είναι, κατά την γνώμη μου.

Ως ένας Γερμανός σκηνοθέτης που ασκεί κριτική στην συντηρητική γραφειοκρατία που κινεί τα νήματα της μαζικής βιομηχανίας του Γερμανικού κινηματογράφου και των ταινιών του, πώς αντιλαμβάνεστε την συνεχιζόμενη ελληνική οικονομική κρίση που επηρεάζεται από συντηρητικές οικονομικές πολιτικές που υποδεικνύονται στην Ελλάδα από την Γερμανική κυβέρνηση, την ΕΚΤ και την ΕΕ;

Δεν είμαι άνθρωπος της πολιτικής ή των οικονομικών ζητημάτων. Οι γνώσεις μου για τα θέματα αυτά δεν είναι αρκετά βαθιές για να μιλήσω για τις σχετικές λεπτομέρειες. Αλλά μπορώ να πω αυτό: Το μόνο άτομο που μπορείς να αλλάξεις σε αυτή την ζωή είναι ο εαυτός σου. Η μόνη κοινωνία που μπορείς να επηρεάσεις είναι η δική σου. Χρειάζεται να είμαστε πιο ταπεινοί απέναντι σε άλλους ανθρώπους, άλλα έθνη και στον τρόπο ζωής τους. Κατά την γνώμη μου δεν είναι καλό να κατηγορούμε τους άλλους και/ή να προσπαθούμε να βάλουμε την σφραγίδα μας πάνω τους. Ίσως η ΕΚΤ είναι σωστή, ίσως είναι λάθος. Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι σχεδόν κανείς (αν αυτός, ή, αυτή, είναι οπαδός της αλήθειας) δεν καταλαβαίνει τι πραγματικά συμβαίνει στο ζήτημα αυτό. Είναι τα χρήματα των ανθρώπων (από οποιαδήποτε χώρα) και οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει με αυτά και, ακόμη χειρότερα, δεν έχουν κάποια επιρροή σε αυτό το θέμα. Είναι αυτό καλό;

Μοιράζεστε το ίδιο όνομα με τον πιο φημισμένο ίσως παιδικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, τον Όλιβερ Τουίστ, το ορφανό και ήρωα του Τσαρλς Ντίκενς, που έγινε το πρόσωπο της ακραίας φτώχειας και ανισότητας του Λονδίνου τη Βικτοριανής εποχής. Πιστεύετε ότι ο Όλιβερ Κυρ θα είναι μάρτυρας άλλων ανώνυμων Όλιβερ Τουίστ στο ταξίδι του που θα περάσει και μέσα από χώρες χτυπημένες από την κρίση και τις κοινωνικές ανισότητες σαν την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιρλανδία;

Αυτή η ερώτηση με κάνει να χαμογελάω διάπλατα, γιατί το «Όλιβερ Τουίστ» ήταν το πρώτο βιβλίο στην ζωή μου που διάβασα μόνος μου. Όντως, θα είμαι ένας μάρτυρας, σαν τον Χάκλμπερι Φιν, ίσως. Βλέποντας, παρατηρώντας λεπτομέρειες, καταγράφοντας πρότυπα και μετά να τα αφηγείται στον κόσμο. Ένας αφηγητής ιστοριών, κάτι που είναι αυτός που είμαι. 

Η τραγική εικόνα του νεκρού παιδιού πρόσφυγα από την Συρία Αιλάν στις ακτές της Τουρκίας το περασμένο καλοκαίρι έγινε το σύμβολο της μεγαλύτερης ανθρωπιστικής κρίσης του 21ου αιώνα και της αποτυχίας της ΕΕ να την αντιμετωπίσει. Το γεγονός αυτό θα επηρεάσει την ιδέα του οδοιπορικού σας και περιμένετε να συναντήσετε προσφυγόπουλα στους ευρωπαϊκούς δρόμους;

Δεν έχω απολύτως καμία προσδοκία σε αυτό το ταξίδι. Θέλω να αφήσω την ζωή και τα παιδιά της Ευρώπης να με εκπλήξουν. Από την στιγμή που ένα παιδί από την Συρία εισέρχεται σε ευρωπαϊκό έδαφος, γίνεται ένα παιδί της Ευρώπης, σωστά; Οπότε, εάν το παιδί αυτό και οι γονείς του συμφωνήσουν, θα μιλήσουμε. Ή, θα ζωγραφίσουμε. ‘Η, θα σιγοτραγουδήσουμε ένα τραγούδι όλοι μαζί.

Κατοικείται και μεγαλώνετε την κόρη σας στο Βερολίνο. Είναι η Γερμανική πρωτεύουσα μια πόλη μοντέλο για να μεγαλώσει κάποιος ένα παιδί;

Όχι. Το Βερολίνο είναι ένα έντονο φως που έχει την πιο βαθιά σκιά. Μια πόλη μοντέλο για να μεγαλώσει κανείς ένα παιδί; Δεν νομίζω.

Ποιο ήταν το μεγαλύτερο σας όνειρο όταν ήσασταν παιδί;

Να γίνω ένας συγγραφέας. 

Ποιοι είναι οι κινηματογραφιστές με τους οποίους μοιράζεστε την ίδια κινηματογραφική οπτική; Υπάρχουν κάποιοι που σας έδωσαν έμπνευση για το τωρινό σας ταξίδι στους ευρωπαϊκούς δρόμους;

Κινηματογραφιστές σαν τον Ντέηβιντ Λίντς, τον Τέρι Γκίλιαμ και τους αδερφούς Κουέϊ είναι οι πηγές της κινηματογραφικής μου έμπνευσης. Οι ταινίες του είναι ταινίες οι οποίες επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους μακριά από αυτό που αποκαλείται «πραγματικότητα» και οι οποίες δείχνουν την αλήθεια πίσω από τα προσκήνια της καθημερινής ζωής. Για το τωρινό μου πρότζεκτ δεν έχω κάποια συγκεκριμένη πηγή κινηματογραφικής έμπνευσης γιατί δεν έχω κανένα απολύτως στοιχείο για το τι θα συμβεί.

Ο Πλάτωνας είχε πει: «Μην εκπαιδεύετε ένα παιδί να μαθαίνει πιέζοντάς το, ή, με το να είστε σκληροί απέναντί του, αλλά, να κατευθύνεται τα παιδιά εκεί με αυτό που διασκεδάζει το μυαλό τους και έτσι θα είστε σε καλύτερη θέση να ανακαλύψετε με ακρίβεια την περίεργη κλίση της ιδιοφυΐας που διαθέτει το κάθε παιδί». Πώς σχολιάζετε αυτή την ιδέα με βάση και το τωρινό σας ταξίδι όπου η κάμερά σας θα εστιάζει στα παιδιά της Ευρώπης;

Αυτή είναι μια αιώνια αλήθεια και αυτή η παρατήρηση του Πλάτωνα πρέπει να τοιχοκολληθεί από κάθε δάσκαλο σε κάθε χώρα. Είναι σίγουρο ότι αυτό που δεν θες να μάθεις δεν θα το μάθεις. 

Πώς σας φαίνεται ως τώρα το ελληνικό σκέλος της διαδρομής σας και οι ιδέες των παιδιών της χώρας μας με τα οποία έχετε μιλήσει ως τώρα;

Αυτή την στιγμή είμαστε στην Κρήτη όπου θα μείνουμε ως τα τέλη του Φλεβάρη και τον Μάρτιο θα είμαστε στην Αθήνα. Αισθανόμαστε πολύ άνετα στην Ελλάδα και – κυρίως – αισθανόμαστε καλοδεχούμενοι. Είναι ενδιαφέρον  να ακούει κανείς ( και να βλέπει, τα ελληνόπουλα έφτιαξαν ζωγραφιές για εμάς!) πόσο βαθιά είναι η άγκυρα των σκέψεών τους που μας παρουσιάζουν. Κανένα από τα παιδιά που συναντήσαμε ως τώρα στην Ελλάδα δεν μας είπε: «Η ευχή μου είναι να κάνω την Ελλάδα να δυναμώσει στην μάχη της ενάντια στην ΕΕ, ή, την Γερμανία…». Οι ευχές τους και οι προβολές του μυαλού τους κοιτάνε ολόκληρο τον κόσμο και την ανθρωπότητα ως μία οντότητα.

Σας εξέπληξε κάτι σχετικά με την οικονομική κρίση στην χώρα μας και το ζήτημα των προσφύγων που διέρχονται από αυτή για να φτάσουν στην Γερμανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Τα παιδιά με τα οποία μιλήσατε ως τώρα έκαναν κάποια σχετικά σχόλια για τα δύο αυτά ζητήματα;

Όχι, καθώς η οικονομική κρίση δεν ήρθε στο επίκεντρο των συζητήσεών μας και ως τώρα δεν έχουμε έρθει αντιμέτωποι με αυτή. Όσο για τους πρόσφυγες ένα κορίτσι μας είπε, όταν ρωτήθηκε για το τι συμβαίνει λάθος σε αυτόν τον κόσμο: «Μικρά παιδιά πνίγονται στην Μεσόγειο λόγω του πολέμου στην Συρία. Αυτό είναι μια καταστροφή».

Υπήρξαν κάποια σχόλια για την Γερμανία και την Γερμανική κυβέρνηση στις συζητήσεις που είχατε ως τώρα στην χώρα μας;

Κανένα απολύτως.