Τα στρατιωτικά σόναρ του πολεμικού ναυτικού, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων, αναγνωρίζονται ως η πιο πιθανή αιτία του μαζικού εκβρασμού ζιφίων που εντοπίστηκαν τον περασμένο Νοέμβριο στις ακτές της Κέρκυρας, από περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Ads

 
Οι οργανώσεις WWF Ελλάς, ΜΟm, Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και Tethys Research Institute, που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Θάλασσα: Μάθε, Δράσε, Προστάτεψε», απέστειλαν σχετική επιστολή στο Υπουργείο Περιβάλλοντος ζητώντας από τον υπουργό να σχεδιάσει και να προβεί σε ενέργειες προκειμένου να αποφευχθούν αντίστοιχα περιστατικά στο μέλλον.
 
Υπενθυμίζεται πως στις 30 Νοεμβρίου 2011, εννέα ζιφιοί (Ziphius cavirostris, θαλάσσια κητώδη μεσαίου μεγέθους), εκβράστηκαν στις ακτές της Κέρκυρας, και δύο στις απέναντι ακτές της Ιταλίας. Έλληνες επιστήμονες σε συνεργασία με συναδέλφους τους στο εξωτερικό συνέλεξαν δείγματα από δύο εκβρασμένους ζιφίους. Τα δείγματα εστάλησαν για αναλύσεις τόσο στο εξειδικευμένο τμήμα του Πανεπιστημίου των Κανάριων Νήσων Ισπανίας, όσο και στην Κτηνιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
 
Όπως προκύπτει την εξέταση των δειγμάτων και στα δύο ζώα, εντοπίστηκαν παθολογικά ευρήματα εμβολής αέρα και στοιχεία που παραπέμπουν σε νόσο εξ αποσυμπιέσεως (νόσο των δυτών). Από αυτό προκύπτει πως η «ασφαλής υπόθεση», όπως αναφέρουν στην επιστολή τους οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, πως η πιο πιθανή αιτία αυτού του μαζικού εκβρασμού ζιφιών είναι ασκήσεις πολεμικού ναυτικού κατά τις οποίες χρησιμοποιήθηκαν συστήματα στρατιωτικών σόναρ μεσαίων συχνοτήτων.
 
Στην επιστολή τους σημειώνουν πως την ημέρα εκβρασμού των ζιφιών πραγματοποιήθηκαν ναυτικές ασκήσεις ανθυποβρυχιακού πολέμου του Ιταλικού πολεμικού ναυτικού, ενώ υπενθυμίζουν πως σε ένα ανάλογο παγκοσμίου σημασίας περιστατικό εκβρασμού το Μάιο του 1996, στρατιωτικά σόναρ του ΝΑΤΟ προξένησαν το θάνατο σε 21 ζιφίους που εκβράστηκαν στο Κυπαρισσιακό κόλπο κατά τη διάρκεια ναυτικών ασκήσεων.
 
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν πως οι ζιφίοι είναι ένα είδος εξαιρετικά ευαίσθητο σε ισχυρούς ανθρωπογενείς ήχους, όπως αυτοί που παράγονται από στρατιωτικές ασκήσεις με χρήση σόναρ ή από σεισμικές έρευνες για την ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
 
«Η παραγωγή τέτοιου τύπου ήχων,  ιδιαίτερα υψηλής ενέργειας και επιβλαβών συχνοτήτων,  προκαλεί εσωτερικό τραυµατισµό σε θαλάσσια θηλαστικά τα οποία βρίσκονται κοντά στην πηγή του ήχου,  ενώ µπορεί να προκαλέσει άµεση ανάδυση λόγω πανικού ή πόνου σε ζώα τα οποία βρίσκονται σε κατάδυση (οι ζιφιοί2 καταδύονται έως 2.000 µέτρα) ακόµη και σε πολύ µεγάλες αποστάσεις από την πηγή του ήχου, µε συµπτώµατα νόσου εξ αποσυµπιέσεως», επισημαίνουν στην επιστολή και προσθέτουν:
 
«Θα θέλαµε να σας υπενθυµίσουµε ότι το συγκεκριµένο είδος, που απαντάται στην περιοχή κλίσης της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας του Ιονίου Πελάγους και την Ελληνική Τάφρο γενικότερα,  αποτελεί είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτεί αυστηρή προστασία,  καθώς περιλαµβάνεται στο Παράρτηµα IV της Οδηγίας των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ. Παράλληλα, η ίδια περιοχή από το βόρειο Ιόνιο µέχρι και τη νότια Κρήτη αποτελεί το σηµαντικότερο γνωστό ενδιαίτηµα στη Μεσόγειο για ένα άλλο είδος κητώδους που χαρακτηρίζεται “Κινδυνεύον” (IUCN-ACCOBAMS), και το οποίο είναι επίσης ιδιαίτερα ευαίσθητο στην ακουστική ρύπανση. Πρόκειται για τον φυσητήρα (Physeter macrocephalus),  που επίσης αποτελεί είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος».
 
«Η πρόληψη περιστατικών όπως αυτό του Νοεµβρίου αποτελεί υποχρέωση του ελληνικού κράτους.  Με βάση τη διεθνή εµπειρία,  η πρόληψη αυτή µπορεί να επιτευχθεί µε τη δηµιουργία ζωνών πλήρους αποκλεισµού σεισµικών ερευνών και ναυτικών ασκήσεων µε στρατιωτικά σόναρ µεσαίων ή χαµηλών συχνοτήτων, και  µε την υιοθέτηση µέτρων που αποσκοπούν στη µείωση των επιπτώσεων σεισµικών ερευνών στα θαλάσσια θηλαστικά. Άλλωστε, η περιοχή της Ελληνικής Τάφρου (από τα Ιόνια νησιά µέχρι την ΝΔ Κρήτη) είναι η  µοναδική στη Μεσόγειο,  που έχει προταθεί από την ACCOBAMS (MOP3, Resolution 3.22) ως «Περιοχή Ειδικής Σηµασίας»  για την δηµιουργία θαλάσσιας προστατευόµενης περιοχής για τους φυσητήρες. Δεδοµένης της σοβαρότητας του θέµατος, θα θέλαµε να µας ενηµερώσετε σε ποιες ενέργειες έχει σχεδιάσει να προβεί το Υπουργείο Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής, προκειµένου να αποφευχθούν αντίστοιχα περιστατικά στο µέλλον. Ειδικότερα όσον αφορά την πολιτική του υπουργείου σας για ανάπτυξη του τοµέα έρευνας και εκµετάλλευσης υδρογονανθράκων,  εφιστούµε την ιδιαίτερη προσοχή σας στους κινδύνους που προκαλούνται από τις σεισµικές έρευνες και σας καλούµε να µεριµνήσετε για τον ορισµό των επιστηµονικά ενδεδειγµένων ειδικών µέτρων και περιορισµών», καταλήγουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις στην επιστολή τους.