Τα οδυνηρά προγράμματα λιτότητας που καλούνται να εφαρμόσουν τα εύθραυστα και υπερχρεωμένα κράτη της ευρωζώνης – με επικεφαλής την Ιταλία και την Ελλάδα – είναι αντιπαραγωγικά, εκτιμούν Γάλλοι οικονομολόγοι, σε άρθρο τους στην εφημερίδα Le Monde.

Ads

Πρέπει να δίνεται απόλυτη προτεραιότητα στη μείωση των ελλειμμάτων; Αρκετοί οικονομολόγοι εκφράζουν επιφυλάξεις. «Υπάρχει κίνδυνος να κατασκευάσουμε το τρίτο επεισόδιο της κρίσης», δηλώνει ο Ντανιέλ Κοέν, καθηγητής στην Ecole normale superieure.

Κατά την άποψή του, τα προγράμματα λιτότητας είναι αποτελεσματικά μόνο όταν εφαρμόζονται μεμονωμένα. Η χώρα υποφέρει, αλλά η ανταγωνιστικότητά της αυξάνεται και οι εξαγωγές της αυξάνονται. Αν όμως όλοι οι εταίροι ακολουθούν μια πολιτική λιτότητας, η άσκηση γίνεται αντιπαραγωγική.

Το κακό είναι ότι σήμερα ολόκληρη η Ευρώπη ακολουθεί μια πολιτική λιτότητας. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Πατρίκ Αρτίς, από την εταιρεία Natixis, το αποτέλεσμα είναι το εξής: αν σε μια «φυσιολογική» περίοδο η μείωση του ελλείμματος κατά μία μονάδα του ΑΕΠ κοστίζει 0,6 της μονάδας στον τομέα της ανάπτυξης και μειώνει το έλλειμμα κατά 0,7 της μονάδας, η αντίστοιχη μείωση σήμερα προκαλεί μείωση του ελλείμματος μόλις κατά 0,4 της μονάδας, μια μείωση που εκμηδενίζεται αν λάβει κανείς υπόψη του τις παράπλευρες επιπτώσεις στους μισθούς.

Η λύση; Σύμφωνα με τους ειδικούς, αποκλείεται να επιτραπεί η διόγκωση των ελλειμμάτων, καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλούσε πανικό στις αγορές. Πρέπει όμως οι δαπάνες που μειώνονται να είναι στοχευμένες, και το ίδιο να συμβαίνει με τους φόρους που αυξάνονται. Πρέπει επίσης να δίνεται περισσότερος χρόνος στα κράτη.

Ένας άλλος στόχος είναι να εφαρμοστούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν τις χώρες πιο ανταγωνιστικές. Αυτό απαιτεί όμως επενδύσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα ή τις βιομηχανίες του μέλλοντος.

Είναι αλήθεια πως όταν το χρέος υπερβαίνει το 90% του ΑΕΠ, η οικονομία παθαίνει ασφυξία; «Αυτή η γενίκευση δεν είναι σοβαρή», απαντά ο Αλφρέδο Καλκάνιο, ένας από τους συντάκτες της φετινής έκθεσης της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το εμπόριο και την ανάπτυξη.

«Το ιαπωνικό χρέος υπερέβη το 200% με επιτόκιο μηδέν και η Ιαπωνία πληρώνει λιγότερους τόκους από τη Βραζιλία, που το χρέος της αντιστοιχεί στο 60% του ΑΕΠ αλλά το επιτόκιο της είναι από τα πιο υψηλά στον κόσμο».

Σύμφωνα με τον Καλκάνιο, η πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας που υπαγορεύει το ΔΝΤ στηρίζεται σε μια λανθασμένη διάγνωση.

Το Ταμείο έκρινε ότι η παγκόσμια οικονομία είχε αρχίσει να ανακάμπτει και άρα ήταν καιρός να δοθούν διαβεβαιώσεις στις αγορές που ανησυχούσαν για το συσσωρευμένο χρέος. Στην πραγματικότητα, ο ιδιωτικός τομέας δεν έχει αρχίσει να ανακάμπτει, καθώς η ανεργία είναι υψηλή και η αγοραστική δύναμη είναι στάσιμη. Δεν έπρεπε λοιπόν οι τράπεζες να μειώσουν τον δανεισμό. Κάτι τέτοιο πνίγει τη ζήτηση και την ανάπτυξη.

«Κάθε πρόγραμμα που δεν βοηθά την ανάπτυξη της Ελλάδας είναι καταδικασμένο σε αποτυχία. Δεν φρενάρεις πάνω σε ένα λεπτό στρώμα πάγου».