Όταν το 2000 αναλάμβανε την εξουσία ίσως και να υπήρχαν κάποιες ελπίδες πως η νέα χιλιετία θα έφερνε και μια νέα εποχή. Η δημοκρατία είναι «το εργαλείο για μια καλύτερη ζωή» είχε δηλώσει… Μα οι ελπίδες δεσμεύονταν αφού την ίδια στιγμή πρόσθετε πως «δεν πρέπει να γίνουν βιαστικά βήματα».

Ads

Τα έντεκα χρόνια διακυβέρνησης της Συρίας από τον Μπασάρ αλ Άσαντ είναι φαίνεται για τα αραβικά δεδομένα «υπερβολικά σύντομο» χρονικό διάστημα ηγέτη σε εξουσία. Ο πατέρας Άσαντ, Χάφεζ, κυβέρνησε 29 χρόνια και θα συνέχιζε να κυβερνά αν δεν πέθαινε. Ο Μουαμάρ Γκαντάφι κυβερνά για 42 χρόνια, ο Χόσνι Μουμπάρακ κυβέρνησε 30 και ο Μπεν Άλι 24. Ίσως γι αυτό ο Μπασάρ να μην «βιάζεται» για εκδημοκρατισμό.

Όταν αναλάμβανε ή μάλλον κληρονομούσε την εξουσία στα 34 του χρόνια, παρουσίαζε, παρά την εξωτερική ομοιότητα με τον πατέρα του, μια εικόνα κάπως πιο ήπια. Φαινόταν να έχει βλέμμα πιο μαλακό και μια αρχική συστολή, που ίσως και να οφειλόταν στο γεγονός πως βρέθηκε αναπάντεχα στην εξουσία αφού γι αυτήν προαλειφόταν ο μεγαλύτερος αδελφός του, Μπάζελ. Γι αυτό υπήρχαν και κάποιες ελπίδες. Ένας νέος άνθρωπος για μια νέα εποχή; Πόσο μπορούν να αλλάξουν όμως οι εποχές όταν η άνοδος στην εξουσία γίνεται ελέω συγγένειας και στρατού;

Στα βήματα του πατέρα του σκορπά σήμερα το θάνατο για να διατηρήσει την εξουσία. Οι τελευταίες ενέργειες του θυμίζουν ένα από τα εγκλήματα που ο πατέρας του είχε διαπράξει το 1982: Τη σφαγή της Χάμα. Το έγκλημα που επιχείρησε να απαλείψει από τις μνήμες με μπουλντόζες.

Δύο μήνες μετά την καταστολή της εξέγερσης των Σουνιτών μουσουλμάνων στην πόλη Χάμα, βόρεια της Δαμασκού, ο δημοσιογράφος Τόμας Φρίντμαν ήταν εκεί. Του έκαναν εντύπωση οι τεράστιες ισοπεδωμένες εκτάσεις στρωμένες με ένα κιτρινωπό χώμα. Στο βιβλίο του με τίτλο «Από τη Βηρυτό στην Ιερουσαλήμ» παραθέτει τον εξής διάλογο με κάποιον ηλικιωμένο κάτοικο: «Πού είναι όλα τα σπίτια;» «Οδηγείτε πάνω τους.» «Μα πού είναι όλοι οι άνθρωποι που ζούσαν εδώ;» «Μάλλον οδηγείτε πάνω τους επίσης». Ο αριθμός των νεκρών υπολογιζόταν στις 20 με 30 χιλιάδες. Για το επίσημο συριακό κράτος ήταν η απλά ο τρόπος αντιμετώπισης του κίνδυνου της Ισλαμικής Αδελφότητας κατά του κοσμικού κράτους.

Οι νεκροί υπολογίζονται σήμερα ακόμα σε κάποιες εκατοντάδες, αλλά τα συριακά τεθωρακισμένα έχουν ήδη λάβει θέσεις μάχης στη Ντεράα, υπό τις διαταγές του Μπασάαρ. Θα είναι η Ντεράα η νέα Χάμα;

Εις το όνομα της θρησκείας έχουν γίνει δια μέσου των αιώνων πολλοί πόλεμοι και έχει χυθεί πολύ αίμα. Και εις το όνομα της προάσπισης του κοσμικού κράτους όμως δεν έχουν διαπραχθεί, δυστυχώς, λιγότερα εγκλήματα.