Στους άτυπους συμβούλους και τη μυστική διπλωματία της κυβέρνησης Παπανδρέου αναφέρεται τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας, που αποκαλύπτουν τα Wikileaks. Στο έγγραφο αποκαλύπτεται συνομιλία της συμβούλου του Έλληνα πρωθυπουργού, Πωλίνας Λάμψα, με δύο πολιτικούς συμβούλους της αμερικανικής πρεσβείας στις 3 Δεκεμβρίου του 2009.

Ads

Ειδικότερα, το τηλεγράφημα φέρει την υπογραφή του πρώην Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα Ντάνιελ Σπέκχαρντ και στάλθηκε στις 20 Δεκεμβρίου. Ο πρέσβης αναφέρει ότι η κ. Λάμψα είναι γραμματέας του ΠΑΣΟΚ για διεθνείς σχέσεις και μεταξύ άλλων, «είναι επικεφαλής ενός μικρού ανεξάρτητου γραφείου, το οποίο μεγαλώνει και το οποίο είναι ξεχωριστό από το ΠΑΣΟΚ και το υπουργείο Εξωτερικών. Η Λάμψα είχε αυτή τη θέση πριν από τη νίκη του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο και είπε πως ζήτησε να παραμείνει σε αυτό τον ρόλο αντί να μπει στην κυβέρνηση ως υφυπουργός. Επειδή προτιμάει να εργαστεί απευθείας για τον Παπανδρέου δεν θέλει να αναφέρεται σε κάποιον υπουργό. Όπως είπε, καμιά φορά συντονίζεται με το υπουργείο Εξωτερικών, αλλιώς λειτουργεί ως απευθείας άτυπη σύμβουλος του Παπανδρέου, πριν ζητηθεί η γνώμη της κυβέρνησης».

Ο κ. Σπέκχαρντ αναφέρει επίσης στο τηλεγράφημά του ότι «η Λάμψα σημείωσε πως και ο Αλεξ Ρόντος λειτουργεί σαν άτυπος σύμβουλος του πρωθυπουργού μακριά από το προσκήνιο και πως έχει αναλάβει ειδικούς ρόλους και αποστολές για λογαριασμό του κ. Παπανδρέου». Ακόμα, μεταφέρει τις απόψεις της κ. Λάμψα περί μυστικής διπλωματίας που ακολουθεί η κυβέρνηση: «Αν και άτυπη σύμβουλος η ίδια, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν περιθώρια για σύγχυση και αλληλοεπικάλυψη στις επικοινωνίες, εκφράζοντας ανησυχία για το γεγονός ότι υπάρχει πάρα πολλή μυστική διπλωματία σε εξέλιξη μέσα στην κυβέρνηση και πως πολλοί άνθρωποι σε υπηρεσιακό επίπεδο στο υπουργείο Εξωτερικών δεν λαμβάνουν πληροφορίες για ευαίσθητα θέματα. Σύμφωνα με τα λόγια της, υπάρχει ένα ρίσκο όταν δεν γνωρίζει η κυβέρνηση από πού παίρνει πληροφορίες».

Στο τηλεγράφημα αναφέρονται και οι εκτιμήσεις της κ. Λάμψα για το Κυπριακό. Μεταξύ άλλων, σημειώνεται ότι η ίδια περιέγραψε τον Χριστόφια «ως άνθρωπο που έχει κομμουνιστική νοοτροπία και γι’ αυτό οι συνομιλητές του πρέπει να διαβάσουν “μεταξύ των γραμμών”, τα μηνύματα δεν είναι σαφή». Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρέσβη, η κ. Λάμψα τόνισε ότι «υπάρχουν ομάδες στην Ελλάδα και την Κύπρο οι οποίες είναι αντίθετες στη λύση και θα εργαστούν σκληρά εναντίον της επανένωσης του νησιού», ενώ πρόσθεσε ότι «είπε ότι οι εσωτερικές διεργασίες στην Κύπρο δυσκολεύουν την προσπάθεια της Ελλάδας να εργαστεί μέσα από τα σωστά κανάλια. Ως παράδειγμα, η Λάμψα είπε ότι ο Κύπριος πρόεδρος Χριστόφιας δεν εμπιστεύεται τον υπουργό Εξωτερικών του και, ως εκ τούτου, τα ελληνικά μηνύματα που περνάνε μέσω του υπουργείου Εξωτερικών της Κύπρου δεν θα έχουν την επιθυμητή ανταπόκριση. Ωστόσο, ο Χριστόφιας ποτέ δεν θα υποβαθμίσει δημοσίως τον υπουργό Εξωτερικών Κυπριανού και γι’ αυτό τα μηνύματα συνεχίζουν να αποστέλλονται μέσω των διαύλων του υπουργείου Εξωτερικών».

Ads

«Η Λάμψα», συνεχίζει το τηλεγράφημα, «χαρακτήρισε τον Τούρκο πρωθυπουργό Ερντογάν ως “λιγότερο προβλέψιμο από τον προηγούμενο συνομιλητή του Παπανδρέου, τον Ισμαήλ Τζεμ». Επίσης, «διατύπωσε την εκτίμηση ότι το γραφείο ελληνοτουρκικών υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών δεν γνωρίζει απαραίτητα τι συμβαίνει στις συνομιλίες υψηλού επιπέδου με τους Τούρκους. Η ίδια έχει κάνει λόμπι υπέρ του διορισμού ενός κομβικού ανθρώπου που θα έχει πρόσβαση στο επιτελείο του πρωθυπουργού και θα εργασθεί για μια συνολική προσέγγιση στον χειρισμό των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Όπως ανέφερε, οι φήμες έλεγαν ότι θα διορισθεί στη θέση αυτή ο Παύλος Αποστολίδης (σ. σ. έμπειρος διπλωμάτης, πρώην αρχηγός της ΕΥΠ και νυν διαπραγματευτής της Ελλάδος στις διερευνητικές συνομιλίες με την Τουρκία)».

Τέλος, η κ. Λάμψα εξέφρασε την ανησυχία της ότι «μετά την εκλογή του Σαμαρά στην αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας, η κυβέρνηση Παπανδρέου θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερη κριτική και περιορισμούς στις διαπραγματεύσεις με τα Σκόπια και την Αγκυρα. Ο Σαμαράς, που είναι ο πιο συντηρητικός υποψήφιος για την ηγεσία της Ν.Δ., αναμένεται να προσπαθήσει να προσελκύσει ψήφους από τον ακροδεξιό ΛΑΟΣ. Κάτι τέτοιο θα σπρώξει τη Νέα Δημοκρατία προς τα δεξιά».

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις στο Κυπριακό

Τις διαφορετικές προσεγγίσεις στο Κυπριακό αποκαλύπτουν τα τηλεγραφήματα του Wikileaks. Στις 9 Ιουνίου του 2005 ο υπουργός Εξωτερικών Πέτρος Μολυβιάτης γευματίζει με τον Αμερικανό πρέσβη Τσαρλς Ρις. Ο κ. Μολυβιάτης εκφράζει την ανησυχία του για την αναζωπύρωση του εθνικισμού στην Τουρκία και το γεγονός πως «ο Ερντογάν χάνει τον έλεγχο. Αν το σχέδιο Ανάν ξανανοίξει δεν είμαι σίγουρος ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να το χειρισθεί». Οταν ο κ. Ρις ρωτάει ευθέως «αν ο Τάσσος Παπαδόπουλος θέλει πραγματικά ένα deal (μια συμφωνία)» ο κ. Μολυβιάτης απαντά ότι «ο Παπαδόπουλος δεν είναι σίγουρος ότι δεν θέλει ένα deal».

Τον Σεπτέμβριο του 2005 ο κ. Ρις συναντάται με τον κ. Μολυβιάτη στο περιθώριο της ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη. Ο τελευταίος παραδέχεται ότι δυσκολεύεται να μιλήσει με τον Παπαδόπουλο και προσθέτει ότι «ο υπουργός Εξωτερικών Ιακώβου δεν είναι συνεννοήσιμος» στα θέματα Τουρκίας – Ε.Ε. και απλώς δεν του μιλάει γι’ αυτά. Οι Αμερικανοί συνειδητοποιούν σταδιακά, όπως γράφει η πρεσβεία της Λευκωσίας στις 29 Σεπτεμβρίου 2005, πως «οι Ελληνοκύπριοι έχουν δηλητηριάσει τόσο πολύ την κοινή γνώμη σε σχέση με το σχέδιο Ανάν κατά τρόπο που κάθε προσπάθεια να υπερασπισθεί τις διάφορες πτυχές του σχεδίου εμφανίζεται ως αγγλοαμερικανική συνωμοσία για να ωφεληθεί η Τουρκία και να τιμωρηθούν οι Ελληνοκύπριοι. Ο Παπαδόπουλος χρησιμοποιεί την αμερικανική υποστήριξη στο σχέδιο Ανάν για να αποδείξει οτι εκείνος υπερασπίζεται σθεναρά τον Κυπριακό Ελληνισμό».

Σε άλλο τηλεγράφημα της 4ης Οκτωβρίου ο Αμερικανός πρέσβης στην Κύπρο επισημαίνει ότι «είναι εύκολο να απελπισθεί κανείς όταν σκέπτεται τις πιθανότητες λύσης του Κυπριακού. Το Κυπριακό είναι σαν τον καιρό, όλοι μιλάνε γι’ αυτό αλλά κανείς δεν κάνει τίποτα». Ο Ρις εξηγεί άλλωστε ότι «ο Μολυβιάτης μας έχει πει πως ο Παπαδόπουλος, που δεν είναι και ιδιαίτερα δημοφιλής στους Ελληνες αξιωματούχους, έχει ισχυρότερο μοχλό πίεσης έναντι της Ελλάδος από ό,τι η Ελλάδα στην Κύπρο. Ο Καραμανλής πάλι κρατάει σε απόσταση τον Παπαδόπουλο, ο Μολυβιάτης κάνει ό,τι μπορεί για να αποφύγει τον Κύπριο ομόλογό του Ιακώβου και κρατάνε τις σχέσεις με την Κύπρο και τις σχέσεις με την Τουρκία σε δύο διαφορετικές γραμμές, όπου αυτό ειναι εφικτό. Με άλλα λόγια ο Μολυβιάτης πιστεύει, και εμείς συμφωνούμε, ότι οι σχέσεις με την Αγκυρα είναι πολυ πιο σημαντικές για να καταστούν όμηρες της αρνητικής στάσης του Παπαδόπουλου...». Το βασικό συμπέρασμα είναι όμως ότι «ο Παπαδόπουλος πρέπει να νιώθει ικανοποιημένος με την ισχύ που του δίνει το γεγονός ότι κάθεται στο τραπέζι της Ε.Ε. και χαρούμενος που έχει αλλάξει πια το θέμα από το αν οι Ελληνοκύπριοι απέρριψαν το σχέδιο Ανάν στο γιατί η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κύπρο».

Η πρεσβεία της Κύπρου στέλνει την 1η Φεβρουαρίου 2006 ένα τηλεγράφημα με το οποίο αναζητεί τρόπους να «πληρώσει» ο Παπαδόπουλος για την απόρριψη του σχεδίου Ανάν και υποστηρίζει ότι «η Ε.Ε. παίζει το παχνίδι του».

Με την έλευση της Ντόρας Μπακογιάννη στο υπουργείο Εξωτερικών ο γ.γ. του ΑΚΕΛ (σ.σ. και νυν πρόεδρος της Κύπρου) Χριστόφιας δηλώνει στον Αμερικανό πρέσβη στην Κύπρο πως «θα συνεργασθεί με την Μπακογιάννη», ενώ ο Νο2 του ΑΚΕΛ Νίκος Κατσουρίδης διευκρινίζει ότι «δεν ανησυχεί για τον διορισμό της Μπακογιάννη γιατί κανένας Ελληνας πολιτικός δεν μπορεί να τσακωθεί μαζί μας. Θα χρειασθεί να έλθει να προσκυνήσει εδώ και να πει όλα τα σωστά πράγματα. Αλλιώς θα πληρώσει ακριβά στην Ελλάδα» (τηλεγράφημα από Λευκωσία, 17 Φεβρουαρίου 2006).

Η κ. Μπακογιάννη στην πρώτη επίσημη συνάντηση με τον Ρις τόνισε πως “το σχέδιο Ανάν ανήκει στην ιστορία, οι Ελληνοκύπριοι το απέρριψαν», ενώ πρότεινε να «υπάρξει μια νέα πρόταση, έστω επιφανειακά διαφορετική. Κάθε βιώσιμη λύση θα τεθεί σε δημοψήφισμα από τις δύο κοινότητες, το σχέδιο πρέπει να μοιάζει διαφορετικό από του Ανάν για να εξασφαλίσει αρκετές ελληνοκυπριακές ψήφους. Ακόμη και αν το 80-90% του περιεχομένου του είναι το ίδιο με το σχέδιο Ανάν πρέπει να μοιάζει καινούργιο.

Σε συνάντηση του Αμερικανού πρεσβευτή με τον Δημήτρη Χριστόφια, μετά την εκλογή του στην προεδρία, ο κ. Χριστόφιας δήλωσε, όπως αναφέρει το σχετικό τηλεγράφημα στις 28 Φεβρουαρίου 2008, ότι «οι Ελληνες και Τούρκοι Κύπριοι είναι παιδιά της ίδιας γης. Φίλε μου, οι Τουρκοκύπριοι έχουν περισσότερα κοινά μαζί μας απ’ ό,τι με τους Τούρκους… Δεν είναι απίθανο να φέρουμε μαζί τις δύο πλευρές σε μια λύση». Σε άλλη συνάντηση (τηλεγράφημα από Λευκωσία στις 16 Ιουνίου 2009) ο Χριστόφιας ανέφερε πως «η ευθύνη για τις θέσεις των Τουρκοκυπρίων υπέρ μιας συνομοσπονδίας και όχι ομοσπονδίας ανήκει σε κύκλους στην Αγκυρα… Η ευθύνη ανήκει στο βαθύ κράτος. Τον στρατό, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας που μπλοκάρουν τη μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια πραγματική Ομοσπονδία για όλους τους Κύπριους… Σε αντίθεση με τον Ταλάτ διαβεβαίωσε τον πρέσβη πως δίνει λογαριασμό μόνο στον εαυτό του, αν και έχει την πλήρη στήριξη του Έλληνα πρωθυπουργού Καραμανλή».

Τόνισε ότι χρειάζεται κάτι καλύτερο από το σχέδιο Ανάν για να πείσει τους καχύποπτους Ελληνοκύπριους ψηφοφόρους να ψηφίσουν ΝΑΙ, προσθέτοντας ότι το κλειδί είναι η επιστροφή των περιουσιών –τις οποίες χαρακτήρισε «ψυχή του καπιταλιστικού συστήματος»- και γενναίες επιστροφές εδαφών. Καταλήγοντας υπογράμμισε ότι δεν θα προσπαθήσει να εκβιάσει την Τουρκία, αλλά θα του είναι αδύνατον να δώσει το πράσινο φως στην ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. αν συνεχίσουν η κατοχή και η μη αναγνώριση της Κύπρου. Ο ίδιος είπε ότι ήθελε να συναντηθεί με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ερντογάν, ακόμη και μυστικά, αλλά ο Ερντογάν δεν το δέχεται φοβούμενος ότι θα κατηγορηθεί πως αναγνώρισε την Κύπρο».

Παράνομη μετανάστευση και τρομοκρατία

Τα τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας αναφέρονται στο θέμα της παράνομης μετανάστευσης και τη διασύνδεσή της με κυκλώματα διεθνούς τρομοκρατίας. Συγκεκριμένα, σε συνάντησή του το 2006 με τον Αμερικανό πρέσβη Ράις, ο Πακιστανός πρέσβης στην Ελλάδα αναφέρει «ότι τα χρήματα από το λαθρεμπόριο των Πακιστανών μεταναστών στην Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιούνται για να χρηματοδοτήσουν εξτρεμιστικές, ακόμα και τρομοκρατικές ομάδες στο Πακιστάν». Ο πρέσβης επισημαίνει ότι «έχει δώσει τα ονόματα αυτών των διακινητών στις ελληνικές αρχές, αλλά δεν έχει καμία απάντηση από το ΥΠΕΞ ή από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης». Μάλιστα, ο Πακιστανός πρέσβης μιλά ακόμα και για ανάμειξη ελληνικών σωμάτων ασφαλείας στο κύκλωμα αυτό.

Νέα Δημοκρατία: Ο ανερχόμενος, ο μυστηριώδης και ο ελαφρών βαρών

Τον Σεπτέμβριο του 2007, σε ενα «απόρρητο» τηλεγράφημα, η αμερικανική πρεσβεία αναλύει το σενάριο μιας εκλογικής νίκης της Ν.Δ. και κάνει διάφορες υποθέσεις για το ποιοι θα είναι οι υπουργοί της νέας κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, ο Ευριπίδης Στυλιανίδης, τότε στο υπουργείο Εξωτερικών, χαρακτηρίζεται το σαρανταενάχρονο ανερχόμενο αστέρι που μπορεί να μετακινηθεί στο Ανάπτυξης. Στο Αμύνης, ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης έχει αποδειχθεί «ψάρι έξω από το νερό», χαρακτηρίζεται κλασικός «κομματικός» και όχι τεχνοκράτης στρατιωτικός, όπως ο προκάτοχός του Σπηλιωτόπουλος, ενώ αναφέρεται το παρατσούκλι «Ντοράκης». Σε άλλο απόρρητο τηλεγράφημα χαρακτηρίζεται «διεθνής άνδρας-μυστήριο» και προκαλεί την απορία του πρέσβη καθώς -όπως λέει- «ενώ κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων του ΝΑΤΟ προτιμά να ασχολείται με το “φόρτε” και την πραγματική του εμμονή: τις εκλογικές αναμετρήσεις».

Στο υφυπουργείο Αμυνας οι Αμερικανοί προέβλεπαν την αποχώρηση και του υφυπουργού του Μεϊμαράκη, Βασίλη Μιχαλολιάκου. Ακόμα, εκτιμούσαν ότι ο τότε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Αλογοσκούφη θα παραμίνει στο υπουργείο του παρά την τάση του -όπως σημειώνει η πρεσβεία- να δουλεύει χωρίς να συνεργάζεται με την υπόλοιπη κυβέρνηση. Ο κ. Αλογοσκούφης χαρακτηρίζεται, μαζί με άλλη στελέχη της Ν.Δ. όπως η Φάνη Πάλλη – Πετραλιά, η Μαριέττα Γιαννάκου – Κουτσίκου και ο Θόδωρος Κασσίμης, παλιά και άριστη επαφή της πρεσβείας.

Ο υφυπουργός Εξωτερικών Π. Δούκας είναι σύμφωνα με πηγές του ίδιου του υπουργείου του που μιλούν στην πρεσβεία «φιλόδοξος πολιτικός» που φοβάται μην τον χαρακτηρίσουν οι Αμερικανοί «κακό παιδί». Αντίθετα, ο Γ. Βουλγαράκης θεωρείται λιγότερο αξιόπιστος σύμμαχος, ωστόσο η στάση της πρεσβείας φαίνεται να αλλάζει απέναντί του μετά τους Ολυμπιακούς του 2004, καθώς «δεν κινήθηκε αποφασιστικά ενάντια στη νέα γενιά τρομοκρατών και αναρχικών», ενώ «επέτρεψε να διαδοθούν φήμες ότι η Αμερική βρίσκεται πίσω από την υπόθεση των υποκλοπών στην Ελλάδα».

Ο Βύρωνας Πολύδωρας στην αρχή της θητείας του ενθουσίαζε την πρεσβεία, τονίζοντας ότι θα «φέρει χρώμα» στο υπουργικό συμβούλιο ως ο υπουργός που αγαπά τις πολεμικές τέχνες και οδηγεί Χάρλεϊ Ντάβιντσον. Όμως, το 2007 αναφέρεται ως ο πιο ευθαρσής και αμφιλεγόμενος πολιτικός της κυβέρνησης που έχει γίνει πολιτικό βαρίδι και φαίνεται πως θα αντικατασταθεί. Οσον αφορά τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι δεν είναι ξεκάθαρο αν έχει «το υπόβαθρο ή τα διοικητικά προσόντα» να τα βγάλει πέρα με τη γρίπη των πτηνών, ενώ ο Αρης Σπηλιωτόπουλος, μετά την έλευσή του στο υπουργείο Παιδείας, χαρακτηρίζεται σε επαφές της πρεσβείας με πολιτικούς και των δύο μεγάλων κομμάτων «ελαφρών βαρών πολιτικός» που επιλέχθηκε για το συγκεκριμένο πόστο γιατί -όπως εκτιμά η πρεσβεία- ο Καραμανλής «δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση».

* Ο Σκάι και η «Καθημερινή», που δημοσιεύουν τα έγγραφα, εξασφάλισαν πρόσβαση σε πάνω από 250 χιλιάδες αμερικανικά διπλωματικά τηλεγραφήματα που είχε στη διάθεσή της η νορβηγική εφημερίδα AftenPosten.

Διαβάστε επίσης: