Στις 19 Ιανουαρίου 2007, ο Αρμένιος συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκδότης της αρμενικής εφημερίδας «Agos», Hrant Dink δολοφονείται έξω από το γραφείο του στην Κωνσταντινούπολη. Ο Hrant Dink ήταν μία από τις σημαντικότερες φωνές της αρμενικής κοινότητας της Τουρκίας. Τέσσερα χρόνια μετά, η υπόθεση παραμένει άλυτη στην Τουρκία, ενώ τον περασμένο Σεπτέμβριο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Τουρκία για τη δολοφονία.

Ads

Ο 53χρονος εκδότης είχε – σύμφωνα με το BBC και παρά τους αντίθετους ισχυρισμούς της Άγκυρας – καταδικαστεί, το 2005, για κείμενα του, στα οποία αναφερόταν στην αρμενική γενοκτονία του 1915. Τα σχόλιά του φέρεται πως ενόχλησαν τους Τούρκους εθνικιστές. Σύμφωνα με πληροφορίες των εφημερίδων της περιόδου, ο Dink δεχόταν απειλές για τη ζωή του που κατέληξαν στην άγρια δολοφονία του.

«Η φωνή των Αρμενίων»

Γιος του Serkis Dink, ενός ράφτη από την Μαλάτια και της Gülvart Dink, ο Hrant Dink γεννήθηκε στη Μαλάτια, αλλά ζούσε στην Κωνσταντινούπολη από τα 7 του χρόνια. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Συνέχισε την εκπαίδευσή του στο τμήμα φιλοσοφίας του ίδιου πανεπιστημίου και από το 1996 εργαζόταν ως δημοσιογράφος και αρχισυντάκτης της αρμενικής εβδομαδιαίας εφημερίδας «Agos». Βρέθηκε πολλές φορές αντιμέτωπος με την τουρκική δικαιοσύνη και τους αμφιλεγόμενους νόμους για προσβολή της τουρκικής ταυτότητας, εξαιτίας των θέσεων του για την γενοκτονία των Αρμενίων.

Ως συντάκτης της εφημερίδας Agos, ο Hrant Dink ήταν ένα πολύ γνωστό πρόσωπο στην Τουρκία. Τα άρθρα του σχετικά με τις μαζικές δολοφονίες των Αρμενίων από τους Τούρκους στις αρχές του 20ου αιώνα είχαν προκαλέσει μεγάλες διαμάχες εντός της χώρας. Τον Οκτώβριο του 2005, ο Dink καταδικάστηκε σε 6μηνη φυλάκιση με αναστολή, καθώς το δικαστήριο είχε αποφανθεί ότι ένα από τα άρθρα του, περιέγραφε ως «βρόμικο» το τουρκικό αίμα. Η έφεση του Dink – ο οποίος αρνήθηκε ότι εννοούσε τέτοιο πράγμα, με το επιχείρημα ότι το άρθρο του στόχευε στην βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τούρκων και Αρμενίων – απορρίφθηκε.

Σε συνέντευξη του, ο Hrant Dink, είχε δηλώσει ότι είχε σκεφτεί να αφήσει την Τουρκία. Ωστόσο, παρά τις απειλές που δεχόταν δεν εγκατέλειψε τη χώρα. Στις 19 Ιανουαρίου του 2007 δολοφονείται έξω ακριβώς από τα γραφεία της εφημερίδας του. Γύρω από το πτώμα του βρέθηκαν 4 κάλυκες από σφαίρες, 2 εκ των οποίων τον βρήκαν στο λαιμό. Την επόμενη μέρα, οι αρχές της Κωνσταντινούπολης έδωσαν στη δημοσιότητα φωτογραφίες του φερόμενου ως δράστη.

Τελικά συνελήφθη ο 17χρονος Ogun Samast, ο οποίος ομολόγησε το έγκλημα. Κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία, συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση και παράνομη κατοχή όπλου. Λίγες ημέρες μετά τη σύλληψη του Samast, φωτογραφίες του με χαμογελαστούς Τούρκους αστυνομικούς, που πόζαραν μπροστά από την τουρκική σημαία, είδαν το φως της δημοσιότητας. Οι φωτογραφίες προκάλεσαν σκάνδαλο στη χώρα, όπου δόθηκε εντολή για νέες έρευνες και απομάκρυνση των εμπλεκόμενων από τη θέση τους. Στο δικαστήριο βρέθηκαν άλλοι 17, για τη δολοφονία του Dink, με κατηγορίες την υποκίνηση σε φόνο και τη συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση.

Την ίδια μέρα, ο Τύπος κυκλοφορεί με δημοσιεύματα που επικαλούνται ως έναν από τους βασικούς υπόπτους τον Yasin Ηayal, που υποστήριξε ότι ο ίδιος και οι σύντροφοί του δολοφόνησαν τον Dink με εντολή αξιωματικών της αστυνομίας. Η εισαγγελία ζήτησε την επιβολή ισόβιας κάθειρξης για τον Ηayal, που θεωρήθηκε ηθικός αυτουργός.

Τέσσερα χρόνια μετά, ωστόσο, η υπόθεση της δολοφονίας του Hrant Dink παραμένει ουσιαστικά άλυτη, καθώς οι έρευνες ούτε έχουν ολοκληρωθεί ούτε έχουν αποφέρει καρπούς. Υπάρχουν συνολικά 20 ύποπτοι για την υπόθεση, 8 εκ των οποίων βρίσκονται υπό κράτηση. Μετά τη δολοφονία του Dink, πολλά δημοσιεύματα ανέφεραν ότι η αστυνομία είχε από πριν πληροφορίες για την προγραμματισμένη δολοφονία αλλά απέτυχε να την αποτρέψει. Αρκετές οργανώσεις δικαιωμάτων, ακτιβιστών και πολιτών έχουν εκφράσει κατά καιρούς την απογοήτευσή τους για τις έρευνες που δεν φαίνεται να καταλήγουν πουθενά.

Αρκετοί πιστεύουν ότι υπάρχει μία οργανωμένη εκστρατεία για την καθυστέρηση της διάλυσης του πέπλου ομίχλης που υπάρχει γύρω από τη δολοφονία του Dink και θεωρούν ότι δεν είναι έργο μόνο 20 υπόπτων. Παράλληλα, υπάρχουν πολλές πληροφορίες για συνεργασία της ομάδας υπερεθνικιστών που κατηγορείται για τη δολοφονία με την αστυνομία. Η αστυνομία της Κωνσταντινούπολης συνέδεσε, επίσης, τη δολοφονία με την υπόθεση Εργεκνεκόν, το οποίο προέβλεπε την ανατροπή της ισλαμικών καταβολών κυβέρνησης του Τούρκου πρωθυπουργού.

Η δολοφονία του Hrant Dink είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά και στο εξωτερικό. «Ο δολοφόνος είναι ένας προδότης», «Η μεγαλύτερη προδοσία», είναι οι τίτλοι με τους οποίους κυκλοφόρησαν οι μεγάλες τουρκικές εφημερίδες Χουριέτ και Σαμπάχ. «Πυροβόλησαν τη δημοκρατία, την αδελφοσύνη και την ειρήνη», έγραψε η Μιλιέτ. Την ίδια ώρα, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε πως η δολοφονία του Αρμένιου δημοσιογράφου αποτελούσε επίθεση στην ενότητα της Τουρκίας και η Ε.Ε. ζητούσε τη διαλεύκανση της υπόθεσης.

Ευρωκαταδίκη της Τουρκίας για τη δολοφονία

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Τουρκία για την υπόθεση της δολοφονίας Hrant Dink, καθώς απεφάνθη ότι οι Αρχές δεν προστάτευσαν τον δημοσιογράφο και δεν απέτρεψαν τη δολοφονία του, αν και γνώριζαν ότι εθνικιστές συνωμοτούσαν για το θάνατό του. Στο δικαστήριο του Στρασβούργου είχαν προσφύγει συγγενείς του δημοσιογράφου. Το ΕΔΑΔ διέταξε, παράλληλα, την Άγκυρα να καταβάλει αποζημίωση 100.000 ευρώ στη σύζυγο του δημοσιογράφου και τα παιδιά του. Τέλος, έκρινε ότι η καταδίκη του Dink για προσβολή της τουρκικής ταυτότητας στα άρθρα του συνιστούσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασής του και ότι τον κατέστησε στόχο των ακραίων εθνικιστών.

Μυστηριώδης θάνατος του δικηγόρου της οικογένειας Dink

Λίγους μήνες πριν την ευρωκαταδίκη της χώρας, τον Ιούνιο, ο δικηγόρος της οικογένειας του δολοφονηθέντα Αρμένιου δημοσιογράφου, Hakan Karadağ βρέθηκε νεκρός. Το πτώμα του δικηγόρου βρέθηκε κρεμασμένο στο σπίτι του στην περιοχή Cihangir της Κωνσταντινούπολης την Παρασκευή 4 Ιουνίου. Ο εκτελεστής του Hrant Dink, είχε απειλήσει τον δικηγόρο της οικογένειας εντός του δικαστηρίου.«Πρέπει να επισκεφτείς τη φυλακή μια μέρα» του είπε, κάνοντας μια απειλητική χειρονομία. Επιπλέον, κατά τη δίκη, ο νεαρός μια μέρα έγραψε ένα σημείωμα το οποίο επιχείρησε να δώσει σε κάποιον στο ακροατήριο. Ο δικαστής ζήτησε το σημείωμα και σε αυτό αναγραφόταν το όνομα του Hakan Karadağ.

Ένα συγκλονιστικό άρθρο του Hrank Dink

Την ημέρα της δολοφονίας του Hrant Dink, η εφημερίδα του «Agos» δημοσίευσε ένα συγκλονιστικό άρθρο του ίδιου. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το ολόκληρο άρθρο που είχε δημοσιεύσει μεταφρασμένο η «Καθημερινή»:

Είναι προφανές πως όλοι αυτοί που επεδίωκαν να με «απαλλοτριώσουν», καθιστώντας με αδύναμο κι εύκολη λεία στα πυρά τους, τελικά πέτυχαν τον στόχο τους. Μόνο λίγοι δεν είναι εκείνοι που με θεωρούν σήμερα άνθρωπο «ο οποίος όντως πρόσβαλε την τουρκική ταυτότητα», κι όλα αυτά χάρη στην παραπληροφόρηση και την υιοθέτηση αθέμιτων μεθόδων. Ο σκληρός δίσκος του υπολογιστή μου είναι γεμάτος από μηνύματα πολιτών αυτής της κατηγορίας. Μηνύματα γεμάτα μίσος και απειλές. Σε ποιο βαθμό μπορεί να είναι βάσιμες αυτές οι απειλές, και σε πιο βαθμό λόγια του αέρα;

Ειλικρινά αυτό δεν είμαι σε θέση να το γνωρίζω. Η πραγματική απειλή, αυτή που με τίποτε δεν μπορώ να αντέξω, είναι το ψυχολογικό μαρτύριο το οποίο υφίσταμαι. Η σκέψη που με πιλατεύει διαρκώς και δε λέει να φύγει από το μυαλό μου είναι: «Άραγε τι πιστεύουν τώρα αυτοί οι άνθρωποι για μένα»;

Η ειρωνεία του πράγματος είναι πως σήμερα χαίρω μεγαλύτερης… δημοφιλίας απ’ ό,τι πριν, και με τον τρόπο που με κοιτούν οι άνθρωποι είναι σαν να ρωτούν ο ένας τον άλλο, «Για δες, αυτός δεν είναι εκείνος ο Αρμένης;»Κι εκεί που πάω να ηρεμήσω, να ’σου αρχίζει πάλι το μαρτύριο. Η μια όψη αυτού του μαρτυρίου είναι η περιέργεια, η έλλειψη απάντησης στο επιτακτικό ερώτημα, η άλλη, η ανησυχία. Από τη μια μεριά η προσοχή κι η αυτοσυγκράτηση, από την άλλη το φυλλοκάρδι μου που τρέμει. Όμοια με το περιστέρι, έχω τα μάτια μου παντού, έτσι όπως κοιτώ πίσω μου, μπροστά μου, δεξιά κι αριστερά μου. Και το κεφάλι μου σβουρίζει ίδια με του περιστεριού. Και το ίδιο αστραπιαία, έτσι που, προτού προλάβω να κοιτάξω προς τη μια μεριά, ήδη κοιτάζω προς την άλλη. Ιδού το τίμημα. {…} Κι αν πάντως έρθει κάποια μέρα που θα πρέπει να αναχωρήσουμε, τότε ας αναχωρήσουμε όπως αναχώρησαν οι απόγονοί μας καλή ώρα το 1915…

Μην ξέροντας προς τα πούθε να τραβήξουμε, ακολουθώντας τα μονοπάτια που είχαν διαβεί κι εκείνοι… νιώθοντας τον πόνο και την αγωνία τους. Έτσι κατατρεγμένοι θα αφήσουμε την πατρίδα μας. Για να καταλήξουμε όχι στα μέρη που θα τραβάει η ψυχή μας, αλλά σε κείνα όπου θα αντέξουν να μας πάνε τα πόδια μας. Όπου κι αν είναι αυτά τα μέρη. Εύχομαι κι ελπίζω να μην αναγκαστούμε ποτέ να ζήσουμε τέτοια προσφυγιά. Έχουμε αρκετές ελπίδες κι άλλους τόσους λόγους για να μη ξαναπεράσουμε τέτοια πικρή εμπειρία. Ετοιμάζομαι τώρα να προσφύγω στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

* κάνοντας εγγραφή στο newsletter συμφωνείτε με τους όρους χρήσης της υπηρεσίας Moosend

Μακάρι να ’ξερα πόσα χρόνια θα τραβήξει αυτή η υπόθεση. Εκείνο όμως που ξέρω και που ως ένα βαθμό με ανακουφίζει, είναι το ότι, αν μη τι άλλο, θα εξακολουθώ να ζω στην Τουρκία μέχρι να πάρει τέλος ετούτη η ιστορία. Κι αν βγει μια θετική απόφαση, το γεγονός ασφαλώς και θα με κάνει ευτυχέστερο και θα σημαίνει πως δεν θα αναγκαστώ ποτέ να εγκαταλείψω την πατρίδα μου. Πολύ πιθανό το 2007 να είναι η πιο δύσκολη χρονιά.

Οι δίκες θα συνεχιστούν, και νέες θα φθάσουν στο ακροατήριο. Κύριος οίδε με τι είδους αδικίες θα βρεθώ αντιμέτωπος. Όμως, τι κι αν όλα αυτά μέλλουν να συμβούν, υπάρχει κάτι που για μένα αποτελεί εγγύηση. Ναι, νιώθω σαν σκιαγμένο περιστέρι, όμως ξέρω καλά πως σε αυτήν τη χώρα οι άνθρωποι ούτε αγγίζουν, ούτε ενοχλούν τα περιστέρια. Και τα περιστέρια ζουν κι ευημερούν στην καρδιά των πόλεων. Ε, ναι, λοιπόν… αισθάνομαι λιγάκι φοβισμένος, μα κι απ’ την άλλη ελεύθερος.