Ένα χρόνο μετά το τραγικό ναυάγιο στα ανοικτά της νήσου Λαμπεντούσα της Ιταλίας, πόλεμοι όπως αυτός της Συρίας, παρατεταμένες κρίσεις και το χάος που επικρατεί στη Λιβύη συνεχίζουν να ωθούν έναν άνευ προηγουμένου αριθμό προσφύγων στην Ευρώπη. Καθώς οι ασθενείς που βλέπουν οι ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι όλο και πιο ευάλωτοι, «η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνεχίσει την ενεργή έρευνα και τις επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο», ανέφερε η διεθνής οργάνωση.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν επείγουσα ιατρική περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη σε χιλιάδες ανθρώπους που προσπαθούν να γλιτώσουν από τον πόλεμο στη Συρία, τις διώξεις στην Ερυθραία και την εξαθλίωση στην υποσαχάρια Αφρική, στα δύο κεντρικά λιμάνια αφίξεων της Σικελίας, Augusta και Pozzallo. Η οργάνωση παρατηρεί ότι οι άνθρωποι βιώνουν ακραία βία κατά το ταξίδι διάσχισης της Μεσογείου.

Από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Pozzallo εξέτασαν περίπου 19.000 ανθρώπους από 64 επιχειρήσεις διάσωσης. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που φτάνουν είναι ιατρικά σε καλή κατάσταση, καθώς διασώζονται έγκαιρα από τη Mare Nostrum. Τα περισσότερα από τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σχετίζονται με το ταξίδι των ανθρώπων πριν τη θάλασσα, όπως τραύματα, δερματολογικές ασθένειες από την έλλειψη υγιεινής στα κέντρα κράτησης στη Λιβύη, καθώς και λοιμώξεις του αναπνευστικού. Τον Αύγουστο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έστησαν μία κλινική στο λιμάνι της Augusta με 582 εξωτερικούς ασθενείς στον πρώτο μόλις μήνα, από τους οποίους 71 άνθρωποι δήλωσαν ότι υπήρξαν θύματα βίας.

«Μια 17χρονη κοπέλα από τη Σενεγάλη μας είπε ότι πήγε να επισκεφθεί τους γονείς της στη Λιβύη, όπου ζούσαν και εργάζονταν, αλλά όταν έφτασε εκεί διαπίστωσε ότι είχαν σκοτωθεί» ανέφερε ο επικεφαλής των ΓχΣ στην Ιταλία Στέφανο Ντι Κάρλο. «Δεν είχε τρόπο να επιστρέψει στην πατρίδα της, καθώς τα σύνορα ήταν κλειστά και για αυτό το λόγο μπήκε σε ένα πλοιάριο για να γλιτώσει από τη βία. Ωστόσο, το δράμα της δεν τελείωσε εκεί – η βάρκα που τη μετέφερε βυθίστηκε και από τότε φοβάται ακόμα και να ξαναδεί τη θάλασσα».

Φωτογραφίες του Ikram N’gadi

Γυναίκες πατούν στην ξηρά μερικές ώρες αφότου έχουν διασωθεί στη θάλασσα. Μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια καταφθάνουν στην Αγκούστα της Σικελίας.

Εθελοντής του ιταλικού Ερυθρού Σταυρού κρατάει στα χέρια του ένα βρέφος ενός μηνός που διασώθηκε στη θάλασσα. Το μωρό και η μητέρα του ταξίδεψαν μόνοι τους από την Ερυθραία. 

Ο πόλεμος και οι παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του βίαιου χάους που επικρατεί στη Λιβύη, έχουν ωθήσει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό ανθρώπων στη θάλασσα ως τη μόνη επιλογή για να φτάσει στην Ευρώπη. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη από όλες τις οδούς μετανάστευσης, όχι μόνο λόγω του κινδύνου να πεθάνουν στη θάλασσα αλλά και για την ακραία βία που συχνά υφίστανται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ιδίως οι περισσότερο ευάλωτοι, όπως είναι οι γυναίκες και τα παιδιά.

Η νοσηλεύτρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Ελένα Ζαντανέλ, περιθάλπει ασθενή με δερματολογική πάθηση. 


Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στήσει μια υπαίθρια κλινική στο λιμάνι της Αγκούστα, παρέχοντας 24-ωρη ιατρική περίθαλψη στους νεοαφιχθέντες. Οι επείγουσες περιπτώσεις οδηγούνται άμεσα στο νοσοκομείο. Η πλειοψηφία των ιατρικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σχετίζονται με το ταξίδι, το οποίο πραγματοποιούν οι άνθρωποι για να εγκαταλείψουν τη χώρα τους: τραύματα που οφείλονται στις μη ασφαλείς συνθήκες ταξιδιού, δερματικές παθήσεις που οφείλονται σε έλλειψη υγιεινής (για παράδειγμα σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη), λοιμώξεις του αναπνευστικού, αφυδάτωση, γαστρεντερικά προβλήματα λόγω της ποιότητας του νερού και των τροφίμων.

Αποβίβαση μεταναστών, αιτούντων άσυλο και προσφύγων, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια, λίγες ώρες αφότου διασώθηκαν στη θάλασσα.

Τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μετά τη βύθιση ενός σκάφους με εκατό ανθρώπους που ξεκίνησε από τη Λιβύη με προορισμό την Ιταλία. Ένα ιταλικό πλοίο έφτασε εγκαίρως για να σώσει τους υπόλοιπους, αλλά μόνο ένας νεκρός περισυλλέγη.

Ως αποτέλεσμα των κακών συνθηκών διαβίωσης των μεταναστών στη Λιβύη, μερικοί άνθρωποι πάσχουν από λοιμώδεις ασθένειες του δέρματος. Οι ιταλικές αρχές έχουν στήσει μία σκηνή, προκειμένου να τους φροντίσουν και να τους απομονώσουν από τους υπόλοιπους.

Περισσότεροι από 300 μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια, κατευθύνονται προς τον καταυλισμό προσφύγων, μετά την αποβίβαση στο λιμάνι της Αγκούστα στη Σικελία.

Ο πόλεμος και οι παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του βίαιου χάους που επικρατεί στη Λιβύη, έχουν ωθήσει έναν άνευ προηγουμένου αριθμό ανθρώπων στη θάλασσα ως τη μόνη επιλογή για να φτάσει στην Ευρώπη. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη από όλες τις οδούς μετανάστευσης, όχι μόνο λόγω του κινδύνου να πεθάνουν στη θάλασσα αλλά και για την ακραία βία που συχνά υφίστανται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ιδίως οι περισσότερο ευάλωτοι, όπως είναι οι γυναίκες και τα παιδιά.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στήσει μια υπαίθρια κλινική στο λιμάνι της Αγκούστα, παρέχοντας 24ωρη ιατρική φροντίδα στους μετανάστες που φθάνουν. Οι επείγουσες περιπτώσεις, οδηγούνται άμεσα στο νοσοκομείο.

Η πλειοψηφία των ιατρικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σχετίζονται με το ταξίδι, το οποίο πραγματοποιούν οι άνθρωποι για να εγκαταλείψουν τη χώρα τους: ήσσονος σημασίας τραύματα που οφείλονται στις μη ασφαλείς συνθήκες ταξιδιού, δερματικές παθήσεις που οφείλονται σε έλλειψη υγιεινής (για παράδειγμα σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη), λοιμώξεις του αναπνευστικού, αφυδάτωση, γαστρεντερικά προβλήματα λόγω της ποιότητας του νερού και των τροφίμων.

Μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, κυρίως από την Ερυθραία και την Γκάμπια, λίγες ώρες αφότου διασώθηκαν στη θάλασσα.

Μετά την αποβίβαση οι άνθρωποι κατευθύνονται στον καταυλισμό προσφύγων, όπου καταγράφονται και τους δίνεται ένας αριθμός άφιξης.

Γυναίκα από την Ερυθραία σε ένα σταθμό συγκέντρωσης στο λιμάνι Αγκούστα. Αισθάνεται ασφαλής τώρα στην Ιταλία και ανυπομονεί για την καινούρια της ζωή. Μιλά τέσσερις γλώσσες και κοιτάει το μέλλον με αυτοπεποίθηση. 

«Ξεκίνησα από την Ερυθραία, και μέσω Σουδάν βρέθηκα στη Λιβύη. Έζησα 3 μήνες εκεί. Ο πόλεμος στη Λιβύη είναι τρομακτικός. Δεν υπάρχει διαθέσιμο φαγητό και νερό.  Οι διακινητές σε χτυπούν, σου παίρνουν τα χρήματα και κανονίζουν το ταξίδι. Χωριστήκαμε με τον σύζυγό μου στο ταξίδι. Εκείνος έφτασε πρώτος κι εγώ έφτασα την επόμενη ημέρα. Όταν με είδε ήθελε να με χαιρετίσει, αλλά ξυλοκοπήθηκε. Αναγκαστήκαμε να ζούμε σε διαφορετικά σπίτια. Σε εμένα δεν συνέβη τίποτα κακό, αλλά έχω ακούσει πως όταν μια γυναίκα είναι μόνη στην έρημο, μπορούν να συμβούν διάφορα. Υπάρχουν περιστατικά κακοποίησης και βιασμού. Κορίτσια απάγονται και μένουν έγκυες.

Περάσαμε τρεις μέρες στην έρημο. Είδα τρεις ανθρώπους να πεθαίνουν και να τους θάβουν. Ό ένας είχε διαβήτη, ζήτησε μια γουλιά νερό και φαγητό. Τον ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου και μετά τον έθαψαν στην έρημο. Ο θάνατος ήταν διαρκώς στο μυαλό μου. Σε χτυπούν, δεν σου δίνουν φαγητό και νερό και σε προσβάλουν. Κλαις μέρα και νύχτα. Θυμάσαι την πατρίδα σου και όταν επικοινωνείς με τους γονείς σου, τους λες ψέματα. Τους λες «είμαι καλά». Λες τρώω και πίνω, ενώ είσαι άρρωστος και πεθαίνεις».

Νέοι άντρες, κυρίως από την Γκάμπια, παίζουν ποδόσφαιρο με μία μπάλα φτιαγμένη από πλαστικές σακούλες, ενώ κάποιοι άλλοι στο βάθος πηγαίνουν για αποτυπώματα. Μετά την άφιξη, συνήθως οι άνθρωποι παραμένουν από μερικές ώρες ως μερικές μέρες πριν μεταφερθούν σε διαφορετικά κέντρα.

Μία νέα γυναίκα από την Ερυθραία φιλά το χώμα στο λιμάνι της Αγκούστα μετά τη θαλλάσια επιχείρηση διάσωσης.

Ο Εντιέ, 17 χρονών, ταξίδεψε μόνος του από τη Νιγηρία στην Ιταλία μέσω της Λιβύης. Για εκείνον δεν υπήρχε άλλη διαδρομή παρά μόνο μέσα από τη Λιβύη και γι΄αυτό πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εκεί. Αναφέρει: «Κουβαλούσα μαζί μου τη Βίβλο. Είναι το μόνο πράγμα που μου έμεινε από τη Νιγηρία. Τα υπόλοιπα, χρήματα, τηλέφωνο, η κάρτα sim, κλάπηκαν στην Λιβύη. Η Λιβύη είναι μία σκληρή χώρα αυτή τη στιγμή. Ένα πολύ κακό μέρος για να μένουν άνθρωποι. Βρεθήκαμε σε χειρότερη κατάσταση από αυτήν που φύγαμε. Πέρασα επτά ημέρες στην έρημο, παραλίγο να τα παρατήσω γιατί δεν είχα ούτε φαγητό ούτε νερό. Είδα ανθρώπους να σκοτώνονται μπροστά στα μάτια μου. Κανείς δεν σε λυπάται. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι είμαι ακόμα ζωντανός».

Ένας νέος άνδρας από την Γκάμπια προσεύχεται μέσα στο λιμάνι της Αγκούστα μερικές ώρες αφού διασώθηκε στη θάλασσα

Ο Σισέ από την Ακτή Ελαφαντοστού βρισκόταν στη βάρκα που βούλιαξε και μαζί της πήρε τη ζωή 4 ανθρώπων. Αμέσως μόλις πέρασε στον Ιταλικό θαλάσσιο χώρο, γύρω στις 11 π.μ., η βάρκα άρχισε να βουλιάζει. Ο Σισέ κρατήθηκε από ένα πλαστικό «μπιτόνι» μέχρι να  διασωθεί από την ιταλική επιχείρηση έρευνας και διάσωσης Mare Nostrum. «Πίστευα πως θα πεθάνω. Όταν είδα την ιταλική βάρκα κατάφερα και πήγα προς το μέρος τους και μας έδωσαν σωσίβια πριν μας ανεβάσουν στη βάρκα» .
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στήσει μια υπαίθρια κλινική στο λιμάνι της Αγκούστα, παρέχοντας 24-ωρη ιατρική περίθαλψη στους νεοαφιχθέντες. Οι επείγουσες περιπτώσεις οδηγούνται άμεσα στο νοσοκομείο. Η πλειοψηφία των ιατρικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σχετίζονται με το ταξίδι, το οποίο πραγματοποιούν οι άνθρωποι για να εγκαταλείψουν τη χώρα τους: ήσσονος σημασίας τραύματα που οφείλονται στις μη ασφαλείς συνθήκες ταξιδιού, δερματικές παθήσεις που οφείλονται σε έλλειψη υγιεινής (για παράδειγμα σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη), λοιμώξεις του αναπνευστικού, αφυδάτωση, γαστρεντερικά προβλήματα λόγω της ποιότητας του νερού και των τροφίμων.

Ο Κόσι από την Γκάνα επέζησε από ένα ναυάγιο, στο οποίο πνίγηκαν τέσσερις άνθρωποι. «Η βάρκα βούλιαζε. Είδα ένα καράβι αλλά δεν σταμάτησε ποτέ. Σταμάτησα να ελπίζω. Πήρα ένα σωσίβιο γιατί δεν ξέρω να κολυμπώ. Το άτομο που πλοηγούσε τη βάρκα προσπαθούσε να βρει τη διαδρομή μέσω μίας πυξίδας. Το πλοίο έμπαζε νερά από τις πρώτες ώρες της αναχώρησής μας και προσπαθούσαμε να βγάλουμε το νερό λίγο λίγο. Γνώριζα δύο άτομα που ήμασταν μαζί σε εκείνη τη βάρκα αλλά δεν τους ξαναείδα. Δεν ξέρω τι τους συνέβη. Ήταν μέσα στη θάλασσα και προσπάθησα να τους μιλήσω, να κρατήσω επαφή μαζί τους και να μην τους χάσω από το οπτικό μου πεδίο. Για δύο μέρες δεν είχαμε νερό, ούτε φαγητό και πίναμε μόνο θαλασσινό νερό, ακόμα νιώθω άρρωστος. Έζησα τρία χρόνια στη Λιβύη δουλεύοντας σε κατασκευαστικά έργα  αλλά εξαιτίας των συρράξεων αναγκάστηκα να φύγω.»