Η λογική του «κοινωφελούς χαρακτήρα» της δράσης της θωρακίζει έως και σήμερα τα εισοδήματα της εκκλησίας από τις αλλεπάλληλες εισπρακτικές επιδρομές των εκάστοτε υπουργών Οικονομικών. Το ζήτημα της μη φορολόγησης της εκκλησίας αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αναντιστοιχίας ανάμεσα στις προεκλογικές εξαγγελίες και τις τελικές πράξεις της σημερινής κυβέρνησης. Προβάλλει δε ως επιτακτικό θέμα συζήτησης, εν μέσω της καταιγίδας οικονομικών μέτρων η οποία πλήττει ακόμη και τα πιο χαμηλά εισοδήματα πολιτών, που μπορεί μάλιστα να ανήκουν σε άλλα θρησκευτικά δόγματα ή να είναι άθεοι. Διευκρινίσεις Βενιζέλου για την έκτακτη εισφορά στα ακίνητα της εκκλησίας.

«Θα καθιερώσουμε τη φορολόγηση του εισοδήματος που προκύπτει από την επιχειρηματική δραστηριότητα της Εκκλησίας», έχει εξαγγείλει ενδεικτικά στο παρελθόν ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. Σύμφωνα με το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, αφενός η φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας θα αφορούσε στο μέρος της που αξιοποιείται οικονομικά, αφετέρου στόχος θα ήταν «η ρύθμιση των σχέσεων πολιτείας και εκκλησίας που θα οδηγεί στην αποσαφήνιση των διακριτών ρόλων τους, μία ρύθμιση που θα απαλλάξει την εκκλησία από κρατικές εξαρτήσεις, ξένες με την πνευματική και κοινωνική αποστολή της και την πολιτεία από πρακτικές ξένες με τον ευρωπαϊκό συνταγματικό πολιτισμό».

Στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, σε προεκλογικές συνεντεύξεις προχωρούσαν σε δηλώσεις όπως η ακόλουθη: «Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να μιλήσει ανοικτά και ειλικρινά. Χωρίς μείωση στρατιωτικών δαπανών και χωρίς τη φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας, δεν μπορούν να καλυφθούν οι τεράστιες ανάγκες για παιδεία, υγεία και κοινωνική προστασία. Δεν μπορούμε να τετραγωνίσουμε τον κύκλο».

Ωστόσο, από τις σαρωτικές περικοπές στα εισοδήματα των Ελλήνων πολιτών μέσα από το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο, το 2010 και το 2011, έχουν εξαιρεθεί οι μισθοί των ιερατικών λειτουργών. «Μάλιστα, ο κ. Βενιζέλος για να δικαιολογήσει την εξαίρεση των ιερέων από τις περικοπές που επιτάσσει το Μεσοπρόθεσμο, δήλωσε ότι το ζήτημα είναι ‘ηθικό’!», αναφέρεται σε σχετική ερώτηση του βουλευτή της ΔΗΜΑΡ Γρηγόρη Ψαριανού, με την παρατήρηση ότι μένουν άθικτα τα 218.654.000 ευρώ που προβλέπει για το 2011 ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για τη μισθοδοσία ιερέων και αρχιερέων. Επισημαίνεται δε πως «το ποσό της μισθοδοσίας των αρχιερέων και ιεροκηρύκων ήταν 4.608.560 το 2008, 6.100.000 το 2009, 6.200.000 το 2010 και 6.654.000 το 2011. Επομένως, οι μισθοί όχι μόνο δεν έχουν μειωθεί αλλά αυξάνονται συνεχώς!».

Στο μεταξύ, όπως προκύπτει από την απάντηση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Παντελή Οικονόμου σε άλλη σχετική ερώτηση του κ. Ψαριανού, οι εισφορές στους ιερούς ναούς και τα μοναστήρια που γίνονται “επ΄ευκαιρία” τέλεσης μυστηρίων, “υπό τύπο δωρεάς” για την ενίσχυση του εκκλησιαστικού έργου, δεν αποτελούν αντικείμενο του ΦΠΑ. Μάλιστα, «τα έσοδα από το παγκάρι απαλλάσσονται της φορολογίας κατά ρητή διατύπωση του νόμου, καθόσον αυτά πραγματοποιούνται κατά την εκπλήρωση του κοινωφελούς χαρακτήρα». Είχε προηγηθεί η παρατήρηση από το βουλευτή της ΔΗΜΑΡ ότι «εξαιρέθηκε από την υποχρέωση έκδοσης αποδείξεων από ταμειακές μηχανές το εμπόριο της πίστης” και η αγοραπωλησία εκκλησιαστικών ειδών, όπως κεριά, λιβάνια, κομποσχοίνια, καντηλέρια σε εκκλησιαστικούς ναούς, πρόναους, μοναστήρια και άλλους θρησκευτικούς χώρους. Σημειώνεται ότι η έκτακτη εισφορά στα ακίνητα προβλέπει την απαλλαγή των Ναών, των Ιερών Μονών, του Ιερού Κοινού του Πανάγιου Τάφου, της Ιεράς Μονής του Όρους Σινά, του Άγιου Όρους, της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και των Θρησκευτικών γενικών ιδρυμάτων. 

Εν μέσω αντιδράσεων για τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στην εκκλησιαστική περιουσία, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε: «σε σχέση με το ζήτημα της απαλλαγής εκκλησιαστικών και άλλων θρησκευτικών ιδρυμάτων από το ειδικό τέλος στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα, αποσαφηνίζεται ότι αυτή αφορά σε ακίνητη περιουσία που εξυπηρετεί μόνο θρησκευτικούς ή λατρευτικούς σκοπούς και όχι σε ακίνητη περιουσία προς εμπορική εκμετάλλευση». Σε αντίστοιχη δήλωση, o αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ανέφερε: «Προς αποφυγή παρανοήσεων διευκρινίζεται ότι η Εκκλησία της Ελλάδος ουδέποτε έθεσε ζήτημα απαλλαγής της από το έκτακτο ειδικό τέλος επί των ακινήτων όσον αφορά στην περιουσία της που αξιοποιεί εμπορικά, σε μία περίοδο που ο ελληνικός λαός δοκιμάζεται σκληρά (…) Η Εκκλησία έχει εντείνει τις προσπάθειές της για την ενίσχυση του φιλανθρωπικού και κοινωνικού της έργου, προς την εξυπηρέτηση του οποίου στοχεύει άλλωστε και η εμπορική εκμετάλλευση των ακινήτων της, για να επουλώσει τις πληγές που έχει προκαλέσει σε ευπαθείς και όχι μόνον πλέον ομάδες του πληθυσμού η πρωτοφανής κρίση».

Εκτιμήσεις τοποθετούν το ύψος της εκκλησιαστικής περιουσίας στη δεύτερη θέση μετά την αντίστοιχη του ελληνικού Δημοσίου. Ανάμεσα στις απόψεις οι οποίες διατυπώνονται είναι πως ενδεχομένως η φορολόγηση -για παράδειγμα- των ναών της εκκλησίας να αποτελεί ένα σύνθετο ζήτημα, καθώς δύσκολα ορίζονται τα κριτήρια (αντικειμενικές αξίες κλπ). Ωστόσο, όσον αφορά τις καταθέσεις, τα ξενοδοχεία, τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις κ.ά., διαπιστώνεται ένα είδος φορολογικής «ασυλίας». Από την πλευρά τους, πάντως, εκπρόσωποι του κλήρου θεωρούν ότι η όποια αύξηση των φορολογικών απαιτήσεων από τα εκκλησιαστικά -νομικά- πρόσωπα θα τα οδηγήσει «σε κατάσταση χρεοκοπίας» και θα πλήξει το φιλανθρωπικό τους έργο.

Διαβάστε επίσης: 5 προσωπικότητες μιλούν στην Κρυσταλία Πατούλη για τη… θεϊκή φοροαπαλλαγή