Λαμβάνουμε πολλά περίεργα μηνύματα στο inbox, αλλά αυτό τα ξεπερνούσε όλα: «Συνεργάζομαι με ιδιωτικές κλινικές που ζητάνε ωάρια. Η διαδικασία είναι ανώδυνη. Η αμοιβή είναι 1.000 ευρώ. Στείλτο και στις φίλες σου». Επρόκειτο για έναν μάλλον ανορθόξοδο τρόπο προσέλκυσης δοτριών ωαρίων, ενδεικτικού ωστόσο ενός πραγματικού προβλήματος: η ζήτηση ωαρίων στην Ελλάδα σήμερα ξεπερνά την προσφορά. Τα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής χρειάζονται όσο ποτέ άλλοτε γυναίκες νεαρής ηλικίας –ιδανικά έως 25 ετών– να προσέλθουν για να δωρίσουν ωάρια.

Ads

Η εξωσωματική με δωρεά ωαρίων, που έχει ποσοστά επιτυχίας της τάξης του 70%, επιλέγεται όλο και περισσότερο από τα ζευγάρια και στην Ελλάδα. Γενικά, η μέθοδος προτείνεται σε γυναίκες που αδυνατούν να παράξουν δικά τους ωάρια, με πρώιμη εμμηνόπαυση, με χαμηλή ποιότητα ωαρίων, άνω των 42 ετών ή που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία. «Η ζήτηση για ωάρια είναι μεγάλη», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νικόλαος Πράπας. «Εκτιμώ ότι σε δέκα χρόνια η ετερόλογη εξωσωματική θα ξεπεράσει την ομόλογη. Οι γυναίκες σήμερα παντρεύονται αργά, κάνουν πρώτα καριέρα, ενώ έχουμε αυξημένο αριθμό διαζυγίων, με αποτέλεσμα η δημιουργία οικογένειας να καθυστερεί. Πάντως, το πρόβλημα δεν είναι τόσο αριθμού ωαρίων όσο ποιότητας ωαρίων». Οπως τονίζει πάντως, η υψηλή ζήτηση δεν δικαιολογεί τη δημιουργία «δικτύων» για προσέλκυση δοτριών, πρακτική που είναι παράνομη.

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, μέρος της ζήτησης καλυπτόταν από ωάρια που «περίσσευαν» κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής. Από 15.000 κύκλους εξωσωματικής που πραγματοποιούνταν όμως πριν από λίγα χρόνια στην Ελλάδα, έχουμε πέσει σήμερα στις 8 – 9.000, καθώς τα ζευγάρια αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στο υψηλό κόστος. «Οποιες λοιπόν βρουν σήμερα τα λεφτά για εξωσωματική θα κρατήσουν τα επιπλέον ωάρια για δική τους χρήση», αναφέρει ο κ. Πράπας. Ετσι, ο κύριος «όγκος» ωαρίων προέρχεται από ανεξάρτητες δότριες, κοπέλες 18 – 32 ετών, που αποφασίζουν να δωρίσουν ωάρια για αλτρουιστικούς λόγους. Ο όρος «αλτρουιστικός» χρησιμοποιείται τυπικά, καθώς ο νόμος προβλέπει την αποζημίωση της δότριας για τις ημέρες εργασίας που χάνει, η οποία φτάνει τα 1.400 ευρώ. Στο μεγαλύτερο ποσοστό, πρόκειται για αλλοδαπές γυναίκες, μόνιμες κατοίκους Ελλάδας (κυρίως του πρώην ανατολικού μπλοκ), οι οποίες συχνά έχουν ήδη οικογένεια και αποφασίζουν να υποβληθούν στη διαδικασία για οικονομικούς λόγους. «Πίστευα ότι με την κρίση θα αυξανόταν το ποσοστό των Ελληνίδων που θα ήθελαν να προσφέρουν ωάρια, αλλά δεν το έχουμε δει», λέει ο ίδιος.

«Φαίνεται ότι διστάζουν να υποβληθούν στην ταλαιπωρία δέκα ημερών ή φοβούνται τα φάρμακα». Αφού κριθεί ιατρικά κατάλληλη, η δότρια θα χρειαστεί να πάρει ενέσιμα φάρμακα για τη διέγερση των ωοθηκών, να κάνει εξετάσεις αίματος και υπερήχους και τέλος να υποβληθεί σε ωοληψία (συνήθως γίνεται με μέθη). Είναι σαν να υποβάλλεται σε «μισό» κύκλο εξωσωματικής. (Ολοι οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, τα φάρμακα είναι οι «κλασικές» γοναδοτροπίνες.) Αλλοι γιατροί μάς ανέφεραν ότι οι Ελληνίδες δυσκολεύονται να διαχειριστούν την ιδέα ότι μια άλλη γυναίκα θα κυοφορήσει «το δικό τους παιδί».

Ads

Σημειώνεται ότι ο νόμος προβλέπει την πλήρη ανωνυμία της δότριας, ενώ απαγορεύεται να υπάρχει συγγένεια ή άλλη σχέση με τη λήπτρια (για παράδειγμα, μια γυναίκα να δώσει ωάριο στην αδερφή της). Μεγάλο ποσοστό των γυναικών που προσέρχονται για να δώσουν ωάρια για αλτρουιστικούς λόγους, πάντως, το κάνουν πάνω από μία φορά. Τα ίδια τα Κέντρα διατηρούν βάσεις δεδομένων με τις δότριες, χρησιμοποιώντας ξανά τις πιο «καλές» (με καλύτερη παραγωγή και πιο καλά ωάρια). Απαγορεύεται πάντως από τον νόμο μια γυναίκα να «δώσει» πάνω από 10 παιδιά (όχι ωάρια), για προφανείς λόγους. Πλέον τηρείται σχετικό μητρώο. Τέλος, ένας επιπλέον λόγος που οι γυναίκες εισέρχονται στη διαδικασία είναι για να κάνουν έναν εξονυχιστικό ιατρικό έλεγχο χωρίς κόστος…

«Πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί»

Ο χώρος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ελλάδα έχει σε μεγάλο βαθμό εξορθολογιστεί, με τη συντριπτική πλειονότητα των 44 μονάδων, ιδιωτικών και δημοσίων, να έχουν αδειοδοτηθεί. Ωστόσο, τα ζευγάρια πρέπει να είναι προσεκτικά στην επιλογή κέντρου. Σύμφωνα με την έρευνά μας, η διαδικασία εξωσωματικής με δωρεά ωαρίων είναι ακριβή, με το κόστος να φτάνει τις 5.000 με 6.500 ευρώ, κυρίως λόγω των πολλαπλών ακριβών εξετάσεων που απαιτούνται. «Αν κάποιος μας πει ότι μπορεί να το κάνει πολύ φθηνότερα, πρέπει να προβληματιστούμε», αναφέρουν άνθρωποι του χώρου. «Στην Ευρώπη κάθε λήπτρια δικαιούται έξι με οκτώ ωάρια για να εξασφαλίσει τρία καλά έμβρυα. Αν ακούσεις “κοψοχρονιά” σημαίνει ότι κάποιος δεν κάνει σωστά τη δουλειά του ή δεν ελέγχει τις δότριες». Κάποιες κλινικές, επίσης, θέλοντας να διατηρήσουν τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας, προωθούν τα ζευγάρια προς τη δωρεά ωαρίου, αναφέροντας για παράδειγμα ότι με φυσικό τρόπο οι πιθανότητες επιτυχίας φτάνουν το 15% ενώ με δωρεά το 75%. «Σε κάθε περίπτωση, κάθε γυναίκα πριν ακολουθήσει μια τέτοια πρακτική πρέπει να έχει εξαντλήσει τις προσωπικές πιθανότητες να μείνει έγκυος με δικά της ωάρια, βελτιώνοντας τις παραμέτρους που μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερα αποτελέσματα. Το δικαιούται», αναφέρει στην «Κ» η μοριακή βιολόγος με ειδίκευση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή κ. Χαρούλα Μαθιοπούλου-Μπιλάλη.

Πηγή: Καθημερινή