[…] Για την επιτυχία της αντίστασης στην σημερινή λαίλαπα, θα πρέπει όλα τα επιμέρους αιτήματα των κοινωνικών κατηγοριών να εντάσσονται σε ένα συνολικό όραμα διαφορετικής κοινωνίας, προκειμένου να επιτύχουν την σύνδεση με την κοινωνία, την μαζική και δημοκρατική υποστήριξη από αυτήν. Μέχρι τώρα αυτό δεν γίνεται, κι αυτό ακριβώς είναι που μέχρι σήμερα λείπει […] Αφού η πολιτική, όπως την γνωρίζαμε μέχρι πρότινος, έχει εκπέσει, έρχεται η στιγμή όχι για να αρνηθούν οι πολίτες την πολιτική, αλλά για να την αναλάβουν με δημοκρατικό τρόπο οι ίδιοι. Η κοινωνία στην εξουσία! […]
Ο Κώστας Βεργόπουλος, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο VIII του Παρισιού, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη κάνοντας έναν απολογισμό της τελευταίας 4ετιας στα πλαίσια της ακτιβιστικής Έρευνας για την Κρίση που δημοσιεύεται στο tvxs από το 2010.

Ads

Κρ.Π.: Αν κάνατε μία αναδρομή από τη στιγμή που εφαρμόστηκε το πρώτο μνημόνιο μέχρι σήμερα, τί θα είχατε να πείτε για όσα έχουν συντελεστεί;
 
Κ.Β.: Επί 4 χρόνια, από το 2010, έχει κυριαρχήσει στην Ελλάδα το θεώρημα για το σπάταλο, διεφθαρμένο δημόσιο. Το κράτος και οι δημόσιοι υπάλληλοι λοιδορούνται από παντού και αντιμετωπίζονται ως αποδιοπομπαίοι τράγοι, στους οποίους φορτώνονται όλα τα αμαρτήματα μας, είτε πραγματικά είτε φανταστικά.

Αυτό είναι το θεώρημα της άρχουσας τάξης και της άρχουσας ιδεολογίας περί σπάταλου και διεφθαρμένου κράτους, το οποίο όμως έχει αξιοσημείωτη διεισδυτικότητα στην υπόλοιπη κοινωνία.

Εάν κάνουμε έναν απολογισμό της τελευταίας 4ετιας, βλέπουμε:

Ads
  • Το κράτος για να καλύψει τα ελλείμματά του, αποσπά και ιδιοποιείται συνεχώς πόρους εις βάρος του ιδιωτικού τομέα, πράγμα που καταστρέφει την αγορά, τον ιδιωτικό τομέα, τις επιχειρήσεις, τις θέσεις εργασίας.
  • Επίσης, έχουμε πάνω από 1,5 εκατομμύριο ανέργους.
  • Και έχουμε καταρρίψει όλες τις διεθνείς επιδόσεις στην ύφεση.
  • Το εθνικό εισόδημα, δε, έχει συρρικνωθεί κατά 30%, με αιτιολογία την εξυγίανση του κράτους!

Και από πολλούς αυτή η πολιτική θεωρείται μονόδρομος! Ωστόσο, ποιό πράγμα είναι μονόδρομος; Το να εξυγιαίνεται το κράτος με τίμημα την διάλυση και εξόντωση του ιδιωτικού τομέα;

Εκτός τούτου, μ’ αυτόν τον τρόπο, έχει άραγε βελτιωθεί το πρόβλημα του χρέους; Το χρέος αντί να μειωθεί, έχει εκτιναχθεί! Στην 4ετια αυξήθηκε κατά 100 δις! Το ποσοστό του, από 115%, υπερβαίνει σήμερα 170% του ΑΕΠ!

Η οικονομία έχει καταστραφεί, το χρέος έχει εκτιναχθεί, ενώ η ελίτ της χώρας συμπεραίνει, ότι η χώρα βρίσκεται στο σωστό δρόμο… Τι θα έπρεπε να είχε γίνει για να παραδεχτεί ότι ο σημερινός δρόμος είναι καταστροφικός και οδηγεί στο πουθενά;

Στο μεταξύ, η Ελλάδα αποτελεί πλέον δακτυλοδεικτούμενο παγκόσμιο παράδειγμα, ως η χώρα που έχει καταστραφεί, όχι λόγω της κρίσης του 2008 – 2009, αλλά λόγω των μέτρων που λαμβάνονται με πρόσχημα την διαχείριση της!

Επιπλέον, τα μέτρα αιτιολογούνται με πρόσχημα ότι πρέπει η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική, ότι πρέπει να βελτιωθεί η οικονομία, δηλαδή ο ιδιωτικός τομέας! Όμως, με αυτά ακριβώς τα μέτρα, ο ιδιωτικός τομέας όχι μόνον δεν βελτιώνεται, αλλά κατεδαφίζεται. Λουκέτα παντού! Ούτε βέβαια έχει βελτιωθεί καμιά ανταγωνιστικότητα.

Σε τι ωφελεί η υποδειγματική και αδιάλλακτη εφαρμογή των μνημονίων; Δεν ωφελεί, ούτε καν τους δανειστές! Όσο το εθνικό εισόδημα συρρικνώνεται, τόσο η ικανότητα της Ελλάδα να αποπληρώνει το χρέος της εξαντλείται.

Τελευταίο σημείο, η κυβέρνηση διατείνεται ότι πραγματοποιεί «πρωτογενές πλεόνασμα» και ότι μ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα έχουμε ανάγκη τις διασώσεις, τις δόσεις, την οικονομική στήριξη από τους εταίρους μας, ότι έτσι θα μπορέσουμε να βγούμε μόνοι μας στις αγορές από το 2014.

Όμως, το πρωτογενές πλεόνασμα είναι πλασματικό, διότι δεν υπολογίζουν το ότι το κράτος δεν τηρεί τις υποχρεώσεις του, δηλαδή δεν καταβάλλει τις οφειλές του προς τους ιδιώτες. Αυτό δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο: όποιος δεν πληρώνει τις οφειλές του έχει πλεόνασμα.

Δεύτερον, εάν το πλεόνασμα ήταν αληθινό, αυτό θα σήμαινε περαιτέρω αφαίρεση πόρων από την οικονομία υπέρ του κράτους. Η κυβέρνηση όμως ισχυρίζεται, ότι θα χρησιμοποιήσει το 70% του πλεονάσματος για την τόνωση της οικονομίας και την ενίσχυση των ασθενέστερων εισοδηματικά τάξεων.

Όμως, παράλληλα διαβεβαιώνει, ότι θα το χρησιμοποιήσει για να πληρώσει τα χρέη, ώστε να μην έχουμε ανάγκη από διασώσεις. Πού τέλος πάντων θα χρησιμοποιηθεί αυτό το «πλεόνασμα»; Για να τονωθεί η οικονομία; Για να ενισχυθούν οι ασθενέστερες τάξεις, ή μήπως να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των δανειστών;

Τρίτον, ακόμα χειρότερο: Αν υποθέσουμε ότι η Ελλάδα έχει πλεόνασμα και βγει στις αγορές, αποκλείεται να δανειστεί με λιγότερο από 12%, διότι αυτή τη στιγμή 12% είναι ο τόκος που πληρώνουν οι μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες, όπως Βραζιλία, Ινδία, Ρωσία.

Είναι αδύνατον η Ελλάδα να επιτύχει επιτόκια μικρότερα του 12%. Αλλά για να μπορεί να έχει  θετικό ρυθμό ανάπτυξης, θα πρέπει ο ρυθμός ανάπτυξης να είναι ανώτερος του 12%, ώστε να μπορεί να πληρώνει 12% στους δανειστές. Πράγμα το οποίο είναι τελείως εκτός τόπου και χρόνου! Είναι δυνατόν μία χώρα σε ύφεση, με αρνητικούς ρυθμούς, να πληρώνει 12% επιτόκιο και ταυτόχρονα να ισχυρίζεται ότι βρίσκεται σε ανάπτυξη;
 
Κρ.Π.: Βλέπουμε επίσης, ότι -παρόλο το υποτιθέμενο πλεόνασμα- γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί, δηλαδή, ετοιμάζονται να αφήσουν ελεύθερους και τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, αν και όχι για τους ασθενέστερους και εκείνους που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους (παρόλο που είδαμε πρόσφατα σε είδηση να απειλείται το σπίτι ενός από αυτούς…).
 
Κ.Β.: Και μάλιστα λέγεται, ότι γι’ αυτό το λόγο η τρόικα έχει δυσαρεστηθεί απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση και έχει παγώσει τις συνομιλίες.
 
Κρ.Π.: Στην Αμερική, τι συμβαίνει σήμερα σε αντιστοιχία με την Ευρώπη;

Κ.Β.: Στην Αμερική, παρόλα όσα λέγονται, ο Ομπάμα έχει σταματήσει τις εξώσεις, αυτών που είχαν αγοράσει διαμερίσματα και δεν μπορούσαν να τα αποπληρώσουν, τους έχει αφήσει να μένουν στα σπίτια που είχαν αγοράσει. Τα κόκκινα δάνεια, έχει αναλάβει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα. Δηλαδή, ακριβώς το αντίθετο από αυτό που γίνεται εδώ.

Επιπλέον, η Αμερική, δεν έχει ακολουθήσει πολιτική λιτότητας, δεν έχει περικόψει μισθούς εργαζομένων, ούτε συνταξιούχων και ασφαλισμένων.

Αντίθετα εφαρμόζει επέκταση της κοινωνικής ασφάλισης σε 50 εκατομμύρια Αμερικανών που δεν είχαν καμία ασφάλιση. Και αυτό το κάνει με μεγάλο κόστος, που σημαίνει με μεγάλη δαπάνη για το κράτος. Επίσης, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα, διοχετεύει στην οικονομία 85 δις δολάρια κάθε μήνα προκειμένου να τονώσει την οικονομία. Πράγμα που φυσικά δεν γίνεται στην Ελλάδα, αλλά ούτε και στην Ευρώπη.
 
Η αμερικάνικη Ομοσπονδιακή Τράπεζα, αγοράζει πάσης φύσεως ομόλογα, είτε κρατικά είτε ιδιωτικά, ακόμη και λεγόμενα «επισφαλή», προκειμένου να «καθαρίσει» την οικονομία από τις αβεβαιότητες.

Η Αμερική δεν επιρρίπτει το κόστος της εξυγίανσης στους οφειλέτες, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη. Σε εμάς, το κόστος της εξυγίανσης επιρρίπτεται στους οφειλέτες. Ο Γερμανός πιστωτής το επιρρίπτει στην Ελλάδα, στο δημόσιο, αυτό με τη σειρά του το επιρρίπτει στον ιδιωτικό τομέα, ο ιδιωτικός τομέας το μεταφέρει στους κοινωνικά αδύναμους.

Άλλοι έχουν επωφεληθεί από το χρέος και άλλοι πληρώνουν γι’ αυτό και μάλιστα οι τελευταίοι πληρώνουν από το υστέρημα τους για δάνεια που ποτέ δεν έλαβαν και ούτε καν είδαν έστω εκ του μακρόθεν.

Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, ενώ στη Ελλάδα ο κόσμος δυστυχεί, όσο δεν μπορεί να φανταστεί κανείς, και φτάνει μέχρι την αυτοκτονία ή την παραφροσύνη, οι εισαγωγές αυτοκινήτων ΙΧ αυξήθηκαν το τελευταίο έτος κατά 20%! Που σημαίνει ότι κάποιοι αγοράζουν αυτοκίνητα! Αντί να μειώνονται οι αγορές αυτοκινήτων, στην Ελλάδα αυξάνονται! Και ποιοί αγοράζουν σήμερα ιδιωτικά αυτοκίνητα;

Στην Αμερική, δεν υπάρχει το κλίμα της ευρωπαϊκής κατήφειας, αντίθετα η οικονομία συνεχίζει, και μάλιστα σταθεροποιείται, η ανεργία μειώνεται σε 7% και η ανάπτυξη σταθεροποιείται στο 3%.
 
Αυτό δεν οφείλεται στις «αντιστάσεις» της αμερικανικής οικονομίας, αλλά απλούστατα στο ότι ακολουθείται αντίθετη πολιτική από ό,τι στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, υπό γερμανική επιτήρηση. Πολύ απλά! Η αμερικάνικη οικονομική πολιτική, αποδίδει καρπούς. Στην Ελλάδα, η εσφαλμένη οικονομική πολιτική αποδίδει επίσης καρπούς, αλλά από την ανάποδη! Δηλαδή αποτυγχάνει παντού.

Παράλληλα οι Αμερικανοί, εντόπισαν τον αρνητικό ρόλο της Γερμανίας στην Ευρώπη: τα μη-ανακυκλούμενα γερμανικά πλεονάσματα αποσταθεροποιούν τις χώρες των εταίρων της και ειδικά τις χώρες του νότου και της Ελλάδας. Επιπλέον, η παγκόσμια οικονομία φέρει το βάρος αυτής της γερμανικής πολιτικής στην ΕΕ.

Σήμερα πλέον, οι Αμερικανοί καταγγέλλουν τη Γερμανία για την πολιτική της και την χαρακτηρίζουν «παράσιτο»! Η Αμερική και το ΔΝΤ, τοποθετούνται, απέναντι στη Γερμανία, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για μοντέλο «παρασιτικής ανάπτυξης», που επιβάλλει στην Ευρώπη και αναπτύσσεται με την αφαίμαξη διεθνούς ρευστότητας εις βάρος του υπόλοιπου κόσμου.

Στην Ευρώπη επίσης, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το πρόβλημα καθαρότερα. Υπήρχε μέχρι πρόσφατα μεγάλη σύγχυση, όπως βέβαια και μεγάλη δουλοφροσύνη απέναντι στη Γερμανία. Με επιχείρημα, ότι δεν γίνεται αλλιώς, ότι είναι μονόδρομος, ότι «δεν θέλει η Γερμανία»…

Όμως, εάν η Γερμανία δεν θέλει, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αποδεχτούμε την αυτοκτονία μας; Επιβάλλονται πιέσεις! Εάν η Γερμανία δεν θέλει, θα ασκηθούν πιέσεις μέχρι να θελήσει! Και εάν μέχρι τέλους επιμένει να μην αποδέχεται αυτό που οφείλει, τότε θα διαπιστωθεί η ρήξη και το ρήγμα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Πρέπει να εκφράζουμε τη γνώμη μας! Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν εξέφρασε ποτέ μία διαφορετική γνώμη από τη γερμανική και για αυτό φυσικά δεν μπόρεσε ποτέ να διαπραγματευτεί σε τίποτα ούτε κατ’ ελάχιστον!
 
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης απαιτεί αξιόπιστους συνομιλητές από την άλλη πλευρά, την ευρωπαϊκή. Όμως, διαθέτουμε αξιόπιστους συνομιλητές από την ελληνική πλευρά; Ουδέποτε  έχουμε μάθει, αν η ελληνική κυβέρνηση έχει κάποια διαφορετική άποψη, εκτός από αυτήν που της λένε να έχει, και της επιβάλλουν οι δανειστές. Και δεν είναι δύσκολο. Ότι πουν αμέσως γίνεται αποδεκτό!
 
Κρ.Π.: Επειδή οι εκτιμήσεις που έχετε κάνει τα τελευταία χρόνια δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν, σήμερα οι εκτιμήσεις σας για το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας, με την υπάρχουσα κυβέρνηση, ποιές είναι;
 
Κ.Β.: Η υπάρχουσα κυβέρνηση έχει χαρακτηριστεί ως Μερκελική. Εάν στην Ευρώπη σήμερα διαμορφώνεται ένα μέτωπο δυνάμεων κατά της Μέρκελ, στο μέτωπο αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα! Μετέχουν άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, η Γαλλία, ακόμα και η Ισπανία με δεξιά κυβέρνηση, αλλά η Ελλάδα δεν συμπεριλαμβάνεται. Γιατί η χώρα μας θεωρείται πιόνι της Γερμανίας!
 
Τα πράγματα δεν είναι καλά στην Ευρώπη. Η ανεργία αυξάνεται παντού, και αυτό το πρόβλημα θα είναι και το καθοριστικό για τις εξελίξεις. Οποιαδήποτε κυβέρνηση θα υποκύψει αργά ή γρήγορα στο πρόβλημα της ανεργίας, και αυτό θα προσδιορίσει τις μελλοντικές γραμμές αντιπαράθεσης στην Ευρώπη.

Η Ευρώπη όπως είναι, δεν μπορεί να συνεχίσει αν δεν αλλάξει. Δεν λέω ότι έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια αλλαγής, αλλά όσο δεν αλλάζει θα εντείνονται οι εσωτερικές εντάσεις στην ΕΕ μέχρι τη ρήξη!

Παρεμπιπτόντως, δεν έχει νόημα αυτή τη στιγμή να ζητάει κάποια χώρα να βγει από την Ευρώπη, διότι την ώρα που γίνεται η ρήξη, εκτός των άλλων η αποχώρηση θα ήταν και λιποταξία από το πεδίο της μάχης.
 
Κρ.Π.: Προς το παρόν υπάρχει αδιέξοδο, όπως το περιγράφεται, με την παρούσα κυβέρνηση. Η αντιπολίτευση, και κυρίως ο Σύριζα που είναι η πλειοψηφία της;

Κ.Β.: Ο Σύριζα είναι η μόνη υπαρκτή δύναμη που επαγγέλλεται μία πραγματικά διαφορετική στάση. Μοιραία θα συγκεντρώσει την αγανάκτηση αλλά και την επιθυμία του ελληνικού λαού για έναν διαφορετικό τρόπο διαχείρισης αυτών των προβλημάτων.

Άλλωστε και στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο, οι προτάσεις του αλλά και ο ίδιος ο Σύριζα, θεωρείται ως εναλλακτική λύση, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την υπόλοιπη Ευρώπη και για τον κόσμο.

Αφού από την Ελλάδα, ως πειραματόζωο, ξεκίνησε το πείραμα της αποδόμησης του κοινωνικού κράτους, από την Ελλάδα θα προκύψει και η πρώτη αντίδραση, το πρώτο δίδαγμα από το πείραμα που εξακολουθεί να επιχειρείται.

Ο Σύριζα επαγγέλλεται διαφορετική διαχείριση, με συμμετοχή της κοινωνίας και όχι μέτρα ενάντια σε αυτήν. Διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους. Αυτό είναι αναπόφευκτο, αφού σε άλλη περίπτωση το χρέος δεν είναι βιώσιμο.

Το υπόλοιπο χρέος θα μεταφερθεί στο μέλλον, θα εφαρμοστεί δηλαδή μορατόριουμ, περίοδος χάριτος 20-30 χρόνια για να αποπληρωθεί, και τρίτον, να συνδεθεί η αποπληρωμή του υπολοίπου με ρήτρα ανάπτυξης. Δηλαδή οι πληρωμές, να μην υπερβαίνουν ένα μέρος του ποσοστού ανάπτυξης. Για να πληρώνει μια χώρα, απαράκαμπτη προϋπόθεση είναι η θετική ανάπτυξη. Αφού με ύφεση, καμιά πληρωμή δεν είναι δυνατή.
 
Κρ.Π.: Ακούστηκε και η άποψη ότι σήμερα υπάρχει φόβος διαμελισμού του ελληνικού κράτους. Εσείς τι πιστεύετε;

Κ.Β.: Μπορεί η χώρα να απειλείται με διαμελισμό. Αν ξένες δυνάμεις διαγνώσουν ότι η Ελλάδα δεν είναι παρά ένα «θεσπέσιο πτώμα», τότε μπορεί να γίνει και αυτό. Καθόλου  απίθανο. Στην Ιστορία, όταν μία χώρα φτάσει σε ανάλογη κατάσταση αδυναμίας, αυτό ενισχύει τις αρπαχτικές διαθέσεις των γειτόνων της! 

Κρ.Π.: Ακούστηκε επίσης ότι οι συντάξεις στην Ελλάδα, πρόκειται να φτάσουν σύντομα στα 300 – 350 Ευρώ. Αν γίνει κάτι τέτοιο, πώς θα επιβιώσουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Δεν θα μπορούν να πληρώσουν τίποτα.
 
Κ.Β.: Όσο πιο πολύ περικόπτονται οι συντάξεις και οι μισθοί, τόσο πιο πολύ καταστρέφεται η οικονομία.  Οι κυβερνήσεις διατείνονται ότι έτσι βελτιώνουν την οικονομία, ενώ πρόκειται ακριβώς περί του αντιθέτου. Όσο περικόπτονται τα εισοδήματα, τόσο η οικονομία καταστρέφεται! Νεκρώνεται η αγορά, κλείνουν οι επιχειρήσεις, όχι μόνον οι μη ανταγωνιστικές, αλλά ακόμα και οι υγιείς και ανταγωνιστικές! Σβήνουν θέσεις εργασίας και εκτινάσσεται η ανεργία.
 
Κρ.Π.: Τι πραγματικά λοιπόν πιστεύετε ότι μέλλει γενέσθαι;
 
Κ.Β.: Εκ των πραγμάτων, πάμε προς την καταστροφή. Δεν υπάρχει ούτε σαξές στόρι, ούτε κάποια βελτίωση. Υπάρχει μόνον απόγνωση. Επιβάλλεται η χώρα να αλλάξει πορεία! Το θέμα είναι, πώς αυτό θα γίνει;

Η κυβέρνηση δεν αλλάζει, εκτελεί διαταγές, και δεν αλλάζει. Όμως, η αλλαγή πρέπει να γίνει. Τα πράγματα δείχνουν ότι δεν βελτιώνονται ούτε καν σταθεροποιούνται. Ο κύκλος της επιδείνωσης δεν έχει σταματήσει. Έχουν υποχρέωση οι πολίτες να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να φερθούν ανάλογα.

Από την άλλη πλευρά, τίποτα δεν μπορεί να περιμένει κανείς να γίνει με αιφνιδιαστικό τρόπο από κάποιες μικρές μειοψηφίες, όπως κάποιοι φαντασιώνονται. Η αλλαγή πρέπει να γίνει με δημοκρατικό τρόπο, να έλθει η κοινωνία στα πράγματα. Οι πολιτικοί και τα πολιτικά κόμματα, έχουν απονομιμοποιηθεί, δεν περιμένει κανείς τίποτα από αυτούς. Πρέπει η κοινωνία να αναλάβει η ίδια τις τύχες της.  Έχουμε φτάσει σε μία μεγάλη ιστορική καμπή.
 
Κρ.Π.: Είδαμε ότι δύο φορές που οι άνθρωποι διαρτυρήθηκαν σε διάρκεια, μία με τους αγανακτισμένους και μία με την Ερτ, έπεσε και στις δύο περιπτώσεις η κυβέρνηση. Δηλαδή, πάντα κάποιο αποτέλεσμα υπάρχει, όταν ο κόσμος αντιδρά συνολικά και σε διάρκεια. Βλέπουμε, όμως, ότι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, προσπαθούν να τσακίσουν την κοινωνία με όλους τους τρόπους.
 
Β.Γ.: Έτσι ακριβώς. Γι’ αυτό πρέπει η κοινωνία να σηκώσει κεφάλι και να αντισταθεί, αντί να έχει την ψευδαίσθηση ότι η κυβέρνηση θα τα καταφέρει… Όσο δεν αντιδρά, η κυβέρνηση καταφέρει πρόσθετα πλήγματα…
 
Κρ.Π.: Κάποιοι επικαλλούνται εμφύλιο για να μην αντιδρούν.

Κ.Β.: Δεν υπάρχει πραγματικός φόβος για εμφύλιο, αλλά αυτός ο φόβος μπορεί να υπάρχει, αν γίνονται ενέργειες από μικρές ομάδες. Είναι άλλο πράγμα εάν ξεσηκωθεί η κοινωνία με ευρεία συμμετοχή. Αυτό δεν προαναγγέλλει εμφύλιο. Εμφύλιο προαναγγέλλουν τα χτυπήματα από μικρές ομάδες. Αυτό ακριβώς πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθεί!

Η Δημοκρατία βρίσκεται σήμερα σε κίνδυνο και δεν σώζεται με την δράση μικρών ομάδων, αλλά ούτε και με την πρόταξη δίκαιων κλαδικών και επαγγελματικών αιτημάτων. Τα πρώτα εύκολα παραπέμπονται στην βιαιοπραγία και τα δεύτερα εξίσου εύκολα και επιπόλαια στις συντεχνίες.

Απαιτείται σήμερα δημοκρατική αφύπνιση της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών. Πέρα από τα δίκαια κλαδικά αιτήματα, υπάρχει εξαιρετικά επείγον πολιτικό πρόβλημα, δηλαδή πρόβλημα για το σύνολο της κοινωνίας και το μέλλον της, πρόβλημα που επί του παρόντος, ενώ φλέγει τους πολίτες, δεν βρίσκει ικανοποιητική απάντηση.

Η Δημοκρατία δεν σώζεται με την ανάδειξη των επιμέρους επαγγελματικών, ακόμη και ταξικών προβλημάτων. Σε περιόδους κρίσης, όπως σήμερα, η διεκδίκηση επιμέρους λύσεων για ορισμένες κοινωνικές κατηγορίες κινδυνεύει να διαβάλλεται ως «συντεχνιακή» αντίδραση.

Για την επιτυχία της αντίστασης στην σημερινή λαίλαπα, θα πρέπει όλα τα επιμέρους αιτήματα των κοινωνικών κατηγοριών να εντάσσονται σε ένα συνολικό όραμα διαφορετικής κοινωνίας, προκειμένου να επιτύχουν την σύνδεση με την κοινωνία, την μαζική και δημοκρατική υποστήριξη από αυτήν. Μέχρι τώρα αυτό δεν γίνεται, κι αυτό ακριβώς είναι που μέχρι σήμερα λείπει.

Αυτή τη στιγμή δεν αρκούν οι σπασμωδικές κινήσεις και μάλιστα αυτές βλάπτουν, στο μέτρο που διαβάλλονται εύκολα από την άλλη πλευρά.

Επιβάλλεται πολιτικό όραμα με ακρίβεια, καθαρότητα και διαφάνεια για την ενοποίηση όλων των επιμέρους αντιστάσεων σε ενιαίο ευρύ δημοκρατικό κίνημα πολιτών. Αφού η πολιτική, όπως την γνωρίζαμε μέχρι πρότινος, έχει εκπέσει, έρχεται η στιγμή όχι για να αρνηθούν οι πολίτες την πολιτική, αλλά για να την αναλάβουν με δημοκρατικό τρόπο οι ίδιοι. Η κοινωνία στην εξουσία!-