Όταν κάποτε η άγνοια που προέκυψε από την απώθηση της παιδικής ηλικίας εξαλειφθεί και η ανθρωπότητα ξυπνήσει από το λήθαργό της, θα μπορέσει να αναστείλει αυτή την παραγωγή του κακού…” Άλις Μίλερ. Το κακό έχει βαθιές ρίζες, ξεκινάει από πολύ παλιά και αγγίζει την συντριπτική πλειοψηφία σε ήπια ή έντονη μορφή. Το κακό, ή αλλιώς ο φασισμός, δεν εκδηλώνεται, άλλωστε, σε μια κοινωνία δημοκρατική, δεν φυτρώνει ανεξέλεγκτα και από μόνος του. Ο φασισμός γεννιέται και μεγαλώνει σε μια κοινωνία που μπορεί, τουλάχιστον, να τον ανεχτεί. Το ότι υπάρχει η όποια άνοδος, στη χώρα μας, δείχνει μία ανησυχητική ανοχή της ελληνικής κοινωνίας σε φασιστικές νοοτροπίες, όπως και της επίσης φασιστικής νοοτροπίας της αδιαφορίας για ότι κοινωνικό, για ότι συλλογικό, για ότι ευννοεί την συνύπαρξη, και κυρίως, απέναντι στην αδικία και την κακοποίηση. Δυστυχώς, η πλειοψηφία γύρω μας, φασίστες είναι.

Ads

Κάθε μορφή βίας, που βρίσκεται πίσω από κάθε μορφή φασισμού, είναι η μεγαλύτερη εξάρτηση του πλανήτη, μια αυτοματοποιημένη γνώση που τη σέρνουμε από τα γεννοφάσκια μας, από γενιά σε γενιά, άρα και η μεγαλύτερη πρόκληση για την ανθρωπότητα, αν θέλει να ξεπεράσει τον ίδιο τον φασιστικό εαυτό της.

Φασισμός ουσιαστικά είναι να κακοποιείς – αδικείς κάποιον, με όποιον τρόπο κι αν το πράττεις, πόσο μάλλον, κάποιον που για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορεί να αμυνθεί, να υπερασπίσει τον εαυτό του, και να μην τον σέβεσαι – να θεωρείς ότι κατέχεις το δικαίωμα να το κάνεις.

Δεν υπάρχει άνθρωπος, όμως, που να φέρεται φασιστικά και να μην έχει μεγαλώσει χωρίς να έχει αναλόγως κακοποιηθεί.

Ads

Γι’ αυτό και η φασιστική συμπεριφορά, δεν βρίσκεται μόνο σε ομάδες που έχουν φασιστική δράση, δεν είναι πάντα, τόσο εμφανής και εκτεθειμένη…

Κάποιος, έχει πει, ότι δεν είναι σημαντικό να είσαι υπέρ του δίκαιου. Το σημαντικό, είναι να είσαι κατά του άδικου.

Σημαίνει, ότι δεν ανέχεσαι το άδικο, ούτε καν ως μάρτυρας μίας κακοποίησης, είτε σε άνθρωπο, είτε στη φύση, είτε σε οτιδήποτε, ζωντανό, είτε σε ότι μπορεί να τιμά τη ζωή.

Γεμίσαμε, ως φαίνεται, με… δίκαιους φασίστες όλα αυτά τα χρόνια. Με δίκαιους στα λόγια, αλλά φασίστες κυρίως στις μη – πράξεις. Με αδιάφορους.

Ενδιαφερθήκαμε έμπρακτα όταν αδίκησαν οποιονδήποτε δίπλα μας; Ενδιαφερθήκαμε έμπρακτα όταν κάποιος “πλήρωνε” για κάτι που δεν έφταιγε και ήταν αδύναμος να υποστηρίξει τον εαυτό του – με όποιο… σενάριο κι αν το κάνουμε εικόνα;

Ενδιαφερθήκαμε έμπρακτα κατά του άδικου;

Γίναμε ίσως εθελοντές σε κάτι, όχι για το θεαθήναι; Μετείχαμε στις αποφάσεις τις πολιτικές και τις κοινωνικές και τις πολιτιστικές της μικρής ή μεγάλης κοινωνίας που ζούμε, εκτός από το να ψηφίζουμε κάθε τέσσερα χρόνια και εκτός του να… σχολιάζουμε στα σόσιαλ μίντια; Αναρωτηθήκαμε για τις λέξεις: συνεργασία ή αλληλεγγύη;

Και τέλος, ενδιαφερθήκαμε για το ποιοί είμαστε;

Γιατί την αλήθεια (την πιο επαναστατική πράξη, κατά τον Μαρξ) συνήθως, εμείς οι άνθρωποι, την θάβουμε μέσα μας. Εκείνη την αλήθεια για τον ίδιο μας τον εαυτό, κυρίως για εκείνο το μικρό παιδί, που κάποτε υπήρξαμε και δεν είχε κανέναν να το υποστηρίξει, που κατά κόρον μένει στην λήθη μαζί με την α-λήθεια του που ποτέ δεν δικαιώνεται.
 
Θυμάμαι μία μητέρα στους πρόσφατους δημοκρατικούς
καιρούς που διανύσαμε… που ήταν σε διακοπές σε ένα νησί, και υπήρχε μια παρέα που έπαιζε καθισμένη στην άμμο, βάζοντας στη μέση κάποιον και χτυπώντας τον δυνατά χωρίς εκείνος να βλέπει, με σκοπό να βρει ποιος τον χτυπούσε, και τότε να μπει ο σφαλιαδόρος στη μέση για να συνεχίσει το παιχνίδι.

Το παιδί της ήταν δεν ήταν τεσσάρων χρονών, και κάθισε στη μέση του κύκλου. Οι νεαροί, αυτοί, άρχισαν να το χτυπάνε δυνατά στο κεφάλι, στην πλάτη, στα μπράτσα, και στη συνέχεια να γελάνε τρανταχτά.

Όταν την ρώτησα «και εσύ καθόσουν και έβλεπες να βαράνε το παιδί σου;» απάντησε «τον άφηνα από μικρό να επιλέγει μόνος του να κάνει ότι θέλει, για να μάθει να υπερασπίζεται τον εαυτό του»!
 
Θυμάμαι επίσης, επανειλημμένα, και ειδικά σε παραλίες, μητέρες να χτυπάνε τα παιδιά τους π.χ. με ρακέτα στο κεφάλι και όλοι γύρω να μένουν αδιάφοροι  συνεχίζοντας την ηλιοθεραπεία τους…
 
Φέρνω παραδείγματα από ιστορίες που μια μάνα κυριαρχούσε στην κακοποίησή παιδιών, αλλά και οι πατεράδες εν πολλοίς νίπτουν τας χείρας τους, με το να κακοποιούν… απουσιάζοντας, αδιαφορώντας. Ότι μάθαμε όμως επαναλαμβάνουμε, γιατί δεν αντέξαμε να το διαχειριστούμε.

Φασισμός = κακοποίηση – ψυχική ή σωματική. Φασίστες = θύτες ψυχικών, σωματικών ατομικών ή κοινωνικών τραυμάτων. Κακοποίηση όμως, είναι και η απουσία και η αδιαφορία. Όπως και η αδιαφορία για την όποια αδικία.

Η αυτοματοποιημένη γνώση, που ο καθένας κρύβει μέσα του, είναι η δυνατότερη γνώση και είναι τρομερά δύσκολο, αν όχι αδύνατον να την ξεπεράσει κάποιος. Για να αλλάξει τον… σκληρό του δίσκο και να την διαχειριστεί, να αποφασίζει ο ίδιος γι αυτήν και όχι αυτή για τον ίδιο, πρέπει να «γράψει» πάνω της ένα σωρό αντίστροφα βιώματα και συγχρόνως να βρει στη ζωή του, έναν τουλάχιστον άνθρωπο να κατανοήσει όσα είχε υποστεί στην ηλικία που εγγράφτηκε το τραυματικό – φασιστικό βίωμα.

Το παιδί που βίωσε την αδικία και δεν είχε κανέναν δίπλα του να το κατανοήσει, το πιθανότερο είναι ότι θα την επαναλάβει είτε προς τον εαυτό του, ή σε άλλους, και κυρίως, θα την ανεχτεί να συμβαίνει γύρω του από άλλους. Ο φασισμός, η αδικία, η κακοποίηση, τελικά το ΤΡΑΥΜΑ, σταματά το χρόνο με το να επαναλαμβάνεται. Γίνεται εξάρτηση.

Εκείνοι που πάλεψαν ενάντια σε αυτή την εξάρτηση, που αγωνίστηκαν κατά του άδικου, είναι μειοψηφία. αντίθετα, εκείνοι που το προκαλούν, που κακοποιούν, είναι η πλειοψηφία.

Και αυτή η μειοψηφία, που έπαιξε και παίζει τον ρόλο του “γνώστη – αρωγού “, τελικά, για όλη την κοινωνία, είναι κατά κύριο λόγο οι απανταχού αγωνιστές, κυρίως αυθεντικοί αριστεροί στην ιστορία αυτού του πλανήτη, εκείνοι που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται ακόμα, που έδωσαν το ίδιο το αίμα τους γι αυτό.
 
Ακούγεται σήμερα από κάποιους… παρατηρητές της ελληνικής κρίσης, ότι πρέπει να… χυθεί αίμα για να αλλάξει κάτι στην Ελλάδα. Και βέβαια δεν εννοούν τους εαυτούς τους.

Μεταφορικά, όμως, και μόνο σε εισαγωγικά, αυτό ακριβώς πρέπει να γίνει. Πρέπει να δώσουν κάτι και όλοι αυτοί οι αδιάφοροι φασίστες αυτής της κοινωνίας, που μέχρι σήμερα φρόντιζαν μόνο για το συμφέρον τους.
 
Όσοι, δεν έδωσαν ποτέ και τίποτα στην κοινωνία, και περίμεναν πάντα τους όποιους αγωνιστές, να βγάλουν το φίδι από την τρύπα, είναι καιρός να κοιταχτούν στον καθρέφτη και να καταθέσουν την ανθρωπιά που απαιτούν μονίμως από τους άλλους.

Να καταλάβουν, ότι αν δεν γίνουμε, τελικά, όλοι… αριστεροί (με την σύγχρονη έννοια αν θέλετε που κουβαλάει αυτός ο όρος, του κοινωνιοκεντρισμού και της ανάγκης για δίκαιη συνύπαρξη) αν δεν πολεμήσουμε όλοι τον φασισμό (κυρίως της απάθειας και της αδιαφορίας) μέσα μας και γύρω μας, δεν πρόκειται να βγούμε από αυτήν την παγκόσμια κρίση εξαθλίωσης σε όλους τους τομείς, που όλο και εξαπλώνεται σαν γάγγραινα σε όλο τον χυδαίο καπιταλιστικό κόσμο.

Φασισμός είναι ακόμη και μια προσβολή άδικη, φασισμός είναι και ένα απλό χαστούκι, όσο φασισμός είναι και να απαιτείς από κάποιον να ζει σαν σκλάβος, ή να ασκείς οποιαδήποτε μορφής βία.
 
Ανοίξτε τα κιτάπια και ανακαλύψτε πώς αγωνίστηκαν κάποια εκατομμύρια άνθρωποι, πώς βασανίστηκαν ενάντια στο άδικο, πώς αφιέρωσαν όλο το έργο τους για τον άνθρωπο και τη ζωή, ενώ ταυτόχρονα γύρω τους, οι κάθε είδους φασίστες κοίταζαν μόνο το πορτοφόλι τους, αγνοούσαν την συμπεριφορά τους στους πιο αδύναμους, ασκούσαν εξουσία φασιστικά σε κάθε ευκαιρία, και ποτέ δεν ασχολήθηκαν με την κατανόηση ότι ανθρώπινου και κοινωνικού γύρω τους, όσο και μέσα τους, με αυτό το μικρό παιδί, που τελικά διάλεξαν να το χώσουν σε μια γωνιά και να το παρατήσουν.

Όσο στη γη υπάρχουν αδικημένοι, πεινασμένοι, κακοποιημένοι, όσο υπάρχει άνεργία ή βίαιη μετανάστευση, όσο το δικαίωμα στη ζωή μοιάζει με πολυτέλεια, θα κυβερνάει ο φασισμός.

Επαναλαμβάνουν κάποιοι, ότι δεν καταλαβαίνουν σήμερα ποιος είναι ο εχθρός, αλλά πάντα ένας ήταν ο εχθρός. Ο φασισμός. Σε όποια μορφή ή κλίμακα κι αν εμφανιζόταν, σε όποια μορφή ή κλίμακα κι αν κρυβόταν.
Κρυσταλία Πατούλη

Oι δικτάτορες είναι καταδικασμένοι σε αποτυχία και σε ψυχαναγκαστική επανάληψη. Και πάντα νέα θύματα θα πληρώνουν το τίμημα. Και ο Χίτλερ με τη συμπεριφορά του αποκάλυψε σε όλον τον κόσμο πώς ήταν ο πατέρας του: καταστροφικός, ανελέητος, επιδειξιμανής, αδιάκριτος, αλαζονικός, διεστραμμένος, εγωκεντρικός, κοντόφθαλμος και ανόητος. Με την ασυνείδητη μίμησή του τού έμεινε πιστός. Για τον ίδιο λόγο παρόμοια συμπεριφορά επέδειξαν επίσης δικτάτορες όπως ο Στάλιν, ο Μουσολίνι, ο Τσαουσέσκου, ο Ιντί Αμίν, ο Σαντάμ Χουσείν και τόσοι άλλοι. Η βιογραφία του Χουσείν αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ακραίας ταπείνωσης παιδιού, την οποία αργότερα πλήρωσαν με τη ζωή τους χιλιάδες θύματα της εκδικητικότητάς του. Η άρνηση να μάθουμε από αυτά τα γεγονότα φαντάζει παράδοξη, ωστόσο δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί. Ο αδίστακτος τύραννος κινητοποιεί τους συγκαλυμμένους φόβους των ανθρώπων που κακοποιούνται όταν ήταν παιδιά, ανθρώπων που δεν μπόρεσαν -και εξακολουθούν να μην μπορούν- να κατηγορήσουν τον πατέρα τους και οι οποίοι παραμένουν πιστοί σε αυτόν, παρά τα βασανιστήρια που έχουν υποστεί. Ο τύραννος συμβολίζει αυτόν τον πατέρα από τον οποίο τα άτομα κρέμονται με κάθε τους κλωστή, με την ελπίδα ότι κάποτε, επιστρατεύοντας την τυφλότητά τους, θα τον μετατρέψουν σε στοργικό άνθρωπο. Άλις Μίλερ


(φωτογραφία από έργο τουCy Twombly)