«Αλχημιστής του βλέμματος» και «σκηνοθέτης της χίμαιρας», όπως έχει χαρακτηριστεί, μεταξύ πολλών άλλων, ο σπουδαίος Καναδός multimedia δημιουργός Ρομπέρ Λεπάζ επιστρέφει στη Στέγη με το πιο αυτοβιογραφικό one-man-show της ζωής του.

Ads

Επτά χρόνια μετά το The Far Side of the Moon, την ημι-αυτοβιογραφική sci-fi ελεγεία του, με την οποία η Στέγη σύστησε στο ελληνικό κοινό τον Ρομπέρ Λεπάζ (γενν. 1957), ο Καναδός δημιουργός επιστρέφει από τις 24 έως τις 27 Οκτωβρίου στην Κεντρική Σκηνή. Αυτή τη φορά, αυτοπροσώπως, με το πιο αυτοβιογραφικό σόλο του, 887, σε συμπαραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Η μυθιστορηματική ζωή, η παράξενη οικογένεια και η δύσκολη νιότη του Λεπάζ συνιστούν τη βασική δεξαμενή ιδεών για την αυτοβιογραφική δραματουργία-μυθοπλασία του, αυτό που ο ίδιος ονομάζει autofiction. Γιατί κανείς στη γενέτειρά του, το γαλλοαμερικανικό Κεμπέκ, δεν φανταζόταν ότι αυτό το ντροπαλό και μανιοκαταθλιπτικό αγόρι θα μεταμορφωνόταν σε έναν από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες των τελευταίων ετών, «πρέσβη» της καναδικής πρωτοπορίας σε όλον τον κόσμο.

image

Ads

Κυρίαρχο σκηνικό του έργου είναι ένα πολυμορφικό περιστρεφόμενο κουκλόσπιτο, ομοίωμα της πολυκατοικίας στην οποία μεγάλωσε o Λεπάζ, στον αριθμό 887 της Murray Avenue, στην Πόλη του Κεμπέκ, γεμάτο από μινιατούρες οικιακών συσκευών, αλλά και από τις φιγούρες της οικογένειάς του και των άλλων ενοίκων. Σαν ένα μαγικό σεντούκι, ανοίγοντάς το, ο Λεπάζ, ως μέγας παραμυθάς-στοχαστής και μοναδικός περφόρμερ-αφηγητής, καταδύεται στα μεγάλα μυστήρια της ύπαρξης: από την παιδική ηλικία μέχρι την τέχνη του θεάτρου και από τις πολιτικοκοινωνικές αναταραχές στον Καναδά της δεκαετίας του ’60 έως τους περίεργους μηχανισμούς της μνήμης – ατομικής και συλλογικής. Τα σκηνικά αντικείμενα αποκτούν ξαφνικά τη δική τους «ζωή» και η θεατρική μυσταγωγία συντίθεται από την απροσδόκητη μείξη των νέων μέσων με το κουκλοθέατρο.

Λυρικό και στοχαστικό, ενίοτε παιγνιώδες και άλλοτε πάλι μελαγχολικό, το 887 είναι ένα υπαρξιακό σκηνικό ταξίδι που μοιάζει να αποτίνει φόρο τιμής σε μια διάσημη ρήση του Γάλλου φιλοσόφου Roland Barthes: «Η μόνη μας πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία».

Το 887 του Ρομπέρ Λεπάζ και της ομάδας Ex Machina προκάλεσε μεγάλη αίσθηση ήδη από την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Τορόντο, το 2015. Την ίδια χρονιά, η ευρωπαϊκή πρεμιέρα του, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, χαιρετίστηκε ως ένα από τα κορυφαία γεγονότα της διοργάνωσης και έλαβε εγκωμιαστικές κριτικές.

Στο 887, o Λεπάζ μνημονεύει τόσο την –πάσχουσα από Αλτσχάιμερ– γιαγιά του όσο και την αποκαλούμενη Ήσυχη Επανάσταση του Καναδά (1960-70), μια επανάσταση που «δεν έγινε στους δρόμους αλλά στα γραφεία». Σύμφωνα με τον ιστορικό Benoit Breville, «ήταν ένα κίνημα προοδευτικής διεκδίκησης αυτονομίας και κοινωνικοοικονομικών μεταρρυθμίσεων με στόχο των “εκμοντερνισμό” του Κεμπέκ, που οδήγησε σε ένα προηγμένο κοινωνικό σύστημα, αναζωπύρωσε τον εθνικισμό και, σταδιακά, αυτοαναιρέθηκε».

Με την αναφορά του στο ειρωνικό ποίημα “Speak White” (1968) της Michèle Lalonde, ο Λεπάζ σχολιάζει τις ρατσιστικές εντάσεις που σημειώνονταν, ειδικά κατά την περίοδο της Ήσυχης Επανάστασης, ανάμεσα στους αγγλόφωνους και τους γαλλόφωνους του Καναδά.

Μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που έχει λάβει ο Λεπάζ είναι οι εξής: «μαέστρος του σύγχρονου multimedia θεάτρου» (Le Monde), «αδιανόητα χαρισματικός σκηνοθέτης» (The New York Times), «διεθνής δύναμη» (The Guardian).

Ο Ρομπέρ Λεπάζ συστήθηκε στο ελληνικό κοινό το 2011, όταν παρουσίασε στη Στέγη το The Far Side of the Moon (2000), μια ημι-αυτοβιογραφική ελεγεία με φόντο τον Ψυχρό Πόλεμο και την αντιμαχία Σοβιετικών και Αμερικανών για την κατάκτηση του Διαστήματος και με άξονα το πένθος και την έριδα δύο σαραντάρηδων αδερφών, μετά τον θάνατο της μητέρας τους.

Το 1963, σε ηλικία έξι ετών, ο Λεπάζ έχασε μεμιάς όλες τις τρίχες του σώματός του από μια σπάνια μορφή αλωπεκίασης. Η απώλεια των βλεφάρων και το κατάλευκο –σχεδόν διάφανο– δέρμα του συνεχίζουν να προσδίδουν στο παρουσιαστικό του μια απόκοσμη αίσθηση.

image

Συντελεστές

Κείμενο, Σκηνοθεσία, Σκηνικά & Ερμηνεία: Robert Lepage
Καλλιτεχνική Διεύθυνση & Σχεδιασμός: Steve Blanchet
Δραματουργία: Peder Bjurman
Μετάφραση: Βασίλης Κιμούλης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Adèle Saint-Amand
Μουσικές Συνθέσεις & Σχεδιασμός Ήχου: Jean-Sébastien Côté
Σχεδιασμός Φωτισμών: Laurent Routhier
Σχεδιασμός Εικόνων: Félix Fradet-Faguy
Βοηθός Σκηνογράφος: Sylvain Décarie
Βοηθός Σχεδιάστρια Αντικειμένων: Ariane Sauvé
Βοηθός Ενδυματολόγος: Jeanne Lapierre
Διεύθυνση Παραγωγής: Marie-Pierre Gagné
Βοηθός Παραγωγής: Véronique St-Jacques
Τεχνική Διεύθυνση: Paul Bourque
Διεύθυνση Περιοδείας: Samuel Sauvageau
Τεχνικός Διευθυντής Περιοδείας: Olivier Bourque
Διευθύντρια Σκηνής: Nadia Bélanger
Υπεύθυνος Ήχου: Olivier Marcil
Υπεύθυνος Φωτισμών: Renaud Pettigrew
Χειρισμός Πολυμέσων & Υπεύθυνος Βίντεο: Nicolas Dostie
Υπεύθυνη Κοστουμιών & Αντικειμένων: Isabel Poulin
Βοηθός Σκηνής: Chloé Blanchet
Τεχνικοί Σύμβουλοι: Catherine Guay, Tobie Horswill
Σύμβουλος Ερμηνείας & Δημιουργικής Διαδικασίας: Reda Guerinik
Εκπρόσωπος Σκηνοθέτη: Lynda Beaulieu