Η παράσταση «Αντιγόνη» του Κώστα Παπακωστόπουλου που παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία στο Θέατρο Bauturm της Κολωνίας, ανεβαίνει στην Αθήνα, για μία και μοναδική φορά. 

Ο σκηνοθέτης ζει και εργάζεται τα τελευταία 26 χρόνια στην Κολωνία, έχει μάθει μέχρι και να ονειρεύεται γερμανικά και αισθάνεται καλά με τον όρο «πολίτης του κόσμου».

Μιλά στο tvxs.gr και την Εύη Φιαμέγκου για την Τέχνη και την πολιτική, για την κρίση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη του σήμερα, για την απουσία της κάθαρσης, που, όμως, έχει και δεύτερη ανάγνωση, για τη σχέση Ελλήνων Γερμανών, για βόρειους και νότιους, για ο,τι φοβάται και για ο,τι ελπίζει.

Μετά την Αντιγόνη τι ετοιμάζετε;

«Στα τέλη  Νοεμβρίου θα ανεβάσω στην Κολωνία το νέο έργο μου «Ιφιγένεια», εμπνευσμένο από την τραγωδία του Ευριπίδη «Ιφιγένεια εν Αυλίδι». Το έργο αυτό αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας με τίτλο «Αγαπημένη ΄Υβρις» και θέμα την κρίση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη σήμερα». 

Tα έργα υπαγορεύονται πάντα από την εποχή;

«Τα έργα που επιλέγω να ανεβάσω υπαγορεύονται από τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις των καιρών μας. Αυτό ήταν μέχρι σήμερα το σημαντικότερο κριτήριο στις δραματουργικές μου αποφάσεις». 

Σκέφτεστε, γράφετε, ονειρεύεστε πρώτα ελληνικά ή γερμανικά;

«Και τα δύο. Ανάλογα με ποιους συνδιαλέγομαι: με Γερμανούς ή με Έλληνες. Είναι αλήθεια ότι πέρασαν κάποια χρόνια μέχρι να ονειρευτώ στα γερμανικά. Τώρα πια όμως προσαρμόζομαι σχεδόν αυτόματα στις περιστάσεις». 

Θεωρείτε πως αυτά που  ενώνουν τους δύο λαούς είναι περισσότερα από αυτά που τους χωρίζουν;

«Αυτά που μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα από αυτά που φανταζόμαστε ότι μας χωρίζουν, εφόσον βέβαια υπάρχει η θέληση να τα αναζητήσουμε. Και βέβαια ο φόβος και τα στερεότυπα είναι ο χειρότερος εχθρός για μια τέτοια συνεργασία είτε στην ζωή, είτε στην Τέχνη». 

Τι θα μπορούσαν οι Έλληνες να «κερδίσουν» από τους Γερμανούς και το αντίστροφο;

«Πιστεύω ότι ειδικά αυτοί οι δύο λαοί έχουν πάρα πολλά να κερδίσουν από την σχέση τους επειδή η νοοτροπία τους είναι διαμετρικά αντίθετη. Αυτό σημαίνει ότι ο ένας μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά για τον άλλον». 

Να υποθέσω πως στη Γερμανία σας λένε ο Έλληνας και στην Ελλάδα ο Γερμανός; Και εσείς πως βιώνετε τις δύο «ταυτότητες»;

«Μετά από τόσα χρόνια ανάμεσα στην Γερμανία και την Ελλάδα νιώθω πολύ καλά με τον όρο «πολίτης του κόσμου». 

Η δική σας «Αντιγόνη» έχει μια διαφορετική ματιά… η ηρωίδα σας θα μπορούσε να  ζει το  2016, φαντάζομαι κάπου στο Νότο;

«Νομίζω ότι σήμερα πλέον μιλάμε για τα ίδια θέματα σ’ όλη την Ευρώπη, σε Βορρά και Νότο. Βέβαια το έργο περιγράφει την κοινωνία μιας ισχυρής βιομηχανικής χώρας και ο Κρέοντας εκφράζει το πνεύμα μιας οικονομικοποιημένης σκέψης, που υπονοεί περισσότερο μια κοινωνία του Βορρά. Αλλά το πνεύμα αυτό έχει μια καθολικότητα σήμερα». 

Σχετικά με το έργο αναφέρετε «Η απουσία της κάθαρσης, η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αρχή της Τραγωδίας, αποτελεί την έκφραση του πνεύματος των καιρών μας». Αν δέχεστε πως υπάρχει απουσία κάθαρσης στις μέρες μας; Απογοητευτικό ακούγεται… 

«Αυτό που σε μια πρώτη ανάγνωση μοιάζει απογοητευτικό δεν είναι τίποτα άλλο από μια προσπάθεια να αφυπνιστούν τα αντανακλαστικά μιας απαθούς κοινωνίας. Τι λείπει από τον σύγχρονο Κρέοντα και δεν μπορεί να αντιληφθεί το λάθος του; Γιατί υπάρχει αυτή η έλλειψη συναίσθησης; Η παράσταση καυτηριάζει τη σημερινή πραγματικότητα θέλοντας να ενεργοποιήσει το κοινό. Σε μια δεύτερη ανάγνωση λοιπόν αυτό που ακούγεται απογοητευτικό μπορεί να γίνει το ξεκίνημα για μια νέα αναζήτηση». 

«Το ζήτημα που θέτει η παράσταση, 2.500 χρόνια αργότερα, είναι πώς ο σύγχρονος άνθρωπος, απαλλαγμένος από τύψεις, ενοχές και κάθε μορφής ηθικές αναστολές, ορθολογιστής, αλλά εγκλωβισμένος πλέον στην οικονομικοποιημένη σκέψη του, εξελίσσεται με τις πράξεις του σε απειλή για την ίδια τη λειτουργία της Δημοκρατίας στην Ευρώπη σήμερα.». Λύσεις προτείνετε;

«Η παράσταση δεν προτείνει λύσεις, θέτει ερωτήματα, δημιουργεί προβληματισμούς. Και πιστεύω γενικότερα ότι η τέχνη θέτει ερωτήματα, βάζει θέματα, δεν έχει στόχο να δώσει απαντήσεις». 

Τι απειλεί τη Δημοκρατία; Την Ευρώπη;

«Η Δημοκρατία στην Ευρώπη απειλείται σήμερα από τους εκπροσώπους της παγκόσμιας οικονομίας, που χρησιμοποιούν τις αξίες και τις αρχές της Δημοκρατίας, με μοναδικό στόχο τη γρήγορη αύξηση του κέρδους τους. Αυτό έχει ως συνέπεια να αμφισβητείται όλο και περισσότερο από τους λαούς της Ευρώπης η λειτουργία της Δημοκρατίας σήμερα». 

Κι επειδή η τέχνη είναι πολιτική, όλα είναι πολιτική, ποια είναι η δική σας πολιτική ματιά στο σήμερα;

«Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε μπροστά από ένα σημαντικότατο ερώτημα που αφορά στο μέλλον της Ευρώπης. Κατά πόσο δηλαδή οι λαοί της Ευρώπης πιστεύουν ακόμα στην ιδέα μιας ενωμένης Ευρώπης και είναι έτοιμοι να εργαστούν αλληλέγγυοι για ένα κοινό μέλλον; Και αυτό θα φανεί και στις εκλογές που έρχονται του χρόνου στη Γερμανία, όπου δυστυχώς η ακροδεξιά κερδίζει συνεχώς έδαφος. Και είναι εδώ βέβαια η ευθύνη των προοδευτικών δυνάμεων να δώσει ένα πιο κοινωνικό πρόσωπο στην Ευρώπη του αύριο. Να έρθουν σε ισορροπία τα μεγάλα ναι με τα μεγάλα όχι!»

Λίγα λόγια για την παράσταση

Το νέο έργο του Κώστα Παπακωστόπουλου εμπνευσμένο από την ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή από το ελληνογερμανικό θέατρο (DEUTSCH  GRIECHISCHES  THEATER) έρχεται την Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου 2016, στις 21.00, με ελληνικούς υπέρτιτλους στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. 

Η παράσταση, που παίχθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Θέατρο Bauturm της Κολωνίας, ανεβαίνει στην Αθήνα, για μία και μοναδική φορά. Η εκδήλωση υποστηρίζεται από τη Γερμανική Πρεσβεία στην Αθήνα και την Πόλη της Κολωνίας και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας/Γενική Γραμματεία Αποδήμου Ελληνισμού.

Η «Αντιγόνη» του Κώστα Παπακωστόπουλου αποτελεί το πρώτο έργο μιας τριλογίας του σκηνοθέτη με τίτλο «Πολυαγαπημένη Ύβρις» και θέμα τη λειτουργία της Δημοκρατίας σήμερα. Η Θήβα εδώ ως τόπος δράσης παραπέμπει στη σύγχρονη Ευρώπη. Ο δημοκρατικά εκλεγμένος Κρέων εμφανίζεται ως ο εγγυητής της αδιατάραχτης λειτουργίας των αγορών, που υπόσχεται στον πολίτη ασφάλεια, ευημερία και ευτυχία μέσα από το πνεύμα μιας οικονομικοποιημένης σκέψης.

Η Αντιγόνη αντίθετα εκπροσωπώντας παραδοσιακές αρχές και αξίες αποτελεί εμπόδιο στην ομαλή και απρόσκοπτη ανάπτυξη της Θήβας, στην «Πρωτοπορία» και την «Καινοτομία». Η ιδεολογία της δε συνάδει με τον Ορθολογισμό της Εποχής. Αγνοώντας τις επιταγές των καιρών θάβει τον αδελφό της και σχολιάζει τη στάση του κοινού δίνοντάς του τη μακάβρια συμβουλή: «Αφού δεν χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σας, κόψτε την, για να απαλλαγείτε».

Όπως και στην ομώνυμη τραγωδία, η πλοκή του έργου κορυφώνεται με την αυτοχειρία των τριών πρωταγωνιστών χωρίς όμως στη συνέχεια να λαμβάνει χώρα και η αναμενόμενη κάθαρση. Ο Κρέων προσπερνώντας πολύ εύκολα τις συνέπειες των πράξεων του, προσαρμόζεται με ταχύτητα και ευελιξία στη νέα κατάσταση πραγμάτων. Η απουσία της κάθαρσης, η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αρχή της Τραγωδίας, αποτελεί την έκφραση του πνεύματος των καιρών μας.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία, Δραματουργία: Κώστας Παπακωστόπουλος
Σκηνικά, Κοστούμια: Ulrike Mitschke
Μουσική, Βίντεο: Herbert Mitschke
Φωτισμοί: Julia Marx

Βοηθός Σκηνοθέτη: Thomas Mörl
Βοηθός Δραματουργού: Christina Ripeanu
Γραφική επιμέλεια: Αντρέας Τσορτανίδης
Μετάφραση υπέρτιτλων: Αλέξιος Μάϊνας

Μουσικός Herbert Mitschke
Αντιγόνη Lisa Sophie Kusz
Ισμήνη Stephanie Meisenzahl
Πολυνείκης Βασίλης Ναλμπάντης
Πρόεδρος της Θήβας Thomas Franke
Κρέων Stefan Kleinert
Ευρυδίκη Annika Weitershagen
Αίμων Stephanie Meisenzahl
Φύλακας Terja Diava
Τειρεσίας Thomas Franke

Τιμή εισιτηρίου: 12 Ευρώ, φοιτητικό 8 Ευρώ
Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά χωρίς διάλειμμα
Προπώληση εισιτηρίων: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Ημερομηνία: Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016
Ώρα έναρξης: 21.00

Λίγα λόγια για τον σκηνοθέτη

Ο σκηνοθέτης Κώστας Παπακωστόπουλος, ιδρυτής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Ελληνογερμανικού Θεάτρου (Deutsch Griechisches Theater), συμπλήρωσε φέτος 26 χρόνια συνεχούς δημιουργίας στη Γερμανία με το θεατρικό του σχήμα, που αποτελεί πλέον ένα αναπόσπαστο κομμάτι της θεατρικής ιστορίας της πόλης της Κολωνίας.

Γεννήθηκε το 1962 στην Αθήνα. Ολοκλήρωσε οικονομικές σπουδές στην ΑΣΟΕΕ και συνέχισε με σπουδές Θεατρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας. Συνεργάτης του Ντίμιτερ Γκότσεφ στο Κρατικό Θέατρο της Κολωνίας (Schauspielhaus Köln) και αργότερα του Φράνκ Κάστορφ στο Φόλκσμπινε του Βερολίνου (Volksbühne), έγινε γρήγορα γνωστός στη Γερμανία για τις πρωτοποριακές παραστάσεις έργων αρχαίου δράματος.

Έχει μέχρι σήμερα παρουσιάσει κλασικούς Έλληνες συγγραφείς (Αριστοφάνη, Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη), έργα Νεοελλήνων θεατρικών συγγραφέων σε πρώτη γερμανική μετάφραση (Δημήτρη Κεχαίδη, Βασίλη Ζιώγα, Δημήτρη Δημητριάδη), Ευρωπαίους που εμπνέονται από τον αρχαίο ελληνικό μύθο (Heiner Müller, William Shakespeare, Dea Loher), καθώς και δικά του έργα. Με τα έργα που έχει μέχρι τώρα σκηνοθετήσει, σε συμπαραγωγή με Κρατικά Θέατρα της Γερμανίας – Κρατικό Θέατρο της Κολωνίας, του Ντύσσελντορφ, του Λούντβισχαφεν, του Άαχεν, του Ομπερχάουζεν – καθώς και με Θέατρα της ελεύθερης σκηνής, καθιέρωσε το Ελληνογερμανικό Θέατρο όχι μόνο στην Κολωνία, αλλά και σε ολόκληρη τη Γερμανία.

Οι σκηνοθεσίες του έχουν επανειλημμένα βραβευθεί και προσκληθεί να εκπροσωπήσουν   την Κολωνία σε μεγάλα Φεστιβάλ της Γερμανίας και του εξωτερικού όπως: Βαρκελώνη (2009), Τορίνο (2010), Θεσσαλονίκη (2008, 2012, 2013), Βρυξέλλες (2014), Βιέννη, Αθήνα (2015).

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ – ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ

• 2015: Παρουσίαση του έργου «Ικέτιδες» στο Διεθνές Φεστιβάλ Art Carnuntum στη Βιέννη, στο Κρατικό Θέατρο του Ντύσσελντορφ και στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης στην Αθήνα.
• 2014: Παρουσίαση του έργου «Ευμενίδες» στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο της Προεδρίας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με την υποστήριξη της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, καθώς και του Υπουργείου Πολιτισμού του Κρατιδίου Ρηνανίας-Βεστφαλίας της Γερμανίας.
• 2013: Παρουσίαση του έργου «Πλούτος//O Χορός των Αγανακτισμένων» στη       Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Goethe και την πόλη της Κολωνίας.
• 2012: Παρουσίαση του έργου «Ευμενίδες» στη Θεσσαλονίκη στις εκδηλώσεις εορτασμού για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης, σε συνεργασία με την πόλη της Κολωνίας και το Ινστιτούτο Goethe.
• 2011: Παρουσίαση του έργου «Ο Χορός των Εμιγκρέδων» στο Φεστιβάλ του Τορί- νο σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Goethe και την πόλη της Κολωνίας.
• 2009: Παρουσίαση του έργου «Ο Χορός των Εμιγκρέδων» στο Φεστιβάλ της Βαρκε- λώνης σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Goethe και την πόλη της Κολωνίας.
• 2008: Παρουσίαση του έργου «Ο Χορός των Εμιγκρέδων» στο Φεστιβάλ «Δημήτρια» 2008 στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Goethe και την πόλη της Κολωνίας.
• 2007: Το έργο «ΑΙΑΣ 21» επελέγη ανάμεσα στις δέκα καλύτερες σκηνοθεσίες του κρατιδίου της Ρηνανίας-Βεστφαλίας και προτάθηκε για το Φεστιβάλ «Theaterzwang».
• 2006: Το έργο «Ο Χορός των Εμιγκρέδων» επελέγη ανάμεσα στις οκτώ καλύτερες σκηνοθεσίες της πόλης της Κολωνίας και προτάθηκε για το Βραβείο Θεάτρου της πόλης 2006.
• 2005:  Παρουσίαση του έργου «Οιδίπους Τύραννος» στο Κρατικό Θέατρο Düsseldorf.
• 2003: Παρουσίαση του έργου «Πεθαίνω σα χώρα» στο Φεστιβάλ «Διεθνείς πολιτιστικές ημέρες» της Stuttgart.
• 2002: Παρουσίαση του έργου «Το τάβλι» στο Φεστιβάλ «Ελληνικές πολιτιστικές ημέρες 2002» της Frankfurt, οργανωμένο από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας.
• 2001: Παρουσίαση του έργου «Αχαρνής» στο Κρατικό Θέατρο Düsseldorf.
• 2001: Οργάνωση του πρώτου Ελληνογερμανικού Φεστιβάλ Θεάτρου στην Κολωνία υπό την αιγίδα των Υπουργείων Πολιτισμού Γερμανίας και Ελλάδας.
• 2001: Συμμετοχή με το έργο «Πεθαίνω σα χώρα» στις εκδηλώσεις της Διεθνούς   Έκθεσης Βιβλίου της Frankfurt.
• 2000: Παρουσίαση του έργου «Προμηθέας» στο Φεστιβάλ «Ελληνικές πολιτιστικές ημέρες 2000» της Frankfurt, οργανωμένο από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας.
• 1999: Παρουσίαση του έργου «Προμηθέας» στο Κρατικό Θέατρο του Düsseldorf,     στο Θέατρο Ρόκοκο του Schwetzingen και στο Κρατικό Θέατρο του Ludwigshafen.
• 1998: Το έργο «Τίμων ο Αθηναίος» επελέγη ανάμεσα στις δέκα καλύτερες σκηνοθεσίες του κρατιδίου της Ρηνανίας-Βεστφαλίας και προτάθηκε για το Φεστιβάλ «Theaterzwang».
• 1997: Παρουσίαση του έργου «Ηρακλής 5» στο Φεστιβάλ  «Πολιτική στο Ελεύθερο   Θέατρο» στη Βρέμη.
• 1994: Το έργο «Βάτραχοι» επελέγη ανάμεσα στις οκτώ καλύτερες σκηνοθεσίες της πόλης της Κολωνίας και προτάθηκε για το Βραβείο Θεάτρου της πόλης 1994.
• 1992: Το έργο «Φιλοκτήτης» επελέγη ανάμεσα στις οκτώ καλύτερες σκηνοθεσίες της πόλης της Κολωνίας και προτάθηκε για το Βραβείο Θεάτρου της πόλης 1992.