“Το ξέρω πώς καθένας μονάχος πορεύεται στον έρωτα, μονάχος στη δόξα και στο θάνατο. Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί. Άφησε με νάρθω μαζί σου.”

Η Σονάτα του Σεληνόφωτος είναι ένα από τα πιο αγαπημένα ποιήματα της νεοκλασικής λογοτεχνίας, το οποίο ανήκει συνθέσεις της Τέταρτης Διάστασης. Πρόκειται για έναν σκηνικό μονόλογο, μια εκ βαθέων εξομολόγηση, μια ικεσία για ζωή και ελπίδα.  Εκεί βασίζεται και η σκηνική σύνθεση του Μάριου Ιορδανού και της Σοφίας Καζατζιάν, «Σονάτα του Σεληνόφωτος – Venceremos», που αποδίδεται με συνδυασμό λόγου, μουσικής, τραγουδιού και χορού.

Ο Μάριος Ιορδανού μετά από μια επιτυχημένη πορεία ταξιδεύει στη Γαλλία στις 14 Οκτωβρίου με μία παράσταση- φόρο τιμής στον σπουδαίο Έλληνα ποιητή, Γιάννη Ρίτσο, ανεβάζοντας για πρώτη φορά το αριστουργηματικό του ποίημα με νέα, σε ηλικία, ηθοποιό και σε συνδυασμό με άλλα έργα του Γιάννη Ρίτσου (Ρωμιοσύνη, Εαρινή Συμφωνία, κλπ.) καθώς και άλλων γνωστών ποιητών.

Με αφορμή την παράσταση που θα παρουσιαστεί στη Γαλλία, ο Μάριος Ιορδανού μίλησε στο tvxs για το νέο του εγχείρημα.

-Μετά την παγκόσμια πρεμιέρα στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, η «Σονάτα του Σεληνόφωτος – Venceremos» θα παρουσιαστεί στο δημαρχείο του Παρισιού . Πώς προέκυψε αυτό;

Η παράσταση έκανε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας και της Γ.Γ.Α.Ε. την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου και φέτος έχουμε την τιμή για δεύτερη συνεχή χρονιά να παρουσιάζουμε παράστασή μας στο Δημαρχέιο του Παρισιού στην Αίθουσα Rossini. Τα τελευταία χρόνια έχουμε αφιερωθεί σε ένα θέατρο που ταξιδεύει στο εξωτερικό τον ελληνικό πολιτισμό, την ποίηση και τη φιλοσοφία, συνδυάζοντας την τέχνη της υποκριτικής, του χορού, της μουσικής. Μέσα από τις διασκευές μας για το έργο σπουδαίων Ελλήνων του πνεύματος όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Διονύσιος Σολωμός και ο Γιάννης Ρίτσος, επιχειρούμε να γίνουμε κοινωνοί ενός θεάτρου που δε γνωρίζει σύνορα. Ξεκινώντας μόνοι με τη Σοφία Καζαντζιάν και με μία μικρή βαλίτσα στο χέρι φτάσαμε στο Βερολίνο με την παράσταση “Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι…” για τον Νίκο Καζαντζάκη. Αυτή τη θεατρική μας δουλειά είδαν παραγωγοί από το εξωτερικό και μας εμπιστεύτηκαν.

-Πρόκειται για μία διαφορετική Σονάτα του Σεληνόφωτος, βασισμένη όμως στο ομώνυμο αριστούργημα του Γιάννη Ρίτσου. Ποιος είναι ο κεντρικός πυρήνας της ιδέας;

Ο πυρήνας είναι πάντα ο Γιάννης Ρίτσος. Μέσα από την παράσταση θέλω να ακουστεί η δική του φωνή, έτσι όπως έχει μιλήσει με το έργο του και τη ζωή του στην ψυχή μου. Το εύρημα να ανέβει για πρώτη φορά με νέα και όχι μεγαλύτερης ηλικίας ηθοποιό πηγάζει από τη βασική θεώρηση του κόσμου που είχε ο Γιάννης Ρίτσος. Ότι οι ψυχές δεν μπορούν να περιορίζονται χρονικά, γεωγραφικά, ιδεολογικά και στόχος της ποίησης είναι να ενώνει ότι πολιτικές, θρησκείες, ιδεολογίες έρχονται να διχάσουν. Η Σοφία ουσιαστικά ερμηνεύει την ψυχή, την καρδιά της ηρωίδας που ξεπερνάει τα όρια και τα εμπόδια που της βάζει ο χρόνος και η ζωή και μπορεί ελεύθερη να ερωτευτεί, να τραγουδήσει, να χορέψει και να κάνει το “φτερούγισμά” της όπως λέει ο ποιητής.

-Πώς συνδέεται η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» με έργα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, του Χαλίλ Γκιμπράν αλλά και στίχους από γράμματα του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα;

Όλοι αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι υπήρξαν μέσα από τη ζωή και το έργο τους επαναστάτες όπως ο Γιάννης Ρίτσος. Πίστευαν σε έναν καλύτερο κόσμο και αγωνίστηκαν γι’ αυτόν ο καθένας με τον τρόπο του. Είναι το σύμβολο των ανθρώπων που γνωρίζουν πως η αλλαγή δεν έρχεται από τους πολλούς αλλά από τους λίγους… δεν έρχεται εάν διαλέγεις τη λεωφόρο αλλά το μονοπάτι της ψυχής σου. Ο κόσμος αυτός θα αλλάξει, μόνο εάν αλλάξουμε τον εαυτό μας.

-Τι συμβολίζει η προσθήκη της λέξης «Venceremos» στον τίτλο;

Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα έκλεινε πάντα τις ομιλίες του με αυτή τη λέξη. Σε αυτήν συνοψίζεται το νόημα όλης της παράστασης, ότι δηλαδή εάν ο άνθρωπος θέλει, μπορεί να νικήσει και να ξεπεράσει όλα τα εμπόδια. Άλλωστε, εγώ δεν πίστεψα σε εμπόδια ποτέ. Τα θεωρώ ψευδαισθήσεις. Εμπόδια ορθώνει μόνο ο νους και θρέφει ο φόβος.

Πώς προέκυψε η συνεργασία με τη Σοφία Καζαντζιάν;

Η Σοφία είναι ένα μαγικό πλάσμα επί σκηνής. Συνδυάζει πάρα πολλά ταλέντα, τα οποία μετουσιώνει σε σκηνικά της εργαλεία για την κοινή μας αγάπη… την ποίηση. Συναντηθήκαμε λοιπόν, στο ίδιο όραμα!

-Αισθανθήκατε ποτέ ότι το έργο του Ρίτσου είναι απλησίαστο ή δύσκολο στην προσέγγισή του;

Όταν επιλέγεις να φέρεις επί σκηνής τόσο σπουδαία έργα, η συγκίνηση και η ολοκλήρωση που νιώθεις μέσα από τη διαδικασία της έρευνας και της μελέτης ξεπερνούν κάθε δυσκολία. Πιστεύω πως είναι επιτακτική ανάγκη να ξαναφέρουμε την ποίηση στη ζωή μας! Έχουμε εξορίσει την ομορφιά, την αισθητική, όπως έλεγε ο Καμύ. Η ποίηση για ‘μενα είναι μονόδρομος. Σίγουρα βοηθάει και το γεγονός ότι η Σοφία που υπογράφει τις θεατρικές διασκευές των έργων μας είναι γλωσσολόγος και έχει μελετήσει εις βάθος τα κείμενα αυτά.

-Υπογράφετε τη σκηνοθεσία και τη μουσική σύνθεση στην παράσταση, ενώ παράλληλα ερμηνεύετε μαζί με τη Σοφία Καζατζιάν. Πώς είναι να έχεις όλη την ευθύνη για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα;

Να αγαπάς την ευθύνη έλεγε ο μεγάλος Καζαντζάκης. Εγώ την αγαπάω. Μου αρέσει να έχω την ευθύνη των επιλογών μου τόσο στη ζωή όσο και στο θέατρο.

-Θα είναι η δεύτερη φορά που θα παρουσιάσετε παράσταση στο Παρίσι. Πως ήταν η πρώτη εμπειρία;

Τον προηγούμενο χρόνο είχαμε ανεβάσει το έργο μας για τον Νίκο Καζαντζάκη μπροστά σε ένα ένθερμο γαλλικό και ελληνικό κοινό. Η εμπειρία αυτή ήταν συγκλονιστική. Οι αντιδράσεις των Γάλλων συγκινητικές! Η φιλοξενία υπέροχη! Είχαμε την τιμή και τη χαρά να μπούμε επίσης σε σχολεία και Πανεπιστήμια του Παρισιού και να μιλήσουμε με μαθητές και φοιτητές για τον Νίκο Καζαντζάκη. Υπάρχουν και βίντεο στο διαδίκτυο, που φωνάζουν στη Σορβόνη, στο Αραγκό, στους δρόμους του Παρισιού “Δεν ελπίζω τίποτα. Δε φοβάμαι τίποτα. Είμαι ελεύθερος” στα γαλλικά. Και είναι ακόμα πιο συγκινητικό ότι αυτό συνέβη λίγο μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Μπατακλάν.

-Στο παρελθόν το έργο “Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι…” ανέβηκε στο Βερολίνο και στη Ζυρίχη, τόσο στα γερμανικά όσο και στα ελληνικά. Τι θα γίνει με τη φετινή παράσταση;

Επίσης, ανέβηκε στο Παρίσι και εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Μόσχα το 2016, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ρωσίας για το έτος ελληνορωσικής φιλίας. Σε όσες χώρες μπορούμε και γνωρίζουμε τη γλώσσα, η παράσταση γίνεται και στις δύο γλώσσες. Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, γίνεται η χρήση υπέρτιτλων. Στο Δουβλίνο, παρόλο που η επίσημη γλώσσα είναι η αγγλική, αποφασίσαμε να προλογίσουν την παράσταση Ιρλανδοί μαθητές του Τμήματος Κλασικών Σπουδών, οι οποίοι μετά από εντατικές πρόβες διάβασαν όλη τη Σονάτα του Σεληνόφωτος στην αγγλική της μετάφραση. Ήταν συγκλονιστικό, αυριανοί πτυχιούχοι ενός από τα σημαντικότερα Πανεπιστήμια στον κόσμο να απαγγέλουν Ρίτσο και να εντάσσουν στη μελέτη τους αυτόν τον σπουδαίο, παγκόσμιο ποιητή, μαζί με τον Ουάιλντ και τον Μπέκετ.

-Έχετε ήδη βραβευτεί από την Unesco για την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Ποια είναι τα επόμενα σχέδια για το μέλλον;

Είναι πολλά τα σχέδια! Πολλά τα όνειρα και σκοπεύω να τα υλοποιήσω όλα, γιατί όπως γράφει ο Γιάννης Ρίτσος “δεν έχουμε παρά μόνο μιας στιγμής τη ζωή και το φτερούγισμα”. Μα όπως λέει και ο Καζαντζάκης … προλαβαίνουμε.