Ο συγγραφέας και ακτιβιστής Άντερς Λουστγκάρτεν μιλάει στο tvxs.gr με αφορμή το έργο του Λαμπεντούζα που παίζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. 

Ads

Η γραφή του είναι ρεαλιστική και χειμαρρώδης και ίδιος δεν μασάει τα λόγια του στη ζωή και στην τέχνη του. Ωστόσο, στην εκπνοή φυσάει ελπίδα και μάλιστα με έναν τρόπο ποιητικό. 

«Το να γράφεις για τέτοια μεγάλα κοινωνικά θέματα χωρίς να αφήνεις ελπίδα στον θεατή είναι η καλύτερη υπηρεσία στο σύστημα, που θέλει ανθρώπους απελπισμένους» είπε ο Λουνστγκάρτερ μιλώντας στους θεατές του θεάτρου του Νέου κόσμου πριν λίγες μέρες που επισκέφτηκε τη χώρα μας. Η ελπίδα είναι το αντίδοτο στην παράσταση του για το προσφυγικό αλλά αυτή πάντα πορεύεται παράλληλα με τη δράση στη ζωή του. 

Γεννημένος από Αμερικανούς γονείς ουγγροεβραϊκής καταγωγής, σπούδασε κινέζικη ιστορία στην Οξφόρδη και έκανε διδακτορικό στο ίδιο θέμα στην Αμερική. Εκεί, μετά το πέρας των σπουδών του, άρχισε να διδάσκει θέατρο σε φυλακισμένους και στράφηκε ο ίδιος στη θεατρική γραφή. 

Ads

Από το 2007 έχει γράψει συνολικά 22 έργα, για το Ρόγιαλ Κορτ, το θέατρο Σόχο, το Μπόλτον Όκταγκον, το Εθνικό Θέατρο κ.ά. Επίσης έχει δουλέψει για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Παράλληλα ασχολείται με τον διεθνή πολιτικό ακτιβισμό και ιδιαίτερα με το ρόλο των πολυεθνικών εταιρειών στις αναπτυσσόμενες χώρες. 

Διαβάστε επίσης: Β. Θεοδωρόπουλος: Η τέχνη συντάσσεται με το λαό κι όχι με την εξουσία

Έχει κερδίσει το βραβείο Κάθρην Τζόνσον, ενώ το 2011 πήρε το βραβείο Χάρολντ Πίντερ για νέους συγγραφείς για το έργο If You Don’t Let Us Dream, We Won’t Let You Sleep (Αφού δε μας αφήνετε να ονειρευτούμε, δε θα σας αφήσουμε να κοιμηθείτε), που ανέβηκε στο Ρόγιαλ Κορτ το 2013. 

Η Λαμπεντούζα γράφτηκε ύστερα από παραγγελία του θεάτρου Σόχο του Λονδίνου, στο πλαίσιο αφιερώματος στο σύγχρονο πολιτικό θέατρο. Ανέβηκε στο Σόχο την άνοιξη του 2015 και επαναλήφθηκε στο Hightide Festival το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς, ύστερα από τη μεγάλη ανταπόκριση που βρήκε από το κοινό. 

  • Παρακολουθούμε στο έργο σας δύο παράλληλες ιστορίες. Η μία ηρωίδα μιλάει για τον ρατσισμό που υφίσταται ως εργαζόμενη σε μητροπολιτικό κέντρο της Ευρώπης, ο δεύτερος ήρωας περιγράφει το δράμα των προσφύγων που ξεβράζονται στη Λαμπεντούζα. Είναι σαν να βλέπουμε το μέλλον του δεύτερου στη ζωή της πρώτης;

Θεωρώ ότι βλέπουμε το παρόν σε σχέση με την επίδραση που έχει το θέμα των προσφύγων και των μεταναστών σε όλο τον κόσμο. Βλέπουμε την κατάσταση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη του σήμερα με όλους τους μετανάστες, οι οποίοι ποτέ στην ουσία δε γίνονται πλήρως αποδεκτοί. Ποτέ η ενσωμάτωσή τους δεν είναι πλήρης. Και με τη νέα φουρνιά μεταναστών και προσφύγων, θεωρώ ότι έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσει η Ευρώπη. 

Γεγονός είναι ότι οι άνθρωποι που είναι οικονομικά ασφαλείς τείνουν να είναι πολύ λιγότερο ρατσιστές σε σχέση με τους γονείς τους. Το αντίθετο ακριβώς συναντάμε σε κοινωνίες με υψηλή ανεργία και ανθρώπους που δυσκολεύονται πολύ από οικονομική άποψη. Όταν δεν έχεις δουλειά, είναι πολύ εύκολο να ασπαστείς την άποψη ότι οι μετανάστες σου κλέβουν τις δουλειές και τις ευκαιρίες. Στην ουσία όλοι, μετανάστες και πρόσφυγες είναι θύματα των ίδιων διεθνών οικονομικών παράσιτων. 

  • Είναι παράξενο να βλέπεις τόσους νέους πεθαμένους. Είναι ενάντια στη φύση λέει ο ήρωας σας. Θέλετε μεταξύ άλλων να σχολιάσετε γενικότερα το δράμα του προσφυγικού ως κάτι αφύσικο και ως προς την κοινωνική μας συνείδηση;

Είναι πολύ λυπηρό να βλέπει κανείς τόσο πολλούς πρόσφυγες να εγκαταλείπουν τον τόπο τους, ιδιαίτερα αν σκεφτούμε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι το μυαλό, το μέλλον του τόπου. Αν αποσπάσεις τη νεολαία από την Αφρική και την Ασία, στην ουσία αφαιρείς το ενεργό, ταλαντούχο, ικανό δυναμικό τους. 

Και είναι κρίμα όλοι αυτοί να αντιμετωπίζονται μετά στις εξελιγμένες χώρες σαν φθηνό εργατικό δυναμικό για τις δουλειές που δε θέλει κανείς. Ποιος καθαρίζει τα σπίτια στην Ελλάδα; Το θέμα δεν είναι μόνο τι χάνουν αυτές οι χώρες, αλλά επίσης τι, ποιος έρχεται σε μας και πως το αντιμετωπίζουμε.

  • Το άλλο είναι ότι τα κρύα νερά φέρνουν πιο πολλά ψάρια. Οι πνιγμένοι πλέουν στην επιφάνεια μπρούμυτα, με τη μούρη προς τα κάτω, και τα ψάρια πάνε και τσιμπάνε ό,τι βρίσκουν πιο εύκολο. Ο ρεαλισμός της περιγραφής έχει στόχο να σοκάρει προκειμένου να αφυπνίσει;

Ναι, αυτό ακριβώς. Είναι μια έκπληξη που ξυπνάει τον κόσμο. Αυτή είναι η αρχή του πρώτου μονόλογου. Γενικά μου αρέσουν οι δυνατές ενάρξεις. Αυτές που ταρακουνούν τον κόσμο. Έτσι τον κρατάς και σε εγρήγορση. Δίνεις και το σήμα στο κοινό ότι δε θα παρακολουθήσει κάτι εύκολο, θα ακούσει αλήθειες. Και αυτές παρουσιάζονται με ένα δυνατό, αλλά αισθητικά όμορφο τρόπο.

  • Γιατί δηλαδή εμείς, ένα μικρό νησί στη μέση του πουθενά, που ως τώρα δεν το ήξερε κανείς, να πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλη αυτή την κατάσταση μόνοι μας, γράφετε. Πως σχολιάζετε το γεγονός πως ένα μεγάλο μέρος της φροντίδας των προσφύγων το έχουν αναλάβει ευαισθητοποιημένοι κάτοικοι των νησιών κι εθελοντές και το ότι οι Ευρωπαίοι κλείνοντας τα σύνορα έχουν αφήσει και την Ελλάδα μόνη στη διαχείριση της κατάστασης;

Είναι λυπηρό το πώς φέρθηκε και φέρεται, ταλαιπωρεί και ξεφτιλίζει η Ευρώπη την Ελλάδα τα τελευταία 5 χρόνια και το γεγονός ότι την έχει αφήσει αβοήθητη με τους χιλιάδες πρόσφυγες, είναι απλά αηδιαστικό. Ειδικά αν συνειδητοποιήσουμε ότι η Ευρώπη φταίει για όλους αυτούς τους πρόσφυγες. Πιστεύω ότι η Ενωμένη Ευρώπη είναι ένας από τους πλέον διεφθαρμένους και αηδιαστικούς οργανισμούς διεθνώς σήμερα. 
Κυρίως όμως είναι ένας οργανισμός που μου προκαλεί πολύ μεγάλη απογοήτευση μιας και οι αρχές και το μήνυμα στα οποία χτίστηκε ήταν ευφυέστατα και με αναστατώνει το πώς έχει εξελιχθεί σήμερα. Μια απόλυτα ιμπεριαλιστική δύναμη που κατατροπώνει τα πάντα και απειλεί να βομβαρδίσει ακόμα και βάρκες με πρόσφυγες.

  • Μου τη δίνουν που μπορούν ακόμα να ελπίζουν, λέει ο ήρωάς σας. Με αυτή τη φράση θέλετε να υπογραμμίσετε την παρακμή του δυτικού πολιτισμού;

Αυτή είναι βασικά η ουσία του φασισμού. Οι άνθρωποι αισθάνονται πιο άνετα να ζουν σε μια αποδεκτή κατάσταση μιζέριας, για την οποία μπορούν να ρίξουν το φταίξιμο σε κάποιον άλλον. Πάντα φταίνε οι άλλοι για όλα. Και εκεί ακριβώς έγκειται η αποπλάνηση του φασισμού: Επιτρέπεις σε κάποιον άλλον να αναλάβει την ευθύνη στη θέση σου. 

Αυτό που πραγματικά εμπνέει και εντυπωσιάζει στην περίπτωση των μεταναστών και των προσφύγων, είναι ότι παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους και παλεύουν για αυτή. Διασχίζουν τη Σαχάρα και περνούν από απίστευτες συνθήκες προκειμένου να ζήσουν και να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη για τον εαυτό τους.