Για τρίτη χρονιά πρωταγωνιστεί στην «Απολογία  Σωκράτους», σε δική του σκηνοθεσία και με αφορμή το ιστορικό έργο το Πλάτωνα, ο Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, μιλά στο tvxs.gr, για τις απολογίες της ιστορίας και προσωπικές, που έγιναν ή δεν έγιναν, για θαύματα, για την εκκλησία, τη δίκη της Χρυσής Αυγής, για την αριστερά και την ΕΡΤ.

«Αν κάτι με κρατάει ζωντανό είναι η πεποίθηση ότι δε μπορεί κάπου θα υπάρχει το θαύμα.. » έλεγε κάποτε, το λέει πάντα και είναι κάτι που του ομορφαίνει τη ζωή, εξομολογείται ο ο Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος.

Κι επειδή το ρομαντικός είναι – πιστεύει – μεγάλη κουβέντα προτιμάει το «αντίθετα στο ρεύμα» ή, ακόμα καλύτερα τη φράση του Σωκράτη «σε πολλά διαφέρω από τους πολλούς». 

Ο Σωκράτης έβλεπε την ηθική ως Τέχνη της ζωής… πόσοι μπορούν να το πούνε σήμερα;

«Αν κρίνουμε από την κατάντια, την παρακμή, την σήψη, την διαφθορά της πολιτικής, αλλά και όλων πλέον των στρωμάτων της κοινωνίας μας… υποθέτω ελάχιστοι! Μακάρι να είχαμε το σθένος να βλέπαμε την ηθική ως τέχνη της ζωής… Ίσως έτσι η ζωή μας να είχε κάποιο νόημα, από την έλλειψη του οποίου έτσι κι αλλιώς υποφέρουμε! Θα μας βοηθούσε να επαναπροσδιοριστούμε σε σχέση με την κοινότητα, την πόλη, και συνάμα να αναγνωρίσουμε την ευθύνη μας απέναντι στον εαυτόν μας και στα κοινά.  Έχοντας, βεβαίως, πάντα καθαρή στον νου μας την εικόνα του οικονομικού συστήματος στο πλαίσιο του οποίου, στο όριο του οποίου αναλωνόμαστε ανακυκλώνοντας την ζωή μας! Το όνομα αυτού: καπιταλισμός…»

Καταδικάστηκε για ασέβεια, αθεΐα, διαφθορά των νέων… Πως σχολιάζετε το περί θρησκευτικών ζήτημα την κόντρα εκκλησίας – πολιτείας…

«Η Εκκλησία δεν πρέπει να «επιβάλλεται»! Νομίζω πως καλό θα ήταν να διαχωρίσει την θέση της διά παντός από το κράτος! Δεν έχει να φοβηθεί δε τίποτα από αυτό! Τίποτα απολύτως! Απεναντίας!Έτσι, έχω την αίσθηση ότι θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και τα πράγματα θα βρουν τις σωστές τους διαστάσεις… Και, ίσως, έτσι οι ιδέες της, απαλλαγμένες πια από τις σκοπιμότητες της όποιας εξουσίας,  να λάμψουν ξανά, και να βοηθήσουν ξανά τις ψυχές των ανθρώπων… Αυτών, τουλάχιστον, των οποίων το αίτημα για σωτηρία της ψυχής θα έχει παραλήπτη την Εκκλησία… Η Εκκλησία δεν είναι «επιβολή», είναι ένα γεγονός ελευθερίας…»

Η δίκη της Χρυσής Αυγής τι συναισθήματα σας γεννάει;

«Περιμένω να αποφανθεί με δικαιοσύνη η Δικαιοσύνη! Εμείς οι πολίτες έχουμε πλέον όλες τις πληροφορίες… Δεν έχουμε δικαιολογίες: «δεν ξέραμε», «δεν είδαμε», «δεν καταλάβαμε»… Φτάνουν πια οι δικαιολογίες! Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας… Εγώ δεν ψηφίζω Χρυσή Αυγή. Δεν συμφωνώ με τις θέσεις της. Αλλά οφείλω να σεβαστώ το εκλογικό αποτέλεσμα – Δημοκρατία γαρ… –  και το ποσοστό που της δίνουν οι ψηφοφόροι της… Αναρωτιέμαι, όμως, πολλές φορές: τι βλέπουν, που δεν το βλέπω εγώ; Και πώς δεν βλέπουν αυτό που βλέπουμε όλοι οι άλλοι;… Τι άλλο θέλουν, τι άλλο χρειάζεται να δουν; Τι να πεις…»

Η αριστερά οφείλει να απολογηθεί στην ιστορία; 

«Δεν ξέρω τι εννοείται ακριβώς με το «να απολογηθεί». Να δεχτούμε, δηλαδή, ότι είναι εξ ορισμού «κατηγορούμενη»; Έστω… Αλλά για ποιο πράγμα, για τα λάθη της; Έστω… Ουδείς αλάθητος… Ίσως  μόνον αυτός που μένει ακίνητος και άπραγος και αμέτοχος… Διαφορετικά, φυσικά και θα κάνεις λάθη… Πάντα υπάρχει ο ανθρώπινος παράγοντας… Να κατηγορηθεί μήπως για τις αντιφάσεις της;

Έστω… Όμως: «μόνον οι νεκροί δεν έχουν αντιφάσεις», που λέει κάπου και ο Νίτσε! Για όλα, που λέει ο λόγος μπορεί κάποιος να την κατηγορήσει, (κι εγώ, ίσως, να την «κατηγορούσα» π.χ. που απαρνήθηκε τον πατριωτικό της λόγο – «χαρίζοντάς» τον έτσι στην Χρυσή Αυγή – και περιορίστηκε στον ταξικό!) όμως κανείς δεν μπορεί να την κατηγορήσει ότι είναι… απούσα! Η Αριστερά – η αληθινή και πραγματική αριστερά! – ήταν και είναι πάντα παρούσα! Και δεν θα έλεγα πως «απολογείται», αλλά σίγουρα κρίνεται, και κρίνεται καθημερινά… με την στάση της… Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι μέχρι τώρα ό,τι μας έχει πει, για ό,τι μας έχει προειδοποιήσει και πληροφορήσει βγήκε… αληθινή!

Ακόμα και στις τελευταίες εκλογές που το ΚΚΕ έριχνε τα βέλη του αποκλειστικά, θα έλεγε κανείς, και μόνον εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ (και πόσο πολύ κάποιους μας θύμωνε αυτό!…) τώρα βλέπουμε πόσο πολύ δικαιώθηκε! Βέβαια, εγώ δεν είμαι οργανωμένος στο ΚΚΕ, και δεν μιλάω εξ ονόματος του ΚΚΕ (και λέω το ΚΚΕ, γιατί εγώ αυτό το κόμμα και μόνο θεωρώ ως «κλασική αριστερά»!)…

Ως απλώς πολίτης μιλώ, που στοιχειωδώς ενημερώνομαι και εγώ για τα κοινά, και σχολιάζω αυτά που πέφτουν στην αντίληψή μου… (Πιθανόν, όμως, να μου διαφεύγουν και πολλά!…) Πάντως, γενικώς, θα έλεγα ότι όλοι μας κάποτε «οφείλουμε να απολογηθούμε», και σίγουρα κάποτε, έτσι κι αλλιώς, θα… απολογηθούμε! Οπότε… και:  «καλήν απολογίαν», που λένε…»

Έχετε περάσει τις δικές σας προσωπικές απογοητεύσεις και παρ’ όλα αυτά παραμένετε ένας αμετανόητα ρομαντικός;

«Ρομαντικός…», μεγάλη κουβέντα… Ας κρατήσουμε καλύτερα την εικόνα «αντίθετα στο ρεύμα, αντίθετα στο ποτάμι»… Μου αρέσει, ξέρετε, η φράση του Σωκράτη : «σε πολλά διαφέρω από τους πολλούς»! Καμιά φορά… νιώθω κι εγώ κάπως έτσι – οπότε και… ολίγον τι αποσυνάγωγος!  Όσοι, λοιπόν, σε πολλά διαφέρουν από τους πολλούς… δεν περιμένουν η ζωή τους να είναι στρωμένη με διευκολύνσεις! Έτσι κι εγώ… – αποδέχομαι μεν την μοίρα μου, συνεχίζω δε να ονειρεύομαι, να θέλω και να μάχομαι για ένα καλύτερο αύριο, για ένα καλύτερο μέλλον, μένοντας όμως πάντα συνεπής με την καρδιά μου, ακούγοντας την εσωτερική μου φωνή και εμπιστευόμενος το προσωπικό μου δαιμόνιο!»

«Η Δύση Δύση είναι και θα δύσει, έγραφες παραμονές του δημοψηφίσματος  του 2015… Τελικά, τι έδυσε;

«Πού το ανακαλύψατε;… Αυτή η φράση του Ουμπέρτο Έκο ναι, εξακολουθεί να είναι για μένα (θέλω να πιστεύω και για πολλούς άλλους!) μια «μεγάλη προσδοκία»: να δύσει επιτέλους η Δύση και να αφήσει τους λαούς να ζήσουν ελεύθεροι! Αλλά, φευ, μου φαίνεται πως «προσδοκία» θα μείνει… Τι έδυσε αντί της Δύσης; Έδυσε – για την ώρα τουλάχιστον –  η ΕΛΠΙΔΑ του λαού… Και ανέτειλε… η προδοσία τού – τών…! Και γι’ αυτό κάποτε σίγουρα θα πρέπει επιτέλους να απολογηθούν! Μιας και είναι αναμφίβολα κατηγορούμενοι. Είναι… προδότες!»

Αν ο καθένας έχει τον δικό του Σωκράτη ποιος είναι ο δικός σας;

«Αυτός που έχω δίπλα στο κρεβάτι μου, και καθημερινά μου θυμίζει πως: «βίος ανεξέταστος ου βιωτός ανθρώπω»!»

Ποια είναι τα σημερινά καινά δαιμόνια;

«Υποθέτω… αυτά που ήταν πάντα! Ίδιο και απαράλλαχτο παραμένει το αίτημα… Να βάλουμε μια τάξη στο χάος, να νοηματοδοτήσουμε την ζωή μας, να ησυχάσουμε τις οντολογικές μας ανησυχίες και να υπερβούμε την ανθρώπινη φύση μας περι – ορίζοντας τον  φόβο του θανάτου – ή, όπως το έλεγε η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ: «να μπούμε στον θάνατο με ανοιχτά τα μάτια»!»

Κατά τον Σωκράτη «σοφία είναι να νικήσουμε τον εαυτό μας άγνοια να νικηθούμε απ’ αυτόν»… Νιώθετε πιο συχνά νικητής ή ηττημένος; 

«Πότε έτσι, πότε αλλιώς… Ξυπνάς νικητής και κοιμάσαι ηττημένος, ή και το αντίστροφο… Ελπίζω να καταφέρω κάποτε να αποτινάξω από επάνω μου τον ζυγό της όποιας πάλης, και συνάμα κι αυτά τα δύο ελεεινά επίθετα – νικητής, ηττημένος! Ονειρεύομαι να ξυπνήσω μια μέρα και να είμαι μόνο «φίλος», με όλους και με όλα! Καμία μάχη πια… ούτε με τον εαυτόν μου, ούτε και με κανέναν! Και κανείς, βέβαια,  με κανέναν! Μόνον ειρήνη, φιλία, φιλότης… παντού! Αποδοχή και αγάπη! Ουτοπία; Ναι, ουτοπία! Δεν πειράζει… – το δικαιούμαι!»

«Χρειάζεται ένα θαύμα εδώ δε γίνεται αλλιώς, αυτά που μας βαραίνουν να καούν μα πες μου πως…» τραγουδούσε το 2004 ο Διονύσης Τσακνής… 12 χρόνια μετά, εμείς εξακολουθούμε να ψάχνουμε για θαύματα, αυτά που μας βαραίνουν γίνανε πολλά, ο ίδιος είναι πρόεδρος της ΕΡΤ και η ΕΡΤ αναζητάει το δικό της θαύμα… Πως τα σχολιάζετε όλα αυτά;

«Πόσο δίκιο έχει ο Φ. Ντοστογιέβσκι που λέει στον «Ιεροεξεταστή» ότι: «ο άνθρωπος δεν ζητάει τόσο τον Θεό, όσο τα θαύματα…»! Να, λοιπόν, που όχι μόνον εγώ αλλά και ο Τσακνής γυρεύει το θαύμα! (Και η ΕΡΤ απ’ ό,τι λέτε – γιατί εγώ δεν έχω ακριβή εικόνα της κατάστασης… Ας τους δοθεί, όμως, ο απαιτούμενος χρόνος ώστε να δείξουν το έργο τους… Ας είμαστε καλοπροαίρετοι και ας ευχηθούμε να είναι άξιος ο Τσακνής, ώστε αργότερα να μην οφείλει – αυτός τουλάχιστον – να «απολογηθεί» και να χρειάζεται μετά πραγματικά κανένα θαύμα για να τον σώσει! Το θαύμα, λοιπόν! Όλοι μας το γυρεύουμε, όλοι μας ζητάμε – το θαύμα! Ενώ… θα έπρεπε, ίσως, να ζητάμε τον… Θεό!»

Είναι εποχές για θαύματα;

«Αφού δεν είναι για Θεό; Ναι!… (Δεν παίζω με τα λόγια… Το εννοώ… Με μια ευρύτερη έννοια, ίσως… αλλά το εννοώ!).

Λίγα λόγια για το έργο: 

Η δίκη του Σωκράτη – η οποία είχε μια ξεκάθαρη πολιτική διάσταση και που για κάποιους ήταν σχεδόν μια τραγωδία, μια σύγκρουση, δηλαδή, στην οποία και οι δύο πλευρές (φαίνεται να) είχαν δίκιο – αποτελεί ιστορικό γεγονός. Έγινε το 399π.Χ., τέσσερα χρόνια μετά την κατάλυση της τυραννίας των Τριάκοντα και την επάνοδο της δημοκρατίας. Ο Σωκράτης κατηγορείται ότι δεν αναγνωρίζει και δεν πιστεύει στους θεούς της πόλης, ότι εισάγει νέες θεότητες και ότι διαφθείρει τους νέους. Τίμημα: θάνατος! Ο Πλάτων -μαθητής του Σωκράτη και παρών στην δίκη- με το κείμενό του, την ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, θέλει να αποδείξει όχι μόνον την αθωότητα του Σωκράτη, αλλά και την ηθική του μεγαλοσύνη. Θέλει να εξασφαλίσει την αθώωση του Δασκάλου του από το δικαστήριο της ιστορίας.

INFO

^{Έναρξη 17 Οκτωβρίου 2016
Μονόλογος
διάρκεια: 70’ – Χωρίς διάλειμμα 
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 6.30’ μμ
Θέατρο ΑΛΚΜΗΝΗ, Αλκμήνης 8, Γκάζι (μετρό Κεραμεικός)
τηλ: 210. 3428650
Είσοδος: 10 ευρώ & μειωμένο – φοιτητικό 7 ευρώ}

Συντελεστές

Μετάφραση: Αλέξανδρος Μωραϊτίδης 
Μουσική: Χρήστος Λεοντής
Δραματουργική επεξεργασία: Ματίνα Μόσχοβη 
Σκηνοθεσία – ερμηνεία: Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος 
Φωνή Μέλητου: Ορέστης Τρίκας
Bοηθοί σκηνοθέτη – εκτέλεση και οργάνωση παραγωγής: Κωστής Σαββιδάκης, Άννυ Ζερβού 
Φωτισμοί: Μανώλης Μπράτσης
Φωτογραφίες: Θεανώ Μανουδάκη 
Βίντεο: Γεώργιος Ευαγγελόπουλος 
Παραγωγή: «θέατρο ΣΥΝ ΚΑΤΙ – σύνολο τέχνης»
Συμπαραγωγή: θέατρο ΑΛΚΜΗΝΗ