Το Αθηναϊκό Μουσικό Θέατρο παρουσιάζει την μουσική παράσταση «Φλανδρώ» βασισμένη στο «Αγνάντεμα» και το «Άνθος του γιαλού» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη σε μουσική σύνθεση της Φένιας Παπαδόδημα. Πρόκειται για ένα σύγχρονο ντουέτο από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Γωγώ Ξαγαρά στην άρπα και  Ήβη Παπαθανασίου στο τσέλο,  συμπράττουν με τη Φένια Παπαδόδημα στην ερμηνεία των κειμένων και το τραγούδι και με τον Γιώργο Παλαμιώτη στο ηλεκτρικό μπάσο και τη δημιουργία  ηχητικών τοπίων. Μέσα από πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις της Φένιας Παπαδόδημα μοιράζονται την μαγεία του Παπαδιαμάντη.

Με αφορμή την παράσταση, η Φένια Παπαδόδημα μίλησε στο Tvxs.gr για την «συνάντηση» της με τον Παπαδιαμάντη, την απώλεια, τους «αλαφροίσκιωτους» που έχουμε τελικά ανάγκα στη ζωή μας, αλλά και την βαθιά ανάγκη κάθε υγειούς και καλλιεργημένου πολίτη για θέατρο.

• Η «Φλανδώ» είναι ένα μουσικό έργο βασισμένο στο Αγνάντεμα και το Άνθος του γιαλού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Τι ακριβώς να περιμένουμε να δούμε στη σκηνή;

Ένα κουαρτέτο μουσικών και δύο ηθοποιοί ερμηνεύουν τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη και το απόσπασμα από τη Γραμμή του ορίζοντος του Χρήστου Βακαλόπουλου, μέσα σε μία ονειρική ατμόσφαιρά που την δημιουργούν τόσο η μουσική και τα ηχοχρώματα ( άρπα, τσέλο, φωνή και ηχητικά τοπία) όσο και η προβολή των ζωγραφιών του Γιώργου Κόρδη.

• Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον στα συγκεκριμένα έργα του Παπαδιαμάντη;

Το ενδιαφέρον είναι πως η Φλανδρώ σαν ηρωίδα στο Αγνάντεμα, είναι ακριβώς ο αντίποδας της Λουλούδως στο Άνθος του γιαλού. Στην περίπτωση της Φλανδρώς, η απώλεια μεταμορφώνεται σε θυμό, κατάρα, μία κατάρα που στρέφεται εναντίον της ίδιας και την ακινητοποιεί, μεταφορικά την μεταμορφώνει σε βράχο.  Ενώ στο Άνθος του γιαλού η σχέση συνεχίζεται μυστικά, εν κρύπτω, μετουσιώνεται, μεταποιείται, μεταστοιχειώνεται. Η ψυχή του αγαπημένου γίνεται ¨σπίθα, φωτιά του πελάγους κι εμφανίζεται πάνω στα κύματα για να θυμίσει ότι η ουσία της αγάπης ποτέ δεν χάνεται.

• Η Φλανδρώ είναι μία γυναίκα που δεν κατάφερε να ξεπεράσει, να μετουσιώσει την θλίψη της. Την απώλεια του αγαπημένου της. Πόσο επηρεάζει η τελικά η απώλεια τη ζωή μας και με ποιον τρόπο;

Κάθε απώλεια είναι ένα μεγάλο «σχολείο» για τον καθένα μας. Αρκεί να  διαχειριστούμε σωστά αυτό το γεγονός. Υπάρχουν βέβαια απώλειες που είναι πιο εύκολο να αποδεχτούμε, να τις χωρέσουμε και να ξεπεράσουμε ενδεχομένως, και απώλειες που πολύ δύσκολα ξεπερνιούνται, όπως η απώλεια ενός παιδιού για τον γονιό του. Όσο κάποιος δεν έχει ζήσει μία συγκεκριμένη απώλεια, εύκολα μπορεί να λέει το οτιδήποτε γι’ αυτήν. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και κάθε άνθρωπος χρειάζεται τον δικό του χρόνο. Το σημαντικό είναι να μην στυλώσει κανείς τα πόδια του, να μην αρνηθεί τον πόνο. Να μην θυμώσει με τον πόνο και περάσει στο μίσος. Να τον αποδεχτεί και να πορευθεί μαζί, να κάνει παρέα με τον πόνο μέχρι  αυτός να μεταμορφωθεί.

• Σε παλαιότερη συνέντευξη σας έχετε γράψει ότι η «απώλεια του χρόνου ίσως είναι αυτό που με τρομάζει περισσότερο μετά από την φυσική απώλεια κοντινών μου προσώπων». Γιατί;

Γιατί είναι αρκετά πράγματα που θα ήθελα να κάνω, να ζήσω πριν φύγω από αυτόν τον κόσμο…Όσο και ν’ ακούγεται βαρύ ή υπερβολικό, έχω κι εγώ τα φαντάσματα που με κυνηγούν μου όπως κάθε άνθρωπος. Η σκέψη να μην ολοκληρώσω αυτά που θα ήθελα με στεναχωρεί…Εγωιστικό; Ε ναι, καμιά φορά νιώθω κι εγώ «τον εγωισμό ενός κοινού θνητού», όπως λέει κι ο Τσέχωφ στο Γλάρο….

• «Σήμερα ίσως περισσότερο από ποτέ ο κόσμος έχει ανάγκη από «αλαφροΐσκιωτους» σαν τον  Παπαδιαμάντη και τους ήρωες των διηγημάτων του», γράφετε σχετικά με το έργο. Ποιοι είναι αυτοί οι «καθαροί» και γιατί πιστεύετε ότι ο κόσμος τους έχει σήμερα ανάγκη;

Ο κόσμος έχει ανάγκη σήμερα από ανθρώπους που κινούνται και εκπέμπουν σε μία διαφορετική δόνηση από αυτή που εκπέμπουν οι περισσότεροι άνθρωποι γύρω μας. Ανθρώπους που γνωρίζουν ότι τα φαινόμενα απατούν και δεν τα εμπιστεύονται. Ανθρώπους που δεν κλονίζονται από το δελτίο ειδήσεων γιατί έχουν μάθει να φυλάγουν το νου τους από την κατευθυνόμενη λύσσα των media. Ανθρώπους που έχουν μάθει να δημιουργούν ένα καταφύγιο ησυχίας μέσα στη γενικότερη ανησυχία. Που διαβάζουν ακόμη βιβλία, ποίηση. Που ακούν αγαπημένες τους μουσικές. Ανθρώπους που έχουν μάθει να καλλιεργούν μία άλλη εσωτερική ζωή μέσα στο θόρυβο. Δεν μπορώ να πω ποιοι είναι οι «καθαροί» κατά τον Παπαδιαμάντη. Ίσως είναι αυτοί για στους οποίους αναφέρεται ο Χριστός στους Μακαρισμούς. «Αυτοί που έχουν καθαρή καρδιά είναι αυτοί που θα δουν το πρόσωπο του θεού» Τι σημαίνει καθαρή καρδιά; Σίγουρα μία καρδιά που δεν κατευθύνεται από το συμφέρον, τον φόβο, το ψέμα, την αμφιβολία, τον εγωισμό…Θα  μπορούσα να γράφω πολλά ακόμη. Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι σήμερα;.. Λιγότεροι από χτες;…Ανοιχτό ερώτημα.

• Τα έργα του Παπαδιαμάντη στην παράσταση «συνομιλούν» και με ένα απόσπασμα του Χρήστου Βακαλόπουλου. Ποια η σύνδεση μεταξύ τους;

Ο Χρηστός Βακαλόπουλος είναι η γείωση του Α. Παπαδιαμάντη στο σήμερα. Είναι η συνέχεια του για μένα. Η γέφυρα που μπορεί να μεταφέρει τον σύγχρονο έλληνα στις ρίζες του μ’ έναν αυθεντικό, προσωπικό και ζωντανό τρόπο. Χωρίς κούφιες φόρμες και ψυχαναγκασμούς. Χωρίς υποχρεωτικές παραδοσιακές στολές… Μέσα από την αποκάλυψη της ομορφιάς. Δεν είναι τυχαίο που η ηρωίδα στην Γραμμή του ορίζοντος ταξιδεύει στην Πάτμο. Το νησί της Αποκάλυψης. Πολλές αποκαλύψεις κάνει ο Χρήστος Βακαλόπουλος σ’ αυτό το μοναδικό κείμενο και όλες οδηγούν στη σύνδεση με μία διαφορετική Ελλάδα. Εκεί όπου καθρεφτίζεται ο Παπαδιαμάντης και ο ΄Ομηρος. Εκεί που θέλει να επιστρέψει ο Σεφέρης που έγραφε ‘‘Από την Ευρώπη πάντα διψασμένοι επιστρέφαμε στην Ελλάδα, ποτέ χορτάτοι¨. Εκεί που ήθελε και ο ίδιος ο Βακαλόπουλος να επιστρέψει.

• Τι ρόλο παίζουν οι ζωγραφιές του Γιώργου Κόρδη στην παράσταση;

Οι καταπληκτικές ζωγραφιές του Γιώργου Κόρδη, εμπεριέχουν όλη την ατμόσφαιρα του Παπαδιαμαντικού λόγου. Τον ήχο της θάλασσας, τη μουσικότητα και την λεπτότητα των αισθημάτων, το λίκνισμα των λέξεων. Είναι πραγματικά το παράθυρο που μας ταξιδεύει στη θάλασσα, Εκεί όπου εκτυλίσσονται και τα δύο διηγήματα του Παπαδιαμάντη, «Το Αγνάντεμα» και το «΄Ανθος του γιαλού». Οι ζωγραφιές είναι αναπόσπαστο μέρος της αφήγησης. Προσθέτουν στο έργο όσα δεν μπορούμε να αποδώσουμε σαν ηθοποιοί και μουσικοί.

• Εκτός από το θέατρο και τη μουσική, έχετε ασχοληθεί και με τον κινηματογράφο. Που αντιμετωπίσατε τις περισσότερες δυσκολίες;

Μόλις τελείωσα την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μου. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ αλλά και για μία προσωπική ταινία με τίτλο «Το καταφύγιο στην Ομόνοια» και θέμα την Ομόνοια σε όλες της τις εκφάνσεις, την Πολυκλινική Αθηνών, το νοσοκομείο των φτωχών και τη δράση του Αγίου Πορφυρίου που έζησε εκεί τριάντα τρία χρόνια. Είναι μία συμπαραγωγή του ΕΚΚ και της ΕΡΤ. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε μέχρι να ολοκληρώσουμε την ταινία υπήρξαν αδιανόητες σε πολλά επίπεδα. Σε όλα θα έλεγα. Είμαι όμως πολύ συγκινημένη από το αποτέλεσμα κι εύχομαι η ταινία να ταξιδέψει.
Σε όλους τους τομείς υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες απλά στο σινεμά, τουλάχιστον μέχρι πριν λίγα χρόνια, ήταν πολύ πιο δύσκολο να κάνεις μία δική σου ταινία χωρίς παραγωγή. Κάτι που πλέον ξεπερνιέται και γίνεται. Προσωπικά αντιμετώπισα παντού δυσκολίες, στην Ελλάδα περισσότερες. Επαγγελματικά στο Παρίσι όπου ζούσα για πολλά χρόνια τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα, θα έλεγα, αλλά δεν θα ήθελα να ζήσω εκεί γιατί η ίδια η ποιότητα της ζωής  πλέον έχει πολύ χαλάσει τα τελευταία χρόνια την πόλη του φωτός.  

• Η πανδημία έφερε μεγάλα προβλήματα και στον καλλιτεχνικό χώρο. Πόσο εύκολο είναι να ανακάμψουν οι καλλιτέχνες, τι έγινε λάθος και τι θα μπορούσε να αλλάξει στο μέλλον;

Πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα σκληρά, απάνθρωπα τα μέτρα που έχουν παρθεί για τους μουσικούς, τους συναυλιακούς χώρους αλλά και για τα θέατρα, έχει δημιουργηθεί μία πολύ αρνητική ψυχολογία στο κοινό. Οι συνθήκες παρακολούθησης μίας συναυλίας ή ενός θεατρικού έργου τηρουμένων των μέτρων είναι απόλυτα ασφαλείς.

Πρέπει να το καταλάβει αυτό το κοινό και ν’ αντισταθεί σ’ αυτή την αποβλάκωση που προτείνεται σαν μοναδική ψυχαγωγία, το να δει κανείς τηλεόραση ή ταινία στο σπίτι του. Το ότι επίσης ταυτίζεται η έξοδος στο θέατρο με την έννοια της «διασκέδασης», είναι τραγικό. Δηλαδή το να πας στο θέατρο και στα μπουζούκια είναι το ένα και το αυτό!…Έχω εκπλαγεί με πολλούς κατά τ’ άλλα πνευματικούς ανθρώπους που ταυτίζουν το θέατρο και τις συναυλίες με τα σουβλατζίδικα…περίπου. Το ζωντανό θέατρο και η ζωντανή μουσική είναι αναντικατάστατα.  Αποτελούν βαθιά ανάγκη κάθε υγειούς και καλλιεργημένου πολίτη. Δεν είναι πολυτέλεια. Ούτε εκτόνωση. Μία κοινωνία  καλλιεργημένη οφείλει να αγωνιστεί ώστε να στηριχθούν οι καλλιτέχνες και να συνεχίσουν το πολύτιμο έργο τους.

Πληροφορίες:
                                                                      
Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Σάββατο στις 21:15
Κυριακή στις 20:30

Διάρκεια παράστασης
70 λεπτά χωρίς διάλειμμα

Προπώληση εισιτηρίων:  VIVA: https://www.viva.gr/tickets/theater/flandro/

Θέατρο Φούρνος
Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα
Τηλέφωνο: 21 0646 0748