Το όρος Ijen στην Ινδονησία γοητεύει εκατομμύρια ταξιδιώτες εδώ και χρόνια. Κι όχι άδικα. Πλούσια φυσική ομορφιά, απόκοσμα βράχια κι ένα ενεργό ηφαίστειο που ξεχωρίζει για τη θειούχα λάβα που λαμπυρίζει με ένα εντυπωσιακό μπλε που θυμίζει ζαφείρι.

Ads

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια το ορυχείο θείου που βρίσκεται εκεί έχει γίνει ένα αμφιλεγόμενο τουριστικό αξιοθέατο. Στο νησί της Ιάβας, οι άνδρες κινδυνεύουν κάθε μέρα βγάζοντας θειάφι από τον κρατήρα του Kawah Ijen, ενός ενεργού ηφαιστείου. Μια επικίνδυνη και οδυνηρή δουλειά στα 2400 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας που έχει ήδη στοιχίσει τη ζωή σε πολλούς ανθρακωρύχους.

Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να δει πυκνό καπνό να βγαίνει πάνω από το ηφαίστειο, ενώ στην ατμόσφαιρα κυριαρχούν μυρωδιές από αποκαΐδια. Το επιβλαβές υλικό που αναδύεται στην ατμόσφαιρα όμως, καίει τα μάτια και δημιουργεί προβλήματα στους πνεύμονες και στα δέρμα, όπως αναφέρει το δημοσίευμα το National Geographic.

Από το 1968, οι ανθρακωρύχοι του όρους Ijen εκτίθενται σε αυτά τα πολύ επικίνδυνα αέρια για να εξορύξουν τον «χρυσό του διαβόλου», όπως λέγεται, και να το μεταφέρουν πίσω στο χωριό. Αξίζει να σημειωθεί ότι το όρος Ijen φιλοξενεί ένα από τα τελευταία ενεργά ορυχεία θείου στον κόσμο.

Ads

image

Χρυσός του διαβόλου

Κάθε μέρα, οι ανθρακωρύχοι κάνουν το δύσκολο ταξίδι στις πλαγιές του όρους. Για την εξόρυξη του θείου, έχουν τοποθετηθεί ειδικοί αγωγοί τοποθετήθηκαν αγωγοί, οι οποίοι κατευθύνουν τα θειούχα αέρια κάτω από το ανάχωμα του αεραγωγού.

Όταν το στερεό θείο κρυώσει, οι ανθρακωρύχοι το διασπούν και το απομακρύνουν από το βουνό. Μπορούν να μεταφέρουν φορτίο βάρους 80 έως 100 κιλών μία φορά την ημέρα, ενώ όσοι εργάζονται την νύχτα μπορούν να μεταφέρουν την αντίστοιχη ποσότητα δύο φορές, κερδίζοντας κατά μέσο όρο πέντε δολάρια ανά «ταξίδι».

image

Περίπου στις δύο τα ξημερώματα που οι πρώτοι ανθρακωρύχοι ξεκινούν την ανάβαση τους, εκατοντάδες τουρίστες βρίσκονται ήδη στην πλάγια για να παρακολουθήσουν τις εκπληκτικές εικόνες με τις μπλε φλόγες, που είναι ορατές μόνο τη νύχτα.

Η τιρκουάζ λίμνη του κρατήρα παίρνει μια μυστηριώδη λάμψη στο σκοτάδι. Αν και είναι το θέαμα είναι εξαιρετικά όμορφο και σπάνιο, πρόκειται για την πιο όξινη λίμνη του κόσμου, αρκετά καυστική για να διαλύσει ακόμα και μέταλλο.

Σημειώνεται, ότι το μπλε χρώμα που φαίνεται στην λίμνη δεν είναι λάβα, αλλά η μπλε λάμψη που δημιουργείται από την καύση των θειικών αερίων. Το αποτέλεσμα είναι μοναδικό, αλλά συγχρόνως και πολύ επικίνδυνο.

image

Η σκοτεινή πλευρά του τουρισμού

Οι περιηγήσεις στα ορυχεία θεωρούνται μια μορφή τουρισμού πολιτιστικής κληρονομιάς και μπορεί να τις κάνει κανείς σε διάφορα μέρη του κόσμου, από την Αφρική μέχρι την Αυστραλία. Ωστόσο, λίγα ορυχεία εξακολουθούν να βρίσκονται ακόμη σε «λειτουργία», όπως στο όρος Ijen και αυτός είναι κι ένας από τους λόγους που το μέρος έχει αποκτήσει τόσο μεγάλη δημοτικότητα.

Κατά τη διάρκεια της high season, το βουνό δέχεται πάνω από χίλιους τουρίστες την ημέρα. Συχνά ζητούν από τους ανθρακωρύχους να ποζάρουν για μια φωτογραφία, με αντάλλαγμα ένα μικρό χρηματικό ποσό, συντηρώντας έτσι ένα σύστημα εμπορευματοποίησης του ανθρώπινου πόνου.

«Οι τουρίστες φαίνεται να απολαμβάνουν τη διήγηση των ιστοριών που επιβεβαιώνουν τις δύσκολες συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται και ζουν οι ανθρακωρύχοι. Τα ρίσκα που παίρνουν καθημερινά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν», εξηγεί ο καθηγητής γεωγραφίας του Πανεπιστημίου North Alabama Michael Pretes στο Annals of Tourism Research.

image

Από την άλλη πλευρά, ο τουρισμός μπορεί επίσης να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης. Η τουριστική βιομηχανία στην ανατολική Ιάβα γενικά απασχολεί περίπου 200.000 ανθρώπους. Η εξόρυξη είναι ένα από τα υψηλότερα αμειβόμενα επαγγέλματα στην περιοχή και οι εργαζόμενοι είναι σεβαστά μέλη των κοινοτήτων τους. Πολλοί μάλιστα είναι υπερήφανοι για τη φυσική τους κατάσταση και το ρόλο τους στην προσέλκυση επισκεπτών στο νησί.

«Οι τουρίστες θεωρούνται ως το νέο μεταλλευτικό ορυχείο αφού όπως και τα μέταλλα, έχουν τη δυνατότητα να δώσουν μεγάλη οικονομική βοήθεια στο νησί», σύμφωνα με τον Pretes που υποστηρίζει ότι ο «μεταλλευτικός» τουρισμός μπορεί να φέρει εισοδήματα σε τοπικά ξενοδοχεία, εστιατόρια, καταστήματα και κοντινούς ιστορικούς χώρους, ενισχύοντας την οικονομία.

Παρά τα δυνητικά αυτά πλεονεκτήματα, οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί. Πολλοί ανθρακωρύχοι δεν μπορούν να αντέξουν προστατευτικό εξοπλισμό, όπως γάντια και μάσκες ή επιλέγουν να μην τα χρησιμοποιούν επειδή παρεμποδίζουν τη δουλειά τους. Η βραχυχρόνια όμως έκθεση σε υψηλά συγκεντρωμένα επίπεδα διοξειδίου του θείου μπορεί να είναι θανατηφόρα και να οδηγήσει σε δυσκολίες στην αναπνοή και δυσλειτουργία των πνευμόνων, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου Νόσων.

image

Δακτύλιος της φωτιάς

Ωστόσο, το μέλλον του όρους Ijen ως τουριστικού και μεταλλευτικού χώρου είναι ασαφές. Η Ινδονησία βρίσκεται στον «δακτύλιο της φωτιάς», μια περιοχή στον Ειρηνικό Ωκεανό όπου λαμβάνουν χώρα μεγάλος αριθμός σεισμών και ηφαιστειακών εκρήξεων. Εκτιμάται ότι το 75% όλων των ενεργών ηφαιστείων και το 90% των σεισμών παγκοσμίως συμβαίνουν στην περιοχή αυτή.

Περίπου πέντε εκατομμύρια Ινδονήσιοι ζουν και εργάζονται κοντά σε ενεργά ηφαίστεια, όπου το γεωργικό έδαφος είναι πιο εύφορο, ενώ η Ιάβα φιλοξενεί 141 εκατομμύρια ανθρώπους κι είναι ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα νησιά της Γης.

Η σημαντικότερη καταγεγραμμένη έκρηξη του Ijen σημειώθηκε το 1817, όταν μια σειρά από βίαιες εκρήξεις συνέχισαν για αρκετές εβδομάδες. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η τέφρα ήταν αρκετά πυκνή για να εμποδίσει την εμφάνιση του, η ατμόσφαιρα αποπνικτική και οι ζημιές πολλές.

image

Σήμερα, επιστήμονες από όλο τον κόσμο παρακολουθούν συνεχώς την ηφαιστειακή δραστηριότητα και προσπαθούν να βρουν τρόπους για να μετριάσουν τους μελλοντικούς κινδύνους. Ωστόσο, δεν απειλούνται μόνο οι κοντινές κοινότητες από τους σεισμούς και τα αέρια από την έκρηξη του ηφαιστείου, καθώς η υπερεκχείλιση από την όξινη λίμνη μπορεί να είναι καταστροφική.

Τον Μάρτιο του 2018, εκατοντάδες άνθρωποι γύρω από το όρος Ijen αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τα σπίτια τους και 30 νοσηλεύθηκαν αφότου το ηφαίστειο έβγαλε τοξικά αέρια. «Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, οι τουρίστες και οι ανθρακωρύχοι δεν επιτρέπεται να πλησιάσουν τον κρατήρα παρά μόνο μετά από νέα ειδοποίηση», ανέφερε σε δήλωσή του ο Sutopo Purwo Nugroho, εκπρόσωπος της κυβέρνησης.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το ηφαίστειο έχει κλείσει για τους επισκέπτες και σίγουρα θα ακολουθήσουν κι άλλες. Αλλά ακόμη και από μακριά, ο κρατήρας του ηφαιστείου προσφέρει εκπληκτική θέα. Eκεί όμως βγάζουν το «μεροκάματο του τρόμου» εκατοντάδες ντόπιοι, που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους καθημερινά…