Η Ίος ή Νιος, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το νησί τους, είναι ένα από τα ομορφότερα νησιά των Κυκλάδων, σαν ένα λουλούδι όπως φανερώνει και το όνομά της («ίον»). Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, η Ίος ήταν πατρίδα της μητέρας του Ομήρου αλλά και τόπος ταφής του μεγάλου επικού ποιητή.

Η πρώτη εντύπωση που αποκομίζει κανείς μόλις φτάνει στο νησί είναι μαγευτική: η κουκλίστικη Χώρα (πολύ κοντά στο λιμάνι του Όρμου) υποδέχεται τους ταξιδιώτες, αμφιθεατρικά κτισμένη στην πλαγιά ενός λόφου, στην κορυφή του οποίου υπάρχουν ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Πρόκειται για παραδοσιακό οικισμό που έχει κηρυχθεί διατηρητέος και είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα δείγματα κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Τα κατάλευκα σπιτάκια, τα γραφικά στεγασμένα δρομάκια («στιγάδια»), οι δώδεκα ανεμόμυλοι, οι εκκλησίες με τα τοξωτά καμπαναριά και τους γαλάζιους τρούλους δημιουργούν ένα μοναδικό οικιστικό σύνολο, που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο. Μάλιστα, στα στεγασμένα σοκάκια της Χώρας αναβιώνει κάθε Μάιο ένα παμπάλαιο έθιμο της Ίου, το έθιμο της «Κούνιας».

Σύμφωνα με αυτό, τα αγόρια φτιάχνουν κούνιες στα στεγασμένα σοκάκια του νησιού και, καθώς κουνιούνται τα κορίτσια, τους τραγουδούν υπό μορφή διαλόγου ερωτικά παραδοσιακά τραγούδια.

Στο ψηλότερο σημείο της Χώρας γνέφει η σημαντικότερη από τις 365 εκκλησίες της Ίου, η Παναγία η Γκρεμιώτισσα, κτισμένη κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού, με καταπληκτική θέα προς το πέλαγος. Το πανηγύρι της το Δεκαπενταύγουστο είναι από τα ωραιότερα του νησιού με λιτάνευση της εικόνας στη Χώρα και παραδοσιακό γλέντι με νησιώτικα τραγούδια και χορούς μέχρι πρωίας!

Ιστορικό ενδιαφέρον

Τη σημαντική παρουσία του ανθρώπου ήδη από την πρώιμη αρχαιότητα καταγράφει ο πρωτοκυκλαδικός οικισμός του Σκάρκου (2.800 π.Χ.), αρχαιολογικός χώρος που έχει βραβευτεί για την υποδειγματική αναστήλωση και ανάδειξή του. Πλούσια ευρήματα από τον οικισμό καθώς και αρχαιότητες απ’ όλη την ιστορική διαδρομή του νησιού μπορεί ο επισκέπτης να δει στο εξαίρετο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χώρα της Ίου.

Στα βορειοανατολικά του νησιού υψώνεται το Παλαιόκαστρο, οχυρό της βυζαντινής περιόδου που χρησιμοποιούνταν για την επιτήρηση των θαλάσσιων οδών από Κωνσταντινούπολη προς Κρήτη. Το κάστρο επικοινωνούσε με οπτικά σήματα, φωτιές, με κάστρα στη Νάξο, την Αμοργό και τη Σαντορίνη.

Τι να κάνετε

Για βουτιές στα σμαραγδένια νερά του νησιού προσφέρονται κατεξοχήν οι διεθνούς φήμης παραλίες Μυλοπότας και Μαγγανάρι, Ψάθη, Γιαλός, Κάλαμος, Αγία Θεοδότη κ.ά. Για να εξερευνήσετε το εσωτερικό του νησιού ακολουθήστε τα μονοπάτια που ακόμη χρησιμοποιούν οι βοσκοί (Αγία Θεοδότη-Χώρα, Αγία Ειρήνη-Παραλία Βαλμά, Χώρα-Πύργος-Ψάθη, Χώρα- Άγιος Σπυρίδωνας-Περιβόλια-Άγιος Πρόκοπας-Πελεκανιά) και ανακαλύψτε την ανέγγιχτη φυσική ομορφιά της Ίου μέσα από μυρωδιές και χρώματα μαγικά.

Επίσης, μια πανδαισία τοπικών γεύσεων περιμένει τους τυχερούς που θα βρεθούν στο νησί: ρεβυθοκεφτέδες και λιαστές μαρίδες με γεύση Αιγαίου, τσιμέτια (κολοκυθανθοί γεμιστοί), κολοκυθομελέτα και ντολμαδάκια με φρέσκα αμπελόφυλλα από τα απειράριθμα αμπέλια που προσφέρουν το ονομαστό νιώτικο κρασί. Και ακόμη σούγλι με τσιαρίδες (παραδοσιακό πρωινό), πανάδα (ζυμωτό ψωμί βουτηγμένο σε κόκκινη σάλτσα ιδανικό για κολατσιό!), γίδα σούπα, και για επιδόρπιο κολοκυθόπιτα από γλυκιά κολοκύθα, «Μοσέντα» (καρπουζόπιτα) καθώς και παστωτά σύκα!