Ενώ πολλοί άνθρωποι έχουν ακούσει για την πρωτεύουσα των Ναβαταίων, την Πέτρα στην Ιορδανία, η Madain Saleh η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη των Ναβαταίων που εντάχθηκε στη λίστα των μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2008, παραμένει σχετικά άγνωστη.

Πρόκειται για μια ακμάζουσα πόλη κατά μήκος της αρχαίας οδού μπαχαρικών που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οικοδόμηση μιας εμπορικής αυτοκρατορίας. Σήμερα οι μνημειώδεις πέτρινοι τάφοι είναι από τα τελευταία και καλύτερα διατηρημένα απομεινάρια του χαμένου βασιλείου.

Η «πόλη φάντασμα» βρίσκεται περίπου 400 χιλιόμετρα βόρεια της ιερής πόλης της Μεδίνα. Οι Ναβαταίοι ήταν ένας αρχαίος αραβικός λαός με αραμαϊκές επιρροές του οποίου ο πλούτος και η ευημερία προέρχονταν από την ικανότητά τους να προμηθεύουν και να αποθηκεύουν νερό σε σκληρά ερημικά περιβάλλοντα. Κατείχαν επίσης μονοπώλιο στις εμπορικές διαδρομές της ερήμου, νοτιοδυτικά όπως στη Madain Saleh και βόρεια στο μεσογειακό λιμάνι της Γάζας. Έβγαζαν κέρδος από τα καραβάνια καμήλας, που ήταν φορτωμένα με λιβάνι, μύρο και μπαχαρικά και σταματούσαν στα φυλάκια τους για νερό και ανάπαυση.

Ωστόσο, το 106 μ.Χ., η αυτοκρατορία των Ναβαταίων προσαρτήθηκε στους Ρωμαίους και τα δρομολόγια της Ερυθράς θάλασσας ξεπέρασαν τις χερσαίες εμπορικές οδούς. Οι πόλεις των Ναβαταίων σταμάτησαν να είναι δημοφιλή εμπορικά κέντρα και έτσι ξεκίνησε η πτώση και η τελική εγκατάλειψή τους, σύμφωνα με δημοσίευμα του National Geographic.

«Θαμμένη» κάτω από στρώματα άμμου μέσα στην έρημο, η Madain Saleh είναι μια νεκρόπολη με πάνω από 131 τεράστιους τάφους, που παραμένει πολύ καλά διατηρημένη. Η τεχνική των Ναβαταίων αποκαλύπτεται μέσα από γλυπτά αετών, επιβλητικές σφίγγες και άλλα μυθικά όντα, όπως και τις ιδιαίτερες επιγραφές, που έφεραν στο φως στοιχεία σχετικά με τους δημιουργούς, τις σχέσεις, τα επαγγέλματα, τους θεούς και τους ανθρώπους που ζούσαν κάποτε εδώ.

Σημειώνεται, ότι οι Ναβαταίοι δεν άφησαν εκτεταμένη γραπτή ιστορία, επομένως αυτά τα κείμενα, είναι εξαιρετικά πολύτιμα. Οι επιγραφές γράφονταν στην Αραμαϊκή, μια αρχαία γλώσσα της Μέσης Ανατολής και η γνώση της ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την  επικοινωνία των επιχειρήσεων και του εμπορίου, παρόλο που οι Ναβαταταίοι χρησιμοποίησαν επίσης μια πρώιμη μορφή αραβικών στις επιγραφές.

Από όλους τους τάφους, ο Qasr al Farid είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός, κυρίως λόγου του μεγέθους του, αν και η πρόσοψη ήταν σχετικά απλή. Η είσοδος περιλαμβάνει μια κεντρική πόρτα με ένα διακοσμημένο αέτωμα, ενώ στο εσωτερικό τα σώματα είχαν τοποθετηθεί σε «ράφια» κάτω από τους τοίχους.

Σε αντίθεση με την Πέτρα που κατακλύζεται από τουρίστες και πωλητές σουβενίρ καθημερινά, εδώ δεν υπάρχει κανείς και κυριαρχεί η απόλυτη ησυχία. Οι μουσουλμάνοι δεν  επισκέπτονται το μέρος επειδή πιστεύουν ότι ο χώρος είναι καταραμένος, από τότε που οι Ναβιταίοι αρνήθηκαν να αλλάξουν τα ονόματα των θεών για χάρη του Ισλάμ.

Αυτός είναι και ο λόγος που είναι εξαιρετικά δύσκολο να βγουν οι τουριστικές βίζες για τους μη μουσουλμάνους, οι οποίες επιτρέπουν την είσοδο στην Σαουδική Αραβία. Η απουσία κινητικότητας καθώς και το ξηρό κλίμα της ερήμου της περιοχής έχουν καταφέρει να κρατήσουν τη Madain Saleh τόσο «άθικτη». Ενώ οι προσόψεις της Πέτρας καταστρέφονται αργά, οι τάφοι στην κρυμμένη πόλη της Σαουδικής Αραβίας σώζονται σε πολύ καλά κατάσταση.

Βορειοανατολικά βρίσκεται το Jabal Ithlib, ένας θρησκευτικός ναός λαξευμένος στους βράχους για τη λατρεία του θεού Dushara, Άρχοντα των Βουνών. Ένα φυσικό πέρασμα μήκους 40 περίπου μέτρων που περιβάλλεται από βράχους και οδηγεί στο Jabal Ithlib, είναι διακοσμημένο με πετρόγλυπτα θεών, καμήλων και εμπόρων, χαραγμένα πάνω στους βράχους.

Περιμετρικά υπάρχει μια σειρά από κανάλια που κάποτε διοχέτευαν το νερό σε δεξαμενές, χαρακτηριστικό παράδειγμα της ικανότητας των Ναβιταίων να εκμεταλλεύονται τις βροχοπτώσεις και να εξασφαλίζουν το νερό.

Στις πλαγιές τις ερήμου μέσα την εκκωφαντική ησυχία που επικρατεί στην περιοχή και τη μυστηριώδη ατμόσφαιρα, μπορεί να φανταστεί κανείς τους εμπόρους να ταξιδεύουν με τις καμήλες τους που κουβαλούσαν λιβάνι, το οποίο προέρχεται από το δέντρο Boswellia sacra. Ήταν μάλιστα τόσο πολύτιμο και σπάνιο, που μετά την τεράστια διαδρομή του στο δρόμο του μεταξιού και των μπαχαρικών, προοριζόταν για τους πλουσιότερους Ρωμαίους, Έλληνες, Αιγύπτιους και Ισραηλίτες της εποχής…