Ήταν ξημέρωμα της 7ης Μαΐου 1945 σε ένα σχολείο φτιαγμένο από κόκκινα τούβλα, στη γαλλική πόλη Ρεμς, όπου ο στρατηγός Άλφρεντ Γιόντλ υπέγραψε την άνευ όρων παράδοση της ναζιστικής Γερμανίας, γεγονός που σήμανε τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η είδηση για το τέλος ενός από τους πλέον αιματηρούς πολέμους στην ιστορία του ανθρώπου ξεσήκωσε μαζικές εκδηλώσεις χαράς διαμέσου τόσο της Ευρώπης όσο και των ΗΠΑ, καθώς εκατομμύρια πολίτες ξεχύθηκαν στους δρόμους, για να γιορτάσουν το τέλος σχεδόν έξι ετών βίας και καταστροφής. 70 χρόνια μετά, δείτε πώς πέντε διαφορετικές χώρες υποδέχθηκαν την παράδοση των Ναζί. Επιμέλεια: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος

Μ. Βρετανία

Τη στιγμή που οι ειδήσεις για την παράδοση των Γερμανών άρχισαν να εξαπλώνονται στις 7 Μαΐου, ανακουφισμένοι αλλά και συνάμα εξαντλημένοι, οι κάτοικοι του Λονδίνου πλημμύρισαν τους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Δεκάδες χιλιάδες γέμισαν ασφυκτικά το Κεντρικό Λονδίνο, ζητωκραυγάζοντας και διασκεδάζοντας έως τις πρώτες πρωινές ώρες, μέχρι που μια ξαφνική καταιγίδα «διέλυσε» του ξέφρενους πανηγυρισμούς.

Σύμφωνα με το History.com, στις 8 Μαΐου, ο πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ απεύθυνε από ραδιοφώνου διάγγελμα στο λαό, με χιλιάδες κόσμου να συνωστίζεται στην πλατεία Τραφάλγκαρ στην καρδιά της βρετανικής πρωτεύουσας.

Εκείνη τη νύχτα, το Παλάτι του Μπάκιγχαμ πλημμύρισε με φως για πρώτη φορά μετά το 1939, ενώ ένα τεράστιο V (σ.σ. το γράμμα της νίκης από την αγγλική λέξη «victory») φώτισε τον ουρανό πάνω από τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου. Το φως σήμανε το τέλος του σκοταδιού: για έξι ολόκληρα χρόνια η συσκότιση συνεπαγόταν τον τρόμο και την καταστροφή τόσο στο Λονδίνο όσο και στην υπόλοιπη Μ. Βρετανία, ένα συνώνυμο των βομβαρδισμών που πραγματοποιούσε σε καθημερινή βάση η γερμανική Luftwaffe (σ.σ. αεροπορία) στη «Γηραιά Αλβιόνα».

Γαλλία

Η Ρεμς υπήρξε ιστορικά η καταλληλότερη τοποθεσία για να δοθεί ο επίλογος του πολέμου στην Ευρώπη το 1945. Για πολλούς αιώνες, η πόλη είχε γίνει μάρτυρας της στέψης πολλών Γάλλων βασιλιάδων, ξεκινώντας από το Μεσαίωνα και φτάνοντας ως τη στέψη του Καρόλου του Ι’ το 1825.

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) σχεδόν το 80% της Ρεμς είχε καταστραφεί, ενώ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η πόλη βομβαρδίστηκε ανηλεώς από τα συμμαχικά αεροσκάφη, καθώς είχε καταληφθεί από τις δυνάμεις του Άξονα.

Στο άκουσμα της συνθηκολόγησης των Γερμανών στις 7 Μαΐου, το Παρίσι σείστηκε από τις ζητωκραυγές και τις επευφημίες χιλιάδων ανθρώπων. Πλήθος κόσμου κατέκλυσε τις λεωφόρους και τα βουλεβάρτα της γαλλικής πρωτεύουσας. Η Αψίδα του Θριάμβου γέμισε με σημαίες των Συμμάχων, ενώ Βρετανοί, Γάλλοι κι Αμερικανοί στρατιώτες γιόρτασαν στους δρόμους έως τις πρώτες πρωινές ώρες. «Κερδίσαμε τον πόλεμο. Είναι μια νίκη. Η νίκη των Ηνωμένων Εθνών αλλά και της Γαλλίας. Τιμή στο έθνος μας, που ούτε υπέκυψε, ακόμη και κάτω από τρομερές δοκιμασίες, αλλά ούτε και ενέδωσε ποτέ σ’ αυτές. Τιμή στα Ηνωμένα Έθνη, που ανάμιξαν το αίμα τους, τη θλίψη αλλά και τις ελπίδες τους με τις δικές μαι και οι οποίοι σήμερα πανηγυρίζουν μαζί μας», δήλωσε ο στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ.

Σοβιετική Ένωση

Η είδηση για την πτώση των Ναζί και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε δεκτή με εξίσου πανηγυρικό τρόπο και στην ΕΣΣΔ. Χιλιάδες πυροτεχνήματα έκαναν τη νύχτα ημέρα πάνω από το Κρεμλίνο. Αυτό όμως δεν συνέβη ούτε στις 7 αλλά ούτε και στις 8 του μηνός.

Τι είχε συμβεί; Ο ηγέτης της χώρας Ιωσήφ Στάλιν είχε απορρίψει τη συνθήκη παράδοσης των Γερμανών που έγινε στο Ρεμς. Υποστήριξε ότι ο σοβιετικός εκπρόσωπος εκεί, ο στρατηγός Ιβάν Σουσλοπάροφ, δεν είχε λάβει έγκριση να υπογράψει τη συμφωνία, καθώς το τελικό κείμενο της συμφωνία διέφερε σε σχέση με προγενέστερο κείμενο που είχε εγκρίνει ο ίδιος ο Στάλιν. Ως αποτέλεσμα αυτής της σύγχυσης, οι μάχες συνεχίστηκαν στο γερμανοσοβιετικό μέτωπο για ακόμη μία ημέρα, με τον «Κόκκινο Στρατό» να χάνει ακόμη 600 στρατιώτες στη Σιλεσία στις 8 Μαΐου 1945. Ξημερώματα της 9ης Μαΐου οι Ναζί υπέγραψαν ακόμη μία συμφωνία παράδοσης στο υπό σοβιετική κατοχή τμήμα του Βερολίνου.

Έτσι, ως «Ημέρα Νίκης» για τους Σοβιετικούς καθιερώθηκε από τότε η 9η Μαΐου. Ο «Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος», όπως τον είχαν ονομάσει, είχε πλέον τελειώσει, με τη χώρα να έχει πληρώσει βαρύτατο φόρο αίματος: υπολογίζεται ότι περίπου 25-30 εκατ. Σοβιετικοί σκοτώθηκαν στη διάρκεια των συρράξεων, με περισσότερο από τα δύο τρίτα από αυτούς να ανήκουν στον άμαχο πληθυσμό. 

«Ο μακροχρόνιος αγώνας των Σλαβικών εθνών… έληξε με νίκη. Το θάρρος σας νίκησε τους Ναζί. Ο πόλεμος τελείωσε», δήλωσε μέσω ραδιοφωνικού διαγγέλματος ο Στάλιν. Όμως ο ίδιος ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, δεν φάνηκε να ενδιαφέρεται και τόσο για τους εορτασμούς της νίκης.  Οι ιστορικές πηγές μαρτυρούν πως όταν ο Νικίτα Χρουστσόφ του τηλεφώνησε προκειμένου να τον συγχαρεί, εκείνος του απάντησε κοφτά: «Γιατί με ενοχλείς; Εργάζομαι…».

Η.Π.Α.

Η 8η Μαΐου 1945 βρήκε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια κατάσταση εναλλασσόμενων συναισθημάτων. Την ημέρα εκείνη, η χώρα γιόρταζε τα 61α γενέθλια του προέδρου Χάρι Τρούμαν, αλλά οι σημαίες στη χώρα εξακολουθούσαν να κυματίζουν μεσίστιες, αφού είχαν περάσει μόλις λίγες εβδομάδες από το θάνατο του προκατόχου του, Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ.

Ωστόσο, χιλιάδες κάτοικοι κατέκλυσαν την πλατεία Τάιμς της Νέας Υόρκης, ενώ πολλές εκατοντάδες εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα. Εντούτοις, οι ιστορικοί επισημαίνουν ότι η αντίδραση των Αμερικανών στο άκουσμα της συνθηκολόγησης των Γερμανών υπήρξε λιγότερο θορυβώδης σε σύγκριση με την αντίστοιχη των Ευρωπαίων. Το μήνυμα του Τρούμαν προς τον αμερικανικό λαό ήταν ξεκάθαρο: «Εάν θα μπορούσα να σας δώσω ένα και μοναδικό σύνθημα για τους επόμενους μήνες, αυτή η λέξη είναι δουλειά, δουλειά, και ακόμη περισσότερη δουλειά. Πρέπει να εργαστούμε για να τερματίσουμε τον πόλεμο. Βρισκόμαστε μόλις στα μισά της νίκης».

Η παράδοση των Γερμανών στην Ευρώπη μετατόπισε το πεδίο εστίασης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου προς την Ουάσιγκτον, καθώς οι ΗΠΑ ήταν η μεγαλύτερη δύναμη του κόσμου με τη μακράν μεγαλύτερη συμμετοχή στον πόλεμο ενάντια στην Ιαπωνία.  Αν και κάποιοι στην πρωτεύουσα γιόρτασαν την ημέρα εκείνη, το σχετικό δημοσίευμα των New York Times έγραφε χαρακτηριστικά: «Χιλιάδες υπάλληλοι του Στρατού και του Ναυτικού στην Ουάσιγκτον, μερικοί από αυτούς ένστολοι αλλά κυρίως πολίτες, υποδέχθηκαν την είδηση με την ίδια ακριβώς νηφαλιότητα, με την οποία τους τη μετέδωσαν οι ηγέτες τους. Υπήρχε ευγνωμοσύνη, αλλά όχι ζητωκραυγές. Ίσως αυτό έγινε ως αναγνώριση του γεγονότος ότι το έθνος αυτό είχε διανύσει μόλις τη μισή του πορεία σε αυτό τον παγκόσμιο πόλεμο…».

Η «νηφαλιότητα» αυτή δεν ήταν, άλλωστε, τυχαία. Ήταν η σιωπή λίγο πριν μια ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή: τέσσερις μήνες αργότερα, στις 6 και 9 Αυγούστου, οι ατομικές βόμβες των Αμερικανών βομβάρδιζαν τις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και το Ναγκασάκι αντίστοιχα, σκορπώντας τον όλεθρο και το θάνατο.