Από τo ναζιστικό στρατόπεδο εξόντωσης του Σομπιμπόρ στην ανατολική Πολωνία επέζησαν μόνο πενήντα Εβραίοι. Σήμερα εν ζωή, είναι οι επτά. Ανάμεσα τους και ο 84χρονος Φίλιπ Μπιάλοβιτς, ο οποίος μετά τον πόλεμο, μετανάστευσε στις ΗΠΑ και πλέον ταξιδεύει ανά τον κόσμο ώστε «να πει στους ανθρώπους την ιστορία του». Επιμέλεια: Μάρθα Βασίλη
 

«Ένιωσα ανακουφισμένος όταν έμαθα ότι ανακαλύφθηκαν οι θάλαμοι αερίων στο στρατόπεδο Σομπιμπόρ – τους εντόπισαν Πολωνοί και Ισραηλινοί ειδικοί μετά από έρευνες πολλών ετών.  Ήταν η καλύτερη στιγμή της ζωής μου. Το Σομπιμπόρ ήταν ένα άκρως απόρρητο στρατόπεδο εξόντωσης στη μέση του πουθενά, στο δάσος. Ήταν ανύπαρκτο για τον έξω κόσμο. Μετά το κλείσιμο του, οι Γερμανοί έκαναν ό, τι μπορούσαν για να κρύψουν το έγκλημά τους. Τώρα όμως, που οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τους θαλάμους αερίων, το στρατόπεδο θα λειτουργήσει ως ένα εκπαιδευτικό κέντρο για τις μελλοντικές γενιές. Αυτή είναι μια νίκη – όχι μόνο για μας, ως επιζώντες, αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα» λέει ο Μπιάλοβιτς σε συνέντευξή του στο Spiegel Online.

Οι αρχαιολόγοι ανακαλύπτουν τους θαλάμους αερίων του Σομπιμπόρ
 

Ο Μπιάλοβιτς κατάφερε να ζήσει με τη βοήθεια του μεγαλύτερου αδερφού του Σίμκα. «Όταν φτάσαμε στο στρατόπεδο, κάποιος από τους άνδρες των SS φώναξε ρωτώντας εάν υπήρχαν ανάμεσά μας άτομα που να επαγγέλλονται  κάτι. Ο αδελφός μου αμέσως βγήκε μπροστά και είπε ότι ήταν φαρμακοποιός και ότι ήμουν βοηθός του. Η 7χρονη ανιψιά μου μας αγκάλιασε τότε για τελευταία φορά. Στη συνέχεια  εγώ και ο Σίμκα χωριστήκαμε από την ομάδα. Οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν» διηγείται.
 
Ο Φίλιπ αναγκάστηκε να εργάζεται – κατά κάποιον τρόπο – μέσα στο στρατόπεδο εργασίας. Μια από τις «αρμοδιότητές» του ήταν, για παράδειγμα, το κούρεμα των καταδικασμένων πριν σταλούν στους θαλάμους αερίων.
 
«Μια φορά, όταν έφτασε στο στρατόπεδο ένα μεγάλο τρένο από την Ολλανδία, ένας αξιωματικός των SS χαιρέτησε τους επιβαίνοντες. Ζήτησε συγγνώμη από τους Ολλανδούς για την ταλαιπωρία των ταξιδιού και τους είπε ότι τώρα θα πρέπει να εγκατασταθούν αλλού. Έπειτα τους είπε να γράψουν  μια κάρτα για τους αγαπημένους τους πίσω στο σπίτι ώστε να τους διαβεβαιώσουν πως όλα ήταν καλά. Κάποιοι χειροκρότησαν. Αφού οι κάρτες είχαν γραφεί, οι Γερμανοί τους είπαν πως έπρεπε όλοι τους να κάνουν μπάνιο. Ένας φρουρός μάζευε τα ρολόγια και τα κοσμήματα και τους έδινε πλαστές αποδείξεις ώστε να τα πάρουν πίσω μετά. Στη συνέχεια, όλοι οδηγήθηκαν στους θαλάμους αερίων».

 
Όταν ο Φίλιπ ρωτήθηκε αν υποψιαζόταν ότι και ο ίδιος αργά ή γρήγορα θα έπρεπε να οδηγηθεί στους θαλάμους αερίων, απάντησε πως όλοι το γνώριζαν. «Μυρίζαμε τον καπνό από τα κρεματόρια. Έπρεπε εμείς οι ίδιοι να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας. Ο αδελφός μου και εγώ ήμασταν στην ομάδα της συνωμοσίας, 40 άτομα που προετοιμάζαμε την επανάσταση στο Σομπιμπόρ το 1943. Δεν είχαμε ιδέα αλλά Ρώσοι κρατούμενοι στρατιώτες μας έδειξαν πως να πολεμάμε. Ένας αξιωματικός απ’ αυτούς, μας είπε ότι αν κάποιος από μας επιζήσει, θα πρέπει να ενημερώσει τον κόσμο για αυτό το μέρος και τι συνέβαινε εδώ. Υποσχέθηκα ότι θα το έκανα».
 
«Όταν ξεκίνησαν όλα (στις 14 του Οκτώβρη 1943), εγώ ήμουν ο αγγελιοφόρος. Πήγα στους άνδρες των SS και τους είπα ότι είχαμε μπότες και δερμάτινα παλτά για να δοκιμάσουν. Ήρθαν και σκοτώσαμε έντεκα απ’ αυτούς  με τσεκούρια και μαχαίρια. Το επόμενο βήμα μας ήταν να κόψουμε την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και τις τηλεφωνικές γραμμές. Στη συνέχεια σκαρφάλωσα πάνω από το συρματόπλεγμα και άρχισα να τρέχω – κατ’ ευθείαν προς τις περιοχές που ζούσαν οι Γερμανοί».

 
Ο Φίλιπ έτρεξε προς τα εκεί καθώς πίστευε ότι θα ήταν το μοναδικό σημείο που οι Γερμανοί δεν θα είχαν τοποθετήσει νάρκες. Η σκέψη του ήταν σωστή. Κατάφερε να δραπετεύσει. «Τρέξαμε προς μια ομάδα Πολωνών ανταρτών, αλλά όταν ανακαλύψαμε ότι ήταν Εβραίοι, έπρεπε να φύγουμε και πάλι. Για καλή μας τύχη ένας Πολωνός αγρότης που ονομαζόταν Μαζούρεκ, μας έκρυψε – εμένα και τον αδερφό μου – στη φάρμα του μέχρι που ήρθε ο Κόκκινος Στρατός».
 
Εκείνη την εποχή ο Φίλιπ, ήταν έφηβος, σήμερα είναι 84 χρονών και υγιής. Ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο διότι ορκίστηκε να πει την ιστορία για το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Σοριμπόρ στους νέους. Έχει ορκιστεί ότι δεν θα επιτρέψει να ξεχαστεί ό,τι συνέβη τότε.
 
«Η ανακάλυψη των θαλάμων αερίων είναι πολύ σημαντική. Στο μέλλον, οι νέοι θα είναι σε θέση να δουν με τα μάτια τους τι συνέβη τότε στο Σομπιμπόρ. Η εκπαίδευση είναι το κλειδί για έναν καλύτερο κόσμο. Πρέπει να γίνει κι ένα μουσείο στο Σομπιμπόρ αλλά χρειάζονται πολλά χρήματα. Η Γερμανία πρέπει να βοηθήσει να κατασκευαστεί αυτό το μουσείο και να το υποστηρίξει. Η ύπαρξη του Σομπιμπόρ είναι ευθύνη της Γερμανίας» καταλήγει ο Φίλιπ Μπιάλοβιτς.