Ένας συλλέκτης ιστορικής μνήμης είναι ο κ. Μάνος Μαλαμίδης εκ Θεσσαλονίκης. Η απόσυρση του χαρτονομίσματος της δραχμής το 2001 ήταν αυτό που τον ώθησε να ξεκινήσει τη συστηματική ενασχόλησή του με την ιστορία. Η διάχυσή της είναι ο στόχος του. Και δεν είναι μόνος. Ο Όμιλος Φίλων Ιστορικού Συλλεκτικού Αρχείου, Μάνου Μαλαμίδη και η διαδικτυακή ομάδα «Μνήμες Θεσσαλονίκης – Σύνδεση με το παρόν» με πάνω από 4.000 μέλη δουλεύουν για τον ίδιο σκοπό «γιατί οι πόλεις γίνονται καλύτερες όταν γνωρίζουμε την ιστορία τους».

Η ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι ο βασικός πυλώνας της συλλογής του Μάνου Μαλαμίδη. Μεγάλο κομμάτι αφορά την Κατοχή της πόλης από το ναζιστικό στρατό και εκτέθηκε στη μεγάλη έκθεση «Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει τη Θεσσαλονίκη από τους ναζί» που ολοκληρώθηκε χθες με μεγάλη επιτυχία στη συμπρωτεύουσα.

«Για την κατοχή της Θεσσαλονίκης υπάρχουν τουλάχιστον 22 ντοσιέ με αρχειακό υλικό που περιλαμβάνει φωτογραφίες, έγγραφα, αυτό που στην ιστορία ονομάζουμε πηγές καθώς και αποδελτιωμένες εφημερίδες. Ανάλογο υλικό υπάρχει και για την Κατοχή στην Αθήνα. Αρχείο υπάρχει φυσικά για την εποχή του εμφυλίου, την αντίσταση, τις δυο δικτατορίες (4ης Αυγούστου και 21ης Απριλίου), για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τους βαλκανικούς πολέμους, το έπος του ’40, αλλά και για τα κινήματα του μεσοπολέμου. Επιπλέον υπάρχει ιδιαίτερα  μεγάλο υλικό που αφορά στη καθημερινότητα της Θεσσαλονίκης από το 1890 και μετά. Τουλάχιστον 60 ντοσιέ διαρθρωμένα σε κεφάλαια και υποκεφάλαια για την καθημερινή ζωή, το εμπόριο, την πολιτική, την παιδεία και την κοινωνία στην πόλη. Επιπλέον υπάρχει μια μεγάλη σειρά από λιθογραφίες και διαφημίσεις ότι μόνο σε χαρτί αλλά και σε λαμαρίνες, όπως συνήθιζαν να βγαίνουν παλιά οι διαφημίσεις».

Το Ιστορικό και Συλλεκτικό Αρχείο Μάνου Μαλαμίδη είναι ανοιχτό για το κοινό στον πεζόδρομο Γκαρπολά 7, στο Μπιτ Παζάρ. «Είναι ένας εικαστικός χώρος το αρχείο, ένας όμορφος κόσμος, τον οποίο βρισκόμαστε τακτικά» εξηγεί ο Μάνος Μαλαμίδης. «Υποστηρικτική ομπρέλα» για το αρχείο είναι ο Όμιλος Φίλων Αρχείου Μάνου Μαλαμίδη. Η ομάδα αυτή διοργανώνει συχνές συναντήσεις και περιηγήσεις στην πόλη. «Ήδη έχουν γίνει 17 συναντήσεις. Έχουμε επισκεφτεί πλείστα όσα μέρη στην πόλη. Από μουσεία, μέχρι γειτονιές. Σε κάθε συνάντηση έχουμε συμμετοχή από 40 έως και 65 άτομα. Είναι μια καλή συμμετοχή. Ο κόσμος ακολουθεί όταν καταλαβαίνει ότι κάνεις μια σοβαρή δουλειά».

«Στόχος και σκοπός μου είναι η διάχυση της ιστορίας. Σε όσο το δυνατόν περισσότερους Θεσσαλονικείς. Οι πόλεις γίνονται καλύτερες όταν τις γνωρίζουμε. Πρέπει να μαθαίνουμε την κάθε γειτονιά και την ιστορία της. Και η Θεσσαλονίκη έχει μια τεράστια ιστορία. Είναι ένα πολυπολιτισμικό σταυροδρόμι αιώνων. Ο Δήμαρχός μας συνηθίζει να λέει κάτι που είναι απόλυτα σωστό. Οι Θεσσαλονικείς πρέπει να αποκτήσουν αστική συνείδηση. Πρέπει να μάθουν την ιστορία της πόλης. Αν την μάθουν θα βοηθήσουν την πόλη τους να γίνει καλύτερη. Θα την προστατεύσουν. Το ίδιο ισχύει και για την Αθήνα βέβαια και για όλες τις πόλεις» τονίζει ο Μάνος Μαλαμίδης.

Εδώ κι ενάμιση χρόνο η προσπάθεια του Μάνου Μαλαμίδη έχει και διαδικτυακή υποστήριξη με σύμμαχο το facebook. «Έφτιαξα μια διαδικτυακή ομάδα με τον τίτλο:Μνήμες Θεσσαλονίκης – Σύνδεση με το παρόν, η οποία συγκεντρώνει γύρω της Θεσσαλονικείς, κατ’ εξοχήν, αλλά και ανθρώπους που δεν είναι από εδώ αλλά αγαπούν την πόλη. Στην ομάδα αυτή είμαστε 4.100 άτομα. Είναι ένας μεγάλος αριθμός σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η ομάδα έχει ένα εξαιρετικό επίπεδο. Σε καθημερινή βάση ανεβάζουμε τουλάχιστον 20 θέματα με κείμενα και φωτογραφίες για κάθε γωνιά της πόλης».

^{Ο κ. Μάνος Μαλαμίδης}

«Περπατήστε την πόλη σας»

«Ο συγχωρεμένος ο Παπάζογλου έλεγε ότι η Θεσσαλονίκη καταστράφηκε από τότε που παρατήσαμε το περπάτημα και αγκαλιάσαμε το αυτοκίνητο. Πόσο σωστό! Μια πόλη ούτε τη μαθαίνεις, ούτε την αγαπάς αν κυκλοφορείς με το αυτοκίνητο. Πρέπει να την περπατάς. Και τη γειτονιά σου ακόμη και το δρόμο σου δεν θα τα γνωρίσεις αν δεν τα πας με τα πόδια. Αυτό είναι που κάνουμε με την ομάδα και τη διαδικτυακή και με τον Όμιλο. Προσπαθούμε να δώσουμε στα μέλη μας παραστάσεις και εικόνες. Τι είναι η πόλη; Πως είναι η πόλη; Τι παραπάνω μπορεί να κερδίσει; Κι ο κόσμος ευτυχώς ακολουθεί».

Υπάρχει υποστήριξη από το Δήμο και τους δημότες; «Ο δήμαρχος είναι ένας άνθρωπος ανοιχτός που ψάχνει πολλά πράγματα. Η έκθεση για την Κατοχή που μόλις τελείωσε φιλοξενήθηκε σε χώρο του δήμου, στο Μέγαρο Αρχιτεκτονικής. Και οι δημότες ενδιαφέρονται. Στην ομάδα κατά τεκμήριο δεν είμαστε 20αρηες, αν και υπάρχουν νεαρές ηλικίες. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι άνθρωποι μετά τα 50 έχουν συνήθως δυσκολίες με το facebook. Ωστόσο, βλέπουμε ότι άνθρωποι μέχρι και 75 χρονών ακολουθούν. Και δεν έχουμε έναν και δυο. Έχουμε πολλούς τέτοιους ανθρώπους. Είναι μεγάλη υπόθεση».

Η σημασία της συλλογικής ιστορικής μνήμης

«Είναι απίστευτα σημαντικό να διατηρείται η συλλογική ιστορική μνήμη. Αν δεν υπάρχει ιστορική μνήμη δεν υπάρχει ιστορική συνέχεια. Και η ιστορική συνέχεια βοηθάει τον κόσμο να πάει μπροστά χωρίς να επαναλάβει τα λάθη του.  Αν το 7% που ψήφισε το ναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής στο Δήμο Θεσσαλονίκης, ήξερε την ιστορία της πόλης και τους αγώνες που έδωσε ο λαός της για να απελευθερωθεί από τη ναζιστική Κατοχή, ίσως να ήταν 1% ή 2%, βρε αδερφέ. Έχουν βγάλει έναν σύμβουλο στο δημοτικό συμβούλιο. Το ίδιο συνέβη και στην Αθήνα. Είναι δυνατόν κάποιοι να ακολουθούν τα τάγματα εφόδου; Και μόνο η λέξη θα έπρεπε να φτάνει για να φύγεις εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Κι όμως με καμάρι κάποιοι φοράνε τις μαύρες μπλούζες και λένε: εμείς είμαστε τα τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής. Απίστευτο. Αλλά συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει ιστορική μνήμη και συνέχεια.

Συνάντηση

Την Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014, τα μέλη Μνημών Θεσσαλονίκης και ο Όμιλος Φίλων Αρχείου Μάνου Μαλαμίδη διοργανώνουν ανοιχτή συνάντηση στις 11.00 το πρωί στην είσοδο των φυλακών Γεντί Κουλέ για μια επίσκεψη και ξενάγηση από πολιτικούς κρατούμενους την εποχή της χούντας.

* Κεντρική φωτογραφία από Δημήτρης Βάϊς – Ομάδα Μνήμες Θεσσαλονίκης: Σύνδεσή με το παρόν