Το άγαλμα Τρούμαν δεν είναι ένα τυχαίο άγαλμα, στο οποίο βγάζουν το άχτι τους οι κομουνιστές ξαφνικά. Συμβολοποιεί την Αμερικάνικη εξωτερική πολιτική γι’ αυτό εξάλλου οι απόπειρες να αποκαθηλωθεί το «Πιο μισητό άγαλμα» όπως χαρακτηρίστηκε, του ανθρώπου που έδωσε την εντολή για τη διαβόητη πυρηνική επίθεση στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι και περενέβη ενάντιων των κομουνιστών στον εμφύλιο, ξεκινούν δεκαετίες πριν και αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στην ιστορία του, στο πως επηρέασε τις Ελληνοαμερικανικές σχέσεις και πως αξιοποίησε την ιστορία του αγάλματος ο Ρήγκαν για να λήξει το θέμα των Αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα, έχοντας απέναντι του μία κυβέρνηση που είχε εκλεγεί με το σύνθημα «Έξω οι βάσεις».

Το 1986 και εν αναμονή της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στην Ελλάδα, ισχυρή ωρολογιακή βόμβα, δημιουργεί μεγάλες φθορές στο άγαλμα. Το χτύπημα που έχουν καταφέρει εκείνοι που τοποθέτησαν τη βόμβα, μοιάζει αποφασιστικό. Επόμενος που θα προσπαθήσει να ρίξει μια και καλή το άγαλμα, είναι η τρομοκρατική οργάνωση «ΕΛΑ», η οποία το λούζει με κόκκινη μπογιά και το ανατινάζει το 1987.

«Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου είπε σήμερα ότι συμφώνησε να αποκαταστήσει το άγαλμα του Χ. Σ. Τρούμαν, το οποίο ανατράπηκε τον περασμένο Μάρτη από αριστερούς αγωνιστές, σε κεντρική πλατεία της Αθήνας» έγραφαν οι New York Times το μακρινό 1987.

Η εφημερίδα υπογραμμίζει ότι είχε προηγηθεί η άρνηση του Δημοτικού Συμβούλιου της Αθήνας λίγους μήνες πριν, να αναστηλώσει το άγαλμα. στην ίδια κεντρική θέση.  Αυτός που κατά την εφημερίδα παρενέβη ώστε να δοθεί εντολή άνωθεν ήταν ο Ιωάννης Πλουμίδης, επικεφαλής της Ελληνοαμερικανικής Μορφωτικής Προοδευτικής Ένωσης, η οποία το 1963 είχε την έμπνευση να προσφέρει χρηματική δωρεά στο ελληνικό δημόσιο για την δημιουργία του αγάλματος του Τρούμαν.

Ο Πλουμίδης  ήρθε από τις ΗΠΑ λοιπόν προκειμένου να εκφράσει την έντονη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ για την αδιαφορία της κυβέρνησης απέναντι στον βανδαλισμό του μνημείου και γι’ αυτόν τον σκοπό και συναντήθηκε με τον υπ. εξωτερικών και τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου.

«Το μνημείο παρουσιάστηκε ως σύμβολο εκτίμησης εκ μέρους των Ελληνοαμερικανών για την ενεργό υποστήριξη του Προέδρου Τρούμαν στην κυβέρνηση της Ελλάδας στον νικηφόρο εμφύλιο πόλεμό του κατά των κομουνιστικών δυνάμεων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.» γράφει η εφημερίδα NYT.  Εξηγεί δε πως η άρνηση του δημάρχου κου Μπέη είχε σχέση με την πικρία που νιώθουν οι Έλληνες για την παρέμβαση της Αμερικής στον εμφύλιο. Οι NYT δεν διστάζουν να συνδέσουν  με το θέμα την μετέπειτα ήττα του Μπέη από τον δεξιό Έβερτ.

«Ο κ. Πλουμίδης, δικηγόρος από το Charlotte, NC, ήρθε στην Ελλάδα με άλλους επικεφαλής  της ομάδας του, όταν η Ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε το σχέδιο της στις 30 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το οποίο είχε σκοπό να υποβιβάσει το άγαλμα σε μια λιγότερο εξέχουσα θέση.» γράφουν οι NYT  επαινώντας τον Ανδρέα Παπανδρέου για την αλλαγή της στάσης του την οποία μεταφράζουν ως «…σημαντική ένδειξη μιας επιθυμίας για επιτάχυνση της συμφιλίωσης μετά τη μακρά περίοδο εχθρότητας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι πολιτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι η επιθυμία αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδας. Ο Παπανδρέου σχεδιάζει επίσκεψη ΗΠΑ σύμφωνα με πληροφορίες μας» υπογραμμίζεται στο ρεπορτάζ το οποίο κάνει ξεκάθαρο το πως παίχτηκε πάνω στον συμβολισμό του μνημείου ολόκληρη διαπραγμάτευση ανάμεσα στις δύο χώρες.

Το Άγαλμα Τρούμαν και οι Αμερικάνικες Βάσεις

Όπως φαίνεται ο Ρήγκαν με αφορμή το αν δεχόμαστε τελικά ή όχι το άγαλμα Τρούμαν, άρα την Αμερικανική στήριξη, βρήκε ευκαιρία να λήξει και το θέμα των Αμερικανικών βάσεων και να αποσπάσει από τον Ανδρέα Παπανδρέου αυτό που ήθελε.

«Ο κ. Πλουμίδης δήλωσε ότι η συζήτησή του με τον κ. Παπανδρέου τον άφησε πεπεισμένο ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να δεχτεί τη συνέχιση των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων πέρα ​​από το επόμενο έτος, όταν θα λήξει η συμφωνία που ισχύει έως σήμερα. Ο κ. Παπανδρέου εκλέχτηκε μεταξύ άλλων και για την υπόσχεση για το κλείσιμο των βάσεων έχει ήδη εγκαταλείψει την ιδέα καθώς και εκείνη της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα» γράφουν οι NYT .

Ο δε Πλουμίδης δεν διστάζει να δηλώσει πόσο ενοχλήθηκαν οι ΗΠΑ από την αδιαφορία της κυβέρνησης Παπανδρέου για την αποκαθήλωση του αγάλματος Τρούμαν. Όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος όμως, οι ΗΠΑ αξιοποίησαν την ευκαιρία υπέρ τους. Μένει να δούμε αν θα επιχειρήσουν το ίδιο και σήμερα.