«Όποιος θέλει ασφάλεια, να γίνει ασφαλίτης» φώναζαν αρκετοί τοίχοι πριν χρόνια. Ήταν μία από τις κλασικές περιπτώσεις όπου μεταφέρεται με αδύναμο κοινωνικά τρόπο ένα ισχυρό κοινωνικό μήνυμα. Ο αδύναμος τρόπος είναι το να τρίβεις πάνω στα μούτρα του “μικροαστού, συμβιβασμένου, καναπεδάκια” την επαναστατική σου αλήθεια. Μα δεν έχεις δίκιο; Δίκιο βουνό, ποιος είπε το αντίθετο; Και λοιπόν; Πείθεις έτσι; Δεν πείθεις. Παρά μόνο τους πεισμένους. Στους άλλους ενισχύεις αντιδραστικά την πεποίθηση για την ορθότητα της στάσης τους. Το μήνυμα, όμως, είναι πανίσχυρο και θα λέγαμε και αιώνιο. Και για αυτό πρέπει να προστατευθεί. Ποιο είναι όμως;

Η μεγάλη και εκρηκτική κουβέντα γύρω από την απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού είναι από αυτές που δεν επιτρέπουν ενδιάμεσες στάσεις. Η σύγκρουση πολώθηκε νωρίς. Από τη μία πλευρά όσοι ζητούν να του δοθεί η εκπαιδευτική άδεια. Ένα πολυποίκιλο μπλοκ, που εκτείνεται από τους πιο θεσμικούς φορείς υπεράνω πάσης “ανατρεπτικής υποψίας” (όπως δικηγορικοί σύλλογοι και σύλλογοι πανεπιστημιακών καθηγητών) μέχρι την σκληρή αναρχία. Κοινό σημείο: η επίκληση του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και της ανάγκης να διασφαλίζονται τα δημοκρατικά δικαιώματα ακόμη και για όσους αρνούνται τη δημοκρατία, έστω την αστική. Από την άλλη, ένα επίσης πολυποίκιλο μπλοκ που σταθερά αρνείται το δικαίωμα του Ρωμανού να πάρει άδεια, με ένα άλλο κοινό σημείο: την αντιστροφή του επιχειρήματος περί δικαιωμάτων και την επίκληση του δικού τους δικαιώματος στην ασφάλεια.

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί στα σοβαρά πως η ασφάλεια είναι δικαίωμα. Αλλά και σε καμία συζήτηση δεν μπορεί να αντέξει για πολύ η ανάδειξη ως βασικής αιτίας κοινωνικής ανασφάλειας της δράση του Ρωμανού ή άλλων. Σε αυτό που μόλις γράψαμε η ουσία βρίσκεται σε μία λέξη που μπορεί και να προσπεράστηκε: στον προσδιορισμό της ανασφάλειας ως “κοινωνικής”. Γιατί αν τη δούμε έτσι, και όχι ως αμιγώς προσωπική, περιορισμένη σε εμάς, τότε καταλαβαίνουμε πως μεγαλύτερη ανασφάλεια σε περίοδο ειρήνης από αυτήν που δημιουργείται από την ανεργία, την εργασιακή και άλλη επισφάλεια, τον φόβο της μετανάστευσης και του πλειστηριασμού του σπιτιού σου, από την πλήρη αδυναμία σχεδιασμού του μέλλοντος σου, δεν υπάρχει. Τόσο απλά. Και τότε καταλαβαίνουμε και τη σημασία ενός άλλου συνθήματος που στόλιζε παλιότερα τους τοίχους και έλεγε: “Μην σκοτώνετε τα κουνούπια. Άλλοι σας πίνουν το αίμα”. Να κατανοήσουμε λοιπόν τις κοινωνικές λειτουργίες, για να ορίσουμε τις προτεραιότητές μας. Να κατανοήσουμε τους βασικούς μηχανισμούς του κράτους με τους οποίους αποσπά την συναίνεση/υποταγή των πολιτών.

Όλα γίνονται πολύ καθαρά με την περίπτωση του Ρωμανού. Πράγματι, έχουμε μια κυβέρνηση αυταρχική. Που δεν θέλει και δεν μπορεί, όπως τα έχει κάνει, να υποχωρήσει ούτε κατά ένα βήμα. Ποντάρει στο να πιστέψουν όλοι ότι είναι έτσι οι “αντικειμενικές” συνθήκες και πως ασκούν τόσο “έλεγχο” οι “ξένοι” που τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει με τους αγώνες μέχρι να αλλάξει η κυβέρνηση, άρα και ότι ακόμη και μια άλλη κυβέρνηση δεν θα μπορέσει στην πραγματικότητα να αλλάξει πολλά, άρα κατάθλιψη και υποταγή. Για αυτό και δεν δέχεται καμία υποχώρηση προς τις διεκδικήσεις του Ρωμανού.

Υπάρχει όμως ένα στοιχείο που φανερώνει όλη την ουσία: ο Ρωμανός όπως ήρθαν τα πράγματα δεν είναι απλώς ένας άνθρωπος που διεκδικεί κάτι για τον εαυτό του. Με τη δημοσιότητα που έχει πάρει, στο πρόσωπο του και στον αγώνα του έχουν συμπυκνωθεί κοινωνικά ζητήματα και έχουν μπει κοινωνικά διλλήματα. Και εδώ ακριβώς είναι το μεγάλο παιχνίδι για την κυβέρνηση. Και η μεγάλη ανατροπή: η κυβέρνηση δεν τιμωρεί μόνο τον Ρωμανό. Τιμωρεί προληπτικά οποιονδήποτε θέλει να αγωνιστεί. Αν σταθούμε λίγο πιο πίσω από τον συγκεκριμένο αγώνα και δούμε το πλαίσιο του θα καταλάβουμε πολλά. Είναι ένας αγώνας σε εποχή που απαγορεύονται συγκεντρώσεις, που 95 στις 100 απεργίες κρίνονται παράνομες και καταχρηστικές, που αστυνομικοί ανοίγουν κεφάλια φοιτητών αλλαλάζοντας από απάνθρωπη ηδονή, απλώς επειδή μαζεύτηκαν μπροστά στο Πολυτεχνείο, και σαρώνουν Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες. Είμαστε στην εποχή που τα ΜΜΕ επικεντρώνουν τόσο πολύ σε μία μόνο μεριά της κατάστασης ώστε να μας πείσουν πως η πολιτική είναι μία διαπραγμάτευση με ανταλλαγή μέιλς, όχι κάτι που περιλαμβάνει συγκρουόμενα συμφέροντα στη χώρα μας. Όχι κάτι που μπορεί να χωράει αγώνες και ανατροπές, πράγματα από τα κάτω, πως μπορούμε να γράψουμε κι εμείς την ιστορία. Σε αυτό το πλαίσιο θα δούμε τη στάση της κυβέρνησης προς τον Ρωμανό.

Και έτσι θα καταλάβουμε πως ο Ρωμανός είναι η απειλή του μέλλοντος μας. Είναι η δημιουργία ενός τεχνητού αισθήματος ανασφάλειας, η δημιουργία ενός αισθήματος απειλής από έναν άνθρωπο που έκλεψε μια τράπεζα (με τον όμηρο που κράτησε να παρίσταται στο δικαστήριο ως μάρτυρας υπεράσπισής του) για να μην βλέπουμε την πραγματική απειλή του να παίρνουν οι τράπεζες τα σπίτια, την πραγματική ανασφάλεια και τους υπαίτιούς της. Και για να νιώθουμε πως “και πάλι καλά είμαστε”. Όπως ακριβώς είναι οι φυλακές τύπου Γ, στις οποίες κρατείται ο Ρωμανός. Οι φυλακές αυτές, οι υψίστης ασφαλείας με την σκληρή απομόνωση, μια φυλακή μέσα στη φυλακή, δεν είναι τόσο ένας τοίχος που κρατάει τους μέσα μακριά από τους έξω. Είναι κυρίως ένας γυάλινος τοίχος, για να βλέπουν οι έξω τους μέσα και να νιώθουν μια αγαλλίαση που δεν είναι στη θέση τους, έναν φόβο στη σκέψη πως θα μπορούσαν να είναι κι αυτοί εκεί και επί τόπου μια επιθυμία να κάνουν ησυχία για να μην κινδυνεύσουν να βρεθούν εκεί, άλλη μια ευκαιρία για ένα “και πάλι καλά είμαστε”. Όπως είναι τα δελτία ειδήσεων που μας μιλούσαν για τον Έμπολα με τόσες λεπτομέρειες, όχι για να μας πληροφορήσουν αλλά για να μας τρομοκρατήσουν και να λέμε “και πάλι καλά είμαστε, εδώ άλλοι πεθαίνουν στο σωρό”. Όπως όταν μας μιλούσαν για το ISIS, το Ισλαμικό Κράτος, τόσο γλαφυρά, όχι όμως για να μάθουμε τις πολιτικές αιτίες και διαδρομές από τις οποίες προέκυψε το ISIS, αλλά για να λέμε πως “πάλι καλά είμαστε, εδώ τους άλλους τους αποκεφαλίζουν”. Αυτό το διαβολεμένο “πάλι καλά”, ενός δολοφονικού φόβου. Γιατί από τον φόβο αυτό, μπορούμε να σκοτώσουμε οτιδήποτε πάει να μας βγάλει από αυτόν. Μπορούμε ακόμη και να αφήσουμε ένα παιδί να πεθάνει.

Δεν χρειάζεται να μιλάμε με τσιτάτα για να πείθουμε με την επίκληση των αυθεντιών. Χρειάζεται όμως να θυμίζω πως τη φράση “αυτοί που παραδίδουν την ελευθερία τους για την ασφάλειά τους, δεν θα έχουν και δεν αξίζουν να έχουν καμία από τις δύο” δεν την έγραψε στον τοίχο κανένας άγριος κομμουνιστής, κανένας φλογερός αναρχικός. Την είπε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ένας από τους πατέρες του αμερικάνικου έθνους. Ας σταθούμε λοιπόν λίγο πιο πίσω. Ας δούμε την αντιδημοκρατική εκτροπή των τελευταίων χρόνων, πόσο μακριά από τις κατακτήσεις του δυτικού πολιτισμού βρισκόμαστε, πόσο μακριά από όσα ήταν αυτονόητα μέχρι πριν λίγα χρόνια. Ο Γεωργιάδης μπορεί να λέει πως στο Πολυτεχνείο δεν υπήρχαν νεκροί επειδή σήμερα αφήνουμε τον Ρωμανό να πεθάνει. Στην κατρακύλα, όλα δουλεύουν μαζί. Ας δούμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο υπάρχει ο τοίχος με τα συνθήματα και οι άνθρωποι που τα γράφουν και τα κάνουν πραγματικότητα. Για να νικήσουμε το φόβο. Να νικήσουμε εμάς για να νικήσουμε και τους άλλους.

* O Σταύρος Παναγιωτίδης είναι μέλος Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ ΟΜ Νέου Κόσμου, Πρόεδρος Συλλόγου Μεταπτυχιακών Φοιτητών και Υποψηφίων Διδακτόρων Παντείου Πανεπιστημίου