«…και επιτέλους, σκασμός οι ρήτορες πολύ μιλήσαμε,
στο εξής θα παίζουμε σ’ αυτό το θίασο μόνο ως φαντάσματα…»(1)

Κάθισα δίπλα του. Γύρω στα εβδομήντα, ίσως και περασμένα. Πρέπει να ήταν καρφωμένος στην καρέκλα του στην τρίτη σειρά του παρκέ από νωρίς το πρωί. Με το γυάλινο μπουκάλι με νερό στην τσέπη του μπουφάν και μια φαρδιά δερμάτινη τσάντα πάνω στα ψηλά γόνατα του, που έπαιζε το ρόλο γραφείου. Πάνω της ακουμπούσε τα φύλλα από ανακυκλωμένο χαρτί με τις σημειώσεις του(2). Σημείωνε με μολύβι το όνομα του συνέδρου που έπαιρνε το λόγο. Αρκούσε και το μικρό! Σία, για παράδειγμα για την Σία Αναγνωστοπούλου ή Γιάννης Μ., για τον Γιάννη Μουζάλα. Με ένα κόκκινο στυλό χρωμάτιζε κάποιο ιδιαίτερο πολιτικό σχεδιασμό, ενδιαφέρουσα πρόταση ή σχολή σκέψης.

Ένα πολύ νέο παιδί, ούτε είκοσι χρονών με ένα άσπρο πουκάμισο, φορεσιά της αγνότητας μα και της μέλλουσας εξουσίας, είχε προηγηθεί στο βήμα των συνέδρων δυο ώρες πριν.

Αναρωτιόμουν… Τι σχόλιο άραγε να είχε ο επιμελής και συγκροτημένος διπλανός μου καταγράψει στα ανακυκλωμένα φύλλα που ντάνιαζε στα πόδια του γι’ αυτό το παιδί; Πώς θα περιέγραφε τον λόγο του, ένα λόγο αψύ, κοφτό, επιθετικό, όπως ταιριάζει απολύτως στη νιότη, αλλά και έναν λόγο υποταγής και ύμνου στον (όποιο) αρχηγό, και με πολλές αναφορές (έξι ή επτά;) στο μικρό όνομα του αρχηγού; Και ποιες σκέψεις ίσως θα γυρόφεραν στο μυαλό του –που δεν πρέπει να γράφτηκαν όμως- πώς αυτός ο εικοσάχρονος θα ‘φτανε κάποτε στην ηλικία τη δική του; Θα ‘σερνε ξέφτι πια μια γλώσσα «εξουσιαστή» από την επανάληψη ανέξοδων υμνολογιών, στο μονόδρομο για την κατάκτηση της κορυφής ή θα ‘βρισκαν άραγε τα νεανικά του βήματα κάποιον άλλο δρόμο;
Θυμήθηκα τα δικά μου είκοσι, αλλά και τα είκοσι του Νίκου, της Ορσαλίας, του Πάνου, του Ηλία και τόσων άλλων… Στα ίδια τσιμεντένια στάδια (ανακαινισμένα ή εξ αρχής φτιαγμένα στον βωμό της Ολυμπιάδας 2004), σε Συνέδρια κρίσιμα, οριακά, με συγκρούσεις, συνθέσεις και απαγοητεύσεις. Πάντα τα Συνέδρια είναι κρίσιμα, γιατί μόνο κρίσιμο μπορεί να είναι, να μαζεύονται, να σκέπτονται, να αγαπιούνται και να χαλιούνται μερικές χιλιάδες άνθρωποι, όπως εύστοχα επεσήμανε ο φίλος μου Δημήτρης Μανιάτης!

Συνέδρια καθοριστικά όχι μόνο για τα κόμματα, αλλά για την κοινωνία που όμως ποτέ δεν πολυνοιάζεται· άντε να διαβάσει καμιά αναφορά στις εφημερίδες ή κάποιο σχόλιο στα δελτία ειδήσεων, δεν μπαίνει στον χώρο, ούτε διαβαίνει τις κερκίδες τους, και περνοδιαβαίνει την ίδια ώρα στις συνηθισμένες βόλτες της και στην καθημερινότητα της. Συνέδρια, που μόνο όμως κόμματα της Αριστεράς μπορούν να κάνουν! Και θυμάμαι ακόμα τριάντα και σαράντα χρόνια πριν σ’ αυτά, το σώμα, μα και το μυαλό μου οργισμένο, καχύποπτο στην όποια εξουσία, ακόμα και την κομματική! Να εκστασιάζομαι από τη μια με τους ρήτορες και μαζί να σκέπτομαι: και επιτέλους, σκασμός οι ρήτορες πολύ μιλήσαμε, στο εξής θα παίζουμε σ’ αυτό το θίασο μόνο ως φαντάσματα, όπως μας δίδαξε γράμμα το γράμμα με το Ανεμολόγιο του ο Θάνος τους μεγάλους στίχους του Κώστα Τριπολίτη.

Δεν ξέρω τι τελικά βγαίνει απ’ τα Συνέδρια. Νομίζω- μετά από τόσα χρόνια πως τα Συνέδρια βγάζουν και μπάζουν ανθρώπους στα κόμματα! Είναι εκτός των πολλών άλλων –που σίγουρα έχουν- κάτι σαν την περιοδική στρατιωτική άσκηση Παρμενίων, όπου οι νεοσύλλεκτοι εκπαιδεύονται σε οργάνωση και συνθήκες πολέμου, συνθήκες βομβαρδισμού, άμεση συλλογή από το πεδίο και αποθήκευση των πτωμάτων για να μη πέφτει το ηθικό των πολεμούντων, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιείται και επανεκπαίδευση εφέδρων, παλιές κλάσεις ξαναντύνονται στο χακί, γλιτώνουν εργασιακές κι οικογενειακές υποχρεώσεις για ένα πενθήμερο και αναθυμούνται την απερίσκεπτη νιότη τους, με την υπενθύμιση όμως πως το νέο υλικό στρατευσίμων τους έχει ήδη αντικαταστήσει ή τους αντικαθιστά απολύτως…

Ο διαλεκτός διπλανός μου, μου ψιθύρισε τον όρο «plebiscite»(3). Δες το μου είπε, αυτό γίνεται με την εκλογή από τη βάση! Σκέφτηκα για λίγο πώς ο Αλέξης Τσίπρας έγινε κάποτε ο ίδιος Προέδρος, δηλ. αρχηγός.

Ήταν μόλις 34 ετών και εξελέγη από το 5ο Συνέδριο του Κόμματος του Συνασπισμού, το 2008 μετά από θερμή (και γενναία) πρόταση του απερχόμενου μέντορα του Κώστα Αλαβάνου. Ήταν όμως ένα άλλο Συνέδριο. Ένα Συνέδριο  εκλεγμένων μελών που οριζόταν βέβαια, με σώμα και περιεχόμενο και «ελεγχόμενα» αποτελέσματα, κι ας είναι αυτά 30-70 ή 40-60 ή 20-80, ή ακόμα καλύτερα όταν οι κυρίαρχες απόψεις είναι τρεις, καλά είναι και τα 20-10-70 ή τα 15-25 -60, αλλά δεν γίνονται και δεν μπορούν να γίνουν ποτέ 100-0…

Το ίδιο το σώμα του Συνεδρίου και οι διαδικασίες του που προηγήθηκαν λοιπόν τα υπαγορεύει τα ποσοστά και τους ανθρώπους και χαράσσει τα όποια όρια τους. Δεν ξέρω αν είναι επιθυμητή δημοκρατία αυτό- είχα τις πολλές ενστάσεις μου στο παρελθόν, είμαι σίγουρος πως μερικές φορές μοιάζει με μια τυφλή και αδιέξοδη άμυνα, ένα υστερικό catenaccio, που αναπτύσσουν συχνά κλειστές ανθρώπινες συλλογικότητες και που μοιραία δεν οδηγεί στο γκολ, αλλά πάλι βλέπω πως όσο περισσότερο προχωράμε, τόση περισσότερη δημοκρατία αφήνουμε πίσω μας….

Σκέφτηκα πάλι- έχω αυτό το πρόβλημα να σκέπτομαι διαρκώς: Ποια εκλογή  χιλιάδων ανθρώπων ή και μερικών εκατοντάδων χιλιάδων, αυτό που λένε εκλογή από τη βάση, ή κάποιοι από την εκκλησία του Δήμου, ή με τον όρο plebiscite, που μου ψιθύρισε ο διπλανός μου, θα έδινε τα ηνία ενός κόμματος σε ένα τριαντάρη; Και μάλιστα σε έναν (σχετικά) άγνωστο, όπως άλλωστε ήταν τότε ο Αλέξης Τσίπρας εκτός του στενού –οριοθετημένου κομματικού πυρήνα, που όσο και να μεγεθύνθηκε σε εκείνο το Συνέδριο δεν έπαψε να είναι στενός, πολύ στενός, δηλ. οικείος;

Απαντώ: Κανένα μεγάλο κοινωνικό σώμα δεν θα αποφάσιζε τέτοια (μεγάλη) αλλαγή, ούτε θα έκανε ποτέ τέτοια επιλογή! Αυτό λένε οι κοινωνικές αναπαραστάσεις, αυτό υπογραμμίζει η κοινή λογική και κάποιες φορές δεν έχω άλλη από αυτή τη λογική να στηριχτώ και να συνεχίσω, τι άλλο να σκέπτομαι…

Και σκέπτομαι τώρα, αλλά δεν θέλω και πολύ αυτό να το κάνω γιατί φεύγω από τα χωράφια της λογικής και πλέω στα χαώδη «χωράφια» της ψυχολογίας, γιατί κάποιοι αποφάσισαν και επέμειναν σε μια τέτοια αλλαγή εκλογής;

Σαν να κουτσουρεύεται-κουτσουρεύουν τη δική του πορεία, σαν να απεμπολείται η επιθυμία να επαναληφθεί στο μέλλον ή πάντως αμέσως τώρα ό,τι σημαντικό συνέβη στον ίδιο…

Μοιάζει κάποιοι να θέλουν (και το μεγάλο το σώμα του Συνεδρίου πια μαζί) να κοπεί ένα σημαντικό τμήμα από τον δικό του δρόμο, τη δικιά του τροχιά και πορεία στην πολιτική, να σβηστεί η μνήμη, η (οδυνηρή;) ανάμνηση αυτού του εξαιρετικού πάντως, ιδιαίτερου και γενναίου γεγονότος, που εξέλεξε ένα μεγάλο (και όχι μόνο για τα σύνορα της χώρας) ηγέτη, καθόρισε ήδη και θα καθορίζει την πορεία της Αριστεράς, πολύ περισσότερο την πορεία της χώρας μας, και σίγουρα άλλαξε ήδη και μπορεί να αλλάξει κι άλλο τις πολιτικές συμπεριφορές του κόσμου μας!

Και τα λέω και τα γράφω αυτά, για να τα ‘χουμε κατά νου και για τη σχετικότητα των πραγμάτων και των μεγάλων ή μικρών συγκρούσεων (στην περιδίνηση των οποίων γοητευμένοι υποκύπτουμε διαρκώς) και γιατί κάποιες θέσεις και οι εξ αυτών συγκρούσεις εμπεριέχουν την ίδια την αντίφαση μέσα στον πυρήνα τους…

Και γιατί εγώ δυστυχώς δεν είχα χτες μαζί μου ούτε δερμάτινη τσάντα, ούτε ανακυκλωμένα φύλλα, ούτε κρατούσα μολύβι στο χέρι, ούτε βέβαια γυλιό στρατιώτη στην πλάτη σε μια άσκηση τύπου Παρμενίωνα, όπως άλλωστε και πολλοί, που κάθονταν γύρω μου, παρακολουθώντας, μόνο ως φαντάσματα την τυμπανόκρουστη και ρυθμική διαδοχή των ρητόρων επί του βήματος…

1. Ανεμολόγιο, στίχοι: Κώστα Τριπολίτη- μουσική: Θάνου Μικρούτσικου
2. Σπάνια εξαίρεση σε ένα συνέδριο με δυστυχώς χιλιάδες πλαστικά μπουκάλια και ιλουστρασιόν χαρτιά, όπως εύστοχα παρατήρησε ο ευρωβουλευτής Π. Κόκκαλης
3. Ένα δημοψήφισμα, μια άμεση ψηφοφορία από τους δικαιούχους ψηφοφόρους για να αποφασίσουν ένα σημαντικό δημόσιο ζήτημα, όπως μια αλλαγή στο σύνταγμα, η απόσχιση ή ένα παρόμοιο ζήτημα εθνικής ή περιφερειακής σημασίας. Η λέξη plebiscite προέρχεται από τη λατινική λέξη plebiscitum, που σημαίνει «διάταγμα του λαού», με τις ρίζες plebs, «ο απλός λαός» και scitum, «διάταγμα».