Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Κεν Λόουτς και το εξαιρετικό του φιλμ «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ», ο Ρούμπεν Όστλουντ ήταν ο μεγάλος νικητής του 70ού Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, καθώς η ταινία του «The Square» κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα της επετειακής διοργάνωσης. Αυτή είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του Σουηδού σκηνοθέτη, γνωστού και στο ελληνικό κοινό κυρίως μέσα από την «Ανωτέρα Βία» (Force Majeure / Snow Therapy / Turist) που το 2014 είχε κερδίσει τις εντυπώσεις.

Με πρόεδρο της Κριτικής Επιτροπής τον καταξιωμένο σκηνοθέτη Πέδρο Αλμοδόβαρ, ο Χρυσός Φοίνικας του 70ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, κατέληξε στα χέρια του Σουηδού δημιουργού Ρούμπεν Όστλουντ και στην ταινία του «The Square», μια καυστική κωμωδία για τον κόσμο της Τέχνης, με ξεκαρδιστικές και ευφυείς στιγμές κοινωνικής παρατήρησης.

«Είναι μια καταπληκτική ταινία και μια καταπληκτική ομάδα. Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να ξανασυνεργαστούμε» – δήλωσε χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης παραλαμβάνοντας το βραβείο του.

Ρούμπεν Όστλουντ / Ruben Östlund

Γεννημένος το 1974 στο Στύρσο, ένα μικρό νησί στη δυτική ακτή της Σουηδίας, ο Ρούμπεν Όστλουντ, σπούδασε γραφιστική προτού γραφτεί στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία «The Guitar Mongoloid» (2004), κέρδισε το βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ της Μόσχας. Ακολούθησε το 2008 το φιλμ «Involontary» το οποίο πραγματοποίησε την πρεμιέρα του στις Κάννες, στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα».

Η ταινία βρήκε διανομή σε περισσότερες από είκοσι χώρες και προβλήθηκε σε αρκετά φεστιβάλ. Δύο χρόνια αργότερα, ο Ρούμπεν Όστλουντ κέρδισε την Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο για την μικρού μήκους ταινία του «Incident in a Bank». Η πρεμιέρα της τρίτης μεγάλου μήκους ταινίας του «Play» του 2011, πραγματοποιήθηκε στις Κάννες, στο τμήμα «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών», όπου κέρδισε το Βραβείο «Coup de Coeur».

Η «Ανωτέρα Βία» (Force Majeure / Snow Therapy / Turist), αποτέλεσε την τέταρτη μεγάλου μήκους δημιουργία του ταλαντούχου σκηνοθέτη και πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον Μάιο του 2014 στο Φεστιβάλ των Καννών, στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα», όπου και απέσπασε το Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής.

Στην Ελλάδα, είχαμε την ευκαιρία να την παρακολουθήσουμε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2014, στο 55ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες». Η ταινία είχε αποσπάσει μία υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ βρισκόταν και μεταξύ των εννέα (9) υποψήφιων ταινιών που διεκδίκησαν μία θέση στην πεντάδα για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, χωρείς όμως τελικά να επιλεχθεί. Παρ’ όλα αυτά η αντίδραση του σκηνοθέτη είχε γίνει viral:

«Ανωτέρα Βία» (Force Majeure / Snow Therapy / Turist) του Ρούμπεν Όστλουντ (Σουηδία – 2014)

Μία οικογένεια Σουηδών πηγαίνει στις γαλλικές Άλπεις για σκι. Ο ήλιος λάμπει και οι πλαγιές είναι πανέμορφες. Κατά τη διάρκεια ενός γεύματος σ’ ένα εστιατόριο που κρέμεται από μία πλαγιά, μια χιονοστιβάδα φέρνει τα πάνω κάτω. Τα φαγητά πετάγονται προς όλες τις κατευθύνσεις και η Ebba (Λίζα Λόβεν Κόνγκσλι – Lisa Loven Kongsli) ζητάει τη βοήθεια του Tomas (Γιοχάνες Κούνκε – Johannes Kuhnke), καθώς προσπαθεί να προστατεύσει τα παιδιά τους.

Ο Tomas όμως τρέχει για να σωθεί ο ίδιος αρπάζοντας, την τελευταία στιγμή, μόνο το κινητό του τηλέφωνο… Ευτυχώς η προδιαγεγραμμένη καταστροφή τελικά δεν επήλθε και μετά την αναστάτωση επικρατεί έντονη αμηχανία. Πλέον, η οικογενειακή ισορροπία έχει διαταραχθεί πλήρως. Η αναπάντεχη αυτή αντίδραση του Tomas προκαλεί την επαναξιολόγηση των ρόλων και του οικογενειακού κατεστημένου. Ο γάμος της Ebba και του Tomas κρέμεται από μια κλωστή, καθώς ο Tomas προσπαθεί να επανακτήσει τον απολεσθέντα ρόλο του αρχηγού της οικογένειας…

«Η ταινία έχει τις ρίζες της στην ερώτηση που με έχει απασχολήσει εδώ για καιρό: πώς αντιδρούν οι άνθρωποι σε μία ξαφνική και αναπάντεχη κατάσταση όπως μία φυσική καταστροφή; Η ιστορία αφορά μια οικογένεια που κάνει διακοπές και τρομοκρατείται από μία χιονοστιβάδα. Όταν όλα τελειώσουν, ντρέπονται γιατί έχουν υποκύψει στο ένστικτο του φόβου. Η συγκεκριμένη ιστορία προέκυψε από μία διήγηση που μου έχει μείνει αξέχαστη. Πριν από μερικά χρόνια, ένα ζευγάρι Σουηδών φίλων μου πήγε διακοπές στη Λατινική Αμερική και ξαφνικά, από το πουθενά, εμφανίστηκαν άνθρωποι με όπλα που άρχισαν να πυροβολούν. Ο σύζυγος ενστικτωδώς έτρεξε για να προφυλαχτεί, αφήνοντας τη γυναίκα του απροστάτευτη. Πίσω στη Σουηδία, εκείνη δεν μπορούσε να σταματήσει, ειδικά μετά από ένα δύο ποτήρια κρασί, να διηγείται την ιστορία ξανά και ξανά…» – Ρούμπεν Όστλουντ

H «Ανωτέρα Βία», είναι μία ενδιαφέρουσα ταινία που ξετυλίγει το περιεχόμενό της αργά, αλλά σταθερά. Μία κωμωδία που ανατέμνει με καυστικό χιούμορ τον ρόλο των ανδρών στην σύγχρονη κοινωνία και την τάση τους να είναι προστάτες… του εαυτού τους. Έμπνευση για τη δημιουργία αυτής της ταινίας αποτέλεσε μία έρευνα που κατέδειξε πως το ποσοστό των ανδρών που επιβιώνουν σε περιπτώσεις πολυπληθών ατυχημάτων είναι σημαντικά μεγαλύτερο από αυτό των γυναικών.

Η πρωτότυπη κινηματογράφηση του Ρούμπεν Όστλουντ, το αιχμηρό σενάριο, οι καταλυτικοί διάλογοι που ξεγυμνώνουν σταδιακά τα στερεότυπα, οι μεστές ερμηνείες του πρωταγωνιστικού διδύμου, με την Λίζα Λόβεν Κόνγκσλι και τον Γιοχάνες Κούνκε, αλλά και των υπόλοιπων ηθοποιών – ανάμεσα τους ξεχωρίζει και η απολαυστική εμφάνιση του Κρίστοφερ Χίβτζου (Kristofer Hivju), γνωστού κυρίως από τη διάσημη τηλεοπτική σειρά, Game of Thrones – συντελούν σε μία στιλιστική αρτιότητα, που κατατάσσουν το φιλμ επάξια στις ευχάριστες κινηματογραφικές εκπλήξεις της σεζόν. Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Μπράντι Κόρμπετ, Κρίστοφερ Χίβτζου, Λίζα Λόβεν Κόνγκσλι, Γιοχάνες Κούνκε, Τζάκομπ Γκράνκβιστ.

«Στην ταινία παρακολουθούμε την Ebba και τον Tomas στο ταξίδι τους, βλέπουμε την εξέλιξη των συναισθημάτων τους και της αντίληψης τους για τα γεγονότα, τους βλέπουμε να αγωνίζονται να επανασυνδεθούν, να μοιράζονται τη λύπη και την ελπίδα τους. Αυτή η ταινία είναι πιο συναισθηματική από τις προηγούμενες, πιο εγκεφαλικές ταινίες μου. Στην τελευταία σκηνή, οι μάσκες πέφτουν και οι ήρωες μοιράζονται κάτι δυνατό.» – Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Σουηδός σκηνοθέτης Ρούμπεν Όστλουντ και συνεχίζει:

«Αυτή η συγκεκριμένη κατάσταση απεικονίζει την ύπαρξη αμοιβαίων προσδοκιών ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, ακόμα και αν αυτές οι υποθέσεις είναι συνήθως άρρητες. Ο καθένας έχει τον ρόλο του και περιμένει από τους άλλους να παίξουν το δικό τους. Ίσως ασυνείδητα, οι περισσότεροι άνθρωποι περιμένουν ότι η μητέρα προσέχει τα παιδιά σε καθημερινή βάση, ενώ ο πατέρας πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων όταν εμφανίζεται μια ξαφνική απειλή. Όμως στις μέρες μας ο άντρας πολύ σπάνια θα χρειαστεί να προστατέψει την οικογένεια του. Δεν έχει την πρακτική ευκαιρία να αντιδράσει κατά τέτοιο τρόπο, γιατί δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος στη δυτική μεσοαστική κοινωνία. Αλλά όλοι περιμένουμε κάτι τέτοιο από αυτόν, ακόμα και ο ίδιος. Αυτό με ενδιαφέρει, αυτή η προσδοκία και το γεγονός ότι είναι αποκομμένος από την πραγματικότητα. Οι στατιστικές δείχνουν ότι το πιο πιθανό είναι ένας άντρας να εγκαταλείψει την οικογένεια του σε μία κρίσιμη κατάσταση. Οι έρευνες που έχουν γίνει στα ναυτικά ατυχήματα δείχνουν ότι επιβιώνουν περισσότεροι άντρες από γυναίκες.»

Ο Σουηδός δημιουργός Ρούμπεν Όστλουντ, σκηνοθετεί ενώ παράλληλα υπογράφει και το σενάριο, στην τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του, που φέρει τον τίτλο: «Ανωτέρα Βία». Πρόκειται για μία έξυπνη κωμωδία παρατήρησης για τη θέση του άνδρα στην σύγχρονη κοινωνία και την οικογενειακή ζωή. Πέρα από τα στερεότυπα, οι πράξεις του ήρωα μας φέρουν είναι επιφορτισμένες με ανάλογες ευθύνες, τις οποίες θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει, ειδικά όταν επιφορτίζεται και με τον ρόλο του πατέρα…

«Το Τετράγωνο» (The Square) του Ρούμπεν Όστλουντ (Σουηδία, Γερμανία, Δανία, Γαλλία – 2017)

Ο Κρίστιαν είναι ο σεβαστός επιμελητής ενός μουσείου σύγχρονης τέχνης, ένας διαζευγμένος αλλά αφοσιωμένος πατέρας δύο παιδιών που οδηγεί ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο και υποστηρίζει καλούς σκοπούς. Η επόμενη έκθεση είναι το “Τετράγωνο”, μια εγκατάσταση που προσκαλεί τους περαστικούς στον αλτρουισμό, υπενθυμίζοντάς τους τον ρόλο τους ως υπεύθυνους συνανθρώπους.

Αλλά μερικές φορές, είναι δύσκολο να ανταποκριθείς στα δικά σου ιδανικά: η ανόητη αντίδραση του Κρίστιαν στην κλοπή του τηλεφώνου του τον οδηγεί σε επαίσχυντες καταστάσεις. Εν τω μεταξύ, το πρακτορείο Δημοσίων Σχέσεων του μουσείου έχει δημιουργήσει μια απροσδόκητη εκστρατεία για το “Τετράγωνο”. Η αντίδραση είναι υπερβολική και οδηγεί τον Κρίστιαν, καθώς και το μουσείο, σε μια υπαρξιακή κρίση.

Η σουηδική ταινία «Το Τετράγωνο» (The Square) του Ρούμπεν Όστλουντ, είναι μια σάτιρα με κεντρικό πρόσωπο τον επιμελητή μιας έκθεσης σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Κλάες Μπανγκ, Ελίζαμπεθ Μος, Ντομινίκ Γουέστ, Τέρι Νόταρι.

Η βραβευμένη με τον Χρυσό Φοίνικα του 70ού Φεστιβάλ των Καννών ταινία, «The Square», θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες τον προσεχή χειμώνα, σε διανομή της εταιρείας Feelgood Entertainment.