Με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας «Ρουά Ματ» του Πιέρ-Φρανσουά Μαρτελ-Λαβάλ, με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ να διδάσκει σκάκι σε ένα 8χρονο αγόρι από το Μπαγκλαντές, που ζει ως μετανάστης στη Γαλλία, με φόντο μία συγκινητική ιστορία η οποία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, παρουσιάζουμε έξι ταινίες, για την σχέση του Σινεμά με το Σκάκι, τοποθετώντας την σκακιέρα σε πρώτο πλάνο και αναζητώντας ένα κινηματογραφικό Ρουά Ματ.

Η Έβδομη Σφραγίδα / The Seventh Seal
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Πρωταγωνιστούν: Γκούναρ Μπιόρνστραντ, Μπενγκτ Έκεροτ, Νιλς Πόπε, Μαξ φον Σίντοφ
Φωτογραφία: Γκούναρ Φίσερ
Μουσική: Έρικ Νόρντγκρεν
Έτος Παραγωγής: 1957
Χώρα Παραγωγής: Σουηδία
Διάρκεια: 96 λεπτά

Ο ιππότης Μπλοκ με τον υπηρέτη του Γιενς, επιστρέφουν από τις σταυροφορίες σε μια Σουηδία αφανισμένη από την πανούκλα. Στον δρόμο προς το κάστρο, σε μια έρημη ακτή, συναντούν τον Θάνατο. Ο ιππότης για να κερδίσει χρόνο, μήπως και μπορέσει να βρει απαντήσεις στις υπαρξιακές αγωνίες και τα μεταφυσικά προβλήματα που τον ταλανίζουν, του προτείνει να παίξουν μια παρτίδα σκάκι και όταν τελειώσει, αυτή να είναι και η τελευταία του προθεσμία.Ο ιππότης αναρωτιέται διαρκώς γύρω από την ύπαρξη ή όχι του Θεού και το νόημα της ζωής, ενώ αντίθετα ο ιπποκόμος του αντιμετωπίζει την πραγματικότητα με κυνισμό και ρεαλισμό, αμφισβητώντας την θρησκευτική πίστη.

Η «Έβδομη Σφραγίδα» – ο τίτλος αναφέρεται στις επτά σφραγίδες με τις οποίες είναι δεμένο το βιβλίο του Θεού και μόνον με το σπάσιμο της έβδομης, θα αποκαλυφθεί το μυστικό της ζωής – είναι μια από τις κορυφαίες ταινίες του Σουηδού δημιουργού. Η εκπληκτική ασπρόμαυρη φωτογραφία, είναι του σπουδαίου Γκούναρ Φίσερ (μόνιμου συνεργάτη του Μπέργκμαν στο πρώτο μισό της καριέρας του – στο άλλο μισό παίρνει την σκυτάλη ο επίσης σπουδαίος Σβεν Νίκβιστ). Στο κεντρικό δίδυμο των ηθοποιών, δεσπόζουν ο θαυμάσιος Μαξ Φον Σίντοφ (στην πρώτη του συνεργασία με τον σκηνοθέτη) και ο Γκούναρ Μπιόρνστραντ. Η ταινία, απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ Καννών, το 1957.

Αθώες Κινήσεις / Searching for Bobby Fischer
Σκηνοθεσία: Στηβεν Ζελιαν
Σενάριο: Fred Waitzkin (book), Steven Zaillian (screenplay)
Πρωταγωνιστούν: Μαξ Πόμερανκ, Τζο Μαντένια, Μπεν Κίνγκσλει, Τζόαν Άλεν, Λώρενς Φίσμπερν, Ντέιβιντ Πέιμερ, Γουίλιαμ Μέισι
Νταν Χεντάγια, Λόρα Λίνει
Έτος Παραγωγής: 1993
Χώρα Παραγωγής: Η.Π.Α.
Διάρκεια: 109 λεπτά

Ο Τζος Γουέιτζκιν (Μαξ Πόμερανκ) είναι ένας συνηθισμένος επτάχρονος πιτσιρίκος – μόνο που παράλληλα είναι και ευφυΐα στο σκάκι. Ο Τζο Μαντένια υποδύεται τον πατέρα τού Τζος, έναν αθλητικογράφο αποφασισμένο να δει τον γιο του πρωταθλητή. Η ταινία αυτή εξιστορεί το συγκινητικό τους ταξίδι προς την ανακάλυψη του εσωτερικού εαυτού, ο ένας του άλλου αλλά και τη διαπίστωση ότι αυτό που δεν αντέχει ο καθένας τους να χάσει, είναι η αγάπη του άλλου.

Ο Λόρενς Φίσμπερν και ο Μπεν Κίνγκσλεϊ προσφέρουν δυναμικές ερμηνείες σε αυτή την αισιόδοξη ταινία, γεμάτη από την ελπίδα και το θαύμα της ζωής. Μία τρυφερή δημιουργία, η οποία βασίζεται στην αληθινή ιστορία του μικρού Τζος Γουέιτσκιν κι αποτελεί το σκηνοθετικό ντεμπούτο του σεναριογράφου της «Λίστας του Σίντλερ», Στηβεν Ζελιαν.

Το Μαύρο Άλογο / The Dark Horse
Σκηνοθεσία: Τζέιμς Νάπιερ Ρόμπερτσον
Σενάριο: Τζέιμς Νάπιερ Ρόμπερτσον
Πρωταγωνιστούν: Κλιφ Κέρτις, Τζέιμς Ρόλστον, Κερκ Τόρανς, Μιριάμα ΜακΝτάουελ, Τζέιμς Νάπιερ Ρόμπερτσον
Φωτογραφία: Ντένσον Μπέικερ
Μοντάζ: Πίτερ Ρόμπερτς
Μουσική: Ντέινα Λαντ
Έτος Παραγωγής: 2014
Χώρα Παραγωγής: Νέα Ζηλανδία
Διάρκεια: 124 λεπτά

Ο Τζένεσις (Κλιφ Κέρτις) παρά την ψυχιατρική διάγνωση για «διπολική διαταραχή» που τον συνοδεύει, είναι ένας ιδιοφυής σκακιστής. Η συναισθηματική του νοημοσύνη του δίνει μάλιστα τη δυνατότητα να γίνει ένας γενναιόδωρος και υπομονετικός δάσκαλος. Ενάντια σε όλα τα προγνωστικά, ο ήρωας μας αναλαμβάνει να οδηγήσει μία ομάδα απόκληρων παιδιών στο πανεοζηλανδικό πρωτάθλημα σκακιού.

Έχοντας ταξιδέψει σε μερικά από τα σημαντικότερα Διεθνή Κινηματογραφικά Φεστιβάλ, από το Τορόντο μέχρι το Μόναχο, «Το Μαύρο Άλογο» του James Napier Robertson, αποτελεί ένα πολυβραβευμένο νεοζηλανδικό δράμα, που αφηγείται μια ξεχωριστή περίπτωση διπολικής διάνοιας, βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα. Ο ήρωας ενσαρκώνεται από τον εξαιρετικό Κλιφ Κέρτις.

Θυσιάζοντας Ένα Πιόνι / Pawn Sacrifice
Σκηνοθεσία: Εντουαρντ Ζούικ
Σενάριο: Στίβεν Νάιτ, Στίβεν Τζ. Ριβέλ, Κρίστοφερ Γουίλκινσον
Πρωταγωνιστούν: Τόμπι Μαγκουάιρ, Λιβ Σράιμπερ, Πίτερ Σάρσγκαρντ, Λίλι Ρέιμπ, Ρόμπιν Ουάιγκαρτ, Μάικλ Στάμπαργκ, Εντουαρντ Ζινόβιεφ
Φωτογραφία: Μπράντφορντ Γιάνγκ
Μοντάζ: Στίβεν Ρόζενμπλουμ
Μουσική: Τζέιμς Νιούτον Χάουαρντ
Έτος Παραγωγής: 2014
Χώρα Παραγωγής: Η.Π.Α.
Διάρκεια: 116 λεπτά

Ο Μπόμπι Φίσερ (Τόμπι Μαγκουάιρ) προσέλκυσε την προσοχή του σκακιστικού κόσμου ως ένα 6χρονο παιδί-θαύμα, γνωστό για την απόλυτη αφοσίωση και το ανίκητο σερί του. Όταν έφτασε στην εφηβεία, ο Φίσερ είχε εξελιχθεί σε παγκοσμίου κλάσης παίκτη αλλά η μετεωρική του άνοδος είχε αμαυρωθεί από την απρόβλεπτη συμπεριφορά του και τις ολοένα πιο ακραίες απαιτήσεις του. Ενώ ταξίδευε ανά τον κόσμο, ο Φίσερ επικρατούσε με ευκολία των αντιπάλων του, αλλά είχε μοναχά μία επιθυμία: να αντιμετωπίσει τον ανίκητο Σοβιετικό παίκτη Μπόρις Σπάσκι (Λιβ Σράιμπερ), κι έτσι να δώσει τέλος στην 24χρονη κυριαρχία της Σοβιετικής Ένωσης στο σκάκι. Το 1972, η επιθυμία του έγινε πραγματικότητα και το «Ματς του Αιώνα», ένα παιχνίδι 21 γύρων, κανονίστηκε στο Ρεϊκιαβικ της Ισλανδίας. Όμως, η ολοένα διογκούμενη εμμονή του Φίσερ με διάφορες θεωρίες συνωμοσίας που γεννούσε το ασταθές μυαλό του, επηρεάζουν το παιχνίδι και η αλλόκοτη συμπεριφορά του αναστατώνει τον συνήθως ατάραχο Σπάσκι. Με τον ανταγωνισμό να θυμίζει ολοένα και περισσότερο τις έντονες γεωπολιτικές συγκρούσεις της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, ακόμη και οι πιο κοντινοί σύμβουλοι του Φίσερ δεν είναι σίγουροι αν οι πράξεις του είναι οι καλά υπολογισμένες ενέργειες ενός εκκεντρικού ατόμου ή σημάδια ότι είναι πραγματικά ασταθής ψυχολογικά.

Ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης Έντουαρντ Ζούικ – Shakespeare in Love (1998) – που στο παρελθόν μας έχει χαρίσει ταινίες όπως το «Glory» (1989), το «Ματωμένο Διαμάντι» (2006) και το «Defiance» (2008), επιστρέφει με τη νέα του αξιόλογη δημιουργία. Έχοντας στη διάθεση του ένα καλό καστ – όπου ξεχωρίζουν οι: Τόμπι Μαγκουάιρ, Λιβ Σράιμπερ και Πίτερ Σάρσγκαρντ – ο Ζούικ καταφέρνει να μας μεταφέρει σε μία συγκλονιστική αναμέτρηση σκάκι ανάμεσα στον Αμερικανό Μπόμπι Φίσερ και τον Σοβιετικό Μπόρις Σπάσκι. Στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, το φιλμ «Θυσιάζοντας Ένα Πιόνι» καταγράφει με πειστικότητα την τρομακτική άνοδο και πτώση της ιδιοφυΐας του Μπόμπι Φίσερ.

Η βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα ταινία του Έντουαρντ Ζούικ καταγράφει με ακρίβεια το 1972 και την εξέλιξη των γεγονότων. Πρόκειται για μία χρονιά γεμάτη από γεγονότα που σημάδεψαν τον κόσμο: οι εξελίξεις στον πόλεμο του Βιετνάμ, η τρομοκρατική επίθεση εναντίον Ισραηλινών αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου, η διάρρηξη Watergate, το ιστορικό ταξίδι του Προέδρου των Η.Π.Α., Ρίτσαρντ Νίξον, στην Κίνα. Το φιλμ κορυφώνεται με τη σπουδαία αναμέτρηση των δύο κορυφαίων σκακιστών και την θρυλική παρτίδα των 21 γύρων που έμεινε στην ιστορία ως το «Ματς του Αιώνα».

Η Άμυνα του Δράκου / The Dragon Defense / La Defensa del Dragón
Σκηνοθεσία: Νατάλια Σάντα
Σενάριο: Νατάλια Σάντα
Πρωταγωνιστούν: Gonzalo de Sagarminaga, Hernan Mendez, Manuel Navarro
Φωτογραφία: Nicolás Ordóñez, Ivan Herrera
Μοντάζ: Juan Soto
Μουσική: Gonzalo de Sagarminaga
Έτος Παραγωγής: 2017
Χώρα Παραγωγής: Κολομβία
Διάρκεια: 80 λεπτά

Τρεις φίλοι προχωρημένης ηλικίας περνούν τις μέρες τους στα καφενεία της Μπογκοτά και συναντιούνται τακτικά σ’ έναν θρυλικό σκακιστικό όμιλο της πόλης. Όσο καλοί κι αν είναι στο σκάκι, αδυνατούν να κάνουν οποιαδήποτε κίνηση στρατηγικής σημασίας στη ζωή τους.

Μέσα από την ταινία η «Άμυνα του Δράκου» η νεαρή σκηνοθέτης Νατάλια Σάντα, γεννημένη στην Μπογκοτά της Κολομβίας, κατορθώνει στην πρώτη μεγάλου μήκους δημιουργία της, να συλλάβει τo ψυχικό αποτύπωμα του γηράσκοντος ανδρισμού, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα ένα νοσταλγικό αστικό πορτρέτο μιας πολυπρόσωπης παγκόσμιας πόλης. Μία όμορφη δημιουργία την οποία είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στο 58ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.

Ρουά Ματ / Fahim
Σκηνοθεσία: Πιερ-Φρανσούα Μαρτίν-Λαβάλ
Σενάριο: Πιερ-Φρανσούα Μαρτίν-Λαβάλ
Πρωταγωνιστούν: Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ασάντ Αχμέντ, Ιζαμπέλ Ναντί, Φαχίμ Μοχάμαντ, Μιζανούρ Ραχαμάν
Φωτογραφία: Ρεζί Μπλοντό
Μοντάζ: Εντίτ Ρεινάλντ Μπερτράν
Μουσική: Πασκάλ Λενγκάνι
Έτος Παραγωγής: 2019
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 107 λεπτά

Αναγκασμένος να εγκαταλείψει τη χώρα του, το Μπαγκλαντές, ο 8χρονος σκακιστής Φαχίμ φτάνει στο Παρίσι με τον πατέρα του. Καθώς η αίτησή τους για άσυλο απορρίπτεται και θεωρούνται πλέον παράτυποι μετανάστες, βρίσκονται στο χείλος της απελπισίας. Με αφορμή ένα τυχαίο περιστατικό, ο Φαχίμ, γνωρίζει τον Σιλβάν (το αληθινό του όνομα είναι Ξαβιέ Παρμεντιέ), έναν κορυφαίο Γάλλο προπονητή σκακιού, που τον διδάσκει και του δίνει σκοπό στη ζωή του. Οι μάχες που δίνει πάνω στην σκακιέρα, αντανακλούν τις νίκες και τις συντριπτικές ήττες του στον αγώνα για μια φυσιολογική ζωή. Ο Φαχίμ διακρίνεται σε τοπικά και εθνικά τουρνουά και τελικά, το 2012, κερδίζει τον τίτλο του Πρωταθλητή Σκακιού της Γαλλίας, σε ηλικίες κάτω των 12 ετών.

Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός παιδιού που μαθαίνει να ζει χωρίς τη μητέρα του και χωρίς τον πατέρα του, μακριά από το σπίτι, από τις ρίζες του και τη γλώσσα του. Η ιστορία του Φαχίμ δεν είναι απλά μια συγκινητική εκδοχή της ζοφερής πραγματικότητας που βιώνει ένα κομμάτι της υποτιθέμενης «πολιτισμένης» κοινωνίας μας, αλλά και μια δυνατή μαρτυρία για την πατρότητα, την καλοσύνη των ξένων και τη θαρραλέα βούληση ενός μικρού αγοριού να πετύχει.

Το σενάριο της ταινίας, είναι βασισμένο στα απομνημονεύματα του Φαχίμ Μοχάμαντ με τίτλο «Un roi clandestin». Πρωταγωνιστούν: Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ασάντ Αχμέντ, Μιζανούρ Ραχαμάν, Ιζαμπέλ Ναντί.

Η ηθοποιός Ιζαμπέλ Ναντί, η οποία ερμηνεύει τον ρόλο της δημοσιογράφου και προέδρου μιας σκακιστικής λέσχης, αναφέρει σχετικά: «Είναι σημαντική ταινία, γιατί οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν για τον φόβο, για τον άλλον, για τον ξένο και για την απειλή της εισβολής, που είναι η αρχή του κακού. Οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους και τις οικογένειες τους δεν έρχονται μόνο για να επιβιώσουν, αλλά για να ζήσουν. Πρέπει να ανοίξουμε τις καρδιές μας και να τους υποδεχτούμε. […] Μπορεί το Σινεμά να μην αλλάζει τον κόσμο, συχνά πείθει αυτούς που είναι ήδη έτοιμοι να πειστούν. Αλλά καμιά φορά, η συγκίνηση που προκαλεί μας καλεί να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε».