Ο Κινηματογράφος εμφανίστηκε αρχικά ως μια νέα τεχνική καταγραφής της κίνησης και οπτικοποίησής της. Στην εξέλιξή του όμως το Σινεμά αφομοίωσε πολλές τέχνες. Η εικόνα, ο λόγος, η κίνηση, ο ήχος, αλλά και η μουσική, αποτελούν εργαλεία στα χέρια του εκάστοτε σκηνοθέτη, ο οποίος καλείται να ολοκληρώσει το δικό του αυθεντικό έργο τέχνης και να το αναπαραστήσει επί της μεγάλης οθόνης. Στο σημερινό μας θεματικό αφιέρωμα, στην Κινηματογραφική Στήλη του Tvxs.gr παρουσιάζουμε πέντε χαρακτηριστικές και αγαπημένες ταινίες του 21ου αιώνα, οι οποίες μετά από επιλογή του σκηνοθέτη στερούνται κάποιου θεματικού μουσικού σκορ (σάουντρακ), χρησιμοποιώντας ως επί το πλείστον, φυσικούς ήχους.

«Όταν η φωτογραφία ζωντάνεψε στα τέλη του περασμένου αιώνα, απλώθηκε μονομιάς σιωπή θαυμαστική συγχρόνως και θωπευτική. Σιωπή απ’ τις αμίλητες φιγούρες που κινήθηκαν, σιωπή κι απ’ τον κόσμο που βωβός παρατηρούσε στην τετράγωνη λευκή οθόνη να πραγματοποιούνται εξαίσια οράματα έρωτα και πάθους, με ανεξίτηλες μορφές ανδρών και γυναικών καθώς και ατελείωτα γκανγκς μεγάλων κωμικών, που μας παρείχαν νέες διαστάσεις στα προβλήματα εκείνου του καιρού. Μα σαν μίλησαν οι φιγούρες, σκοτώθηκε η σιωπή κι ο χώρος γέμισε αμηχανία και Μουσική. Έτσι γεννήθηκε η Μουσική του Κινηματογράφου, θα έλεγε κανείς. Από τη σιωπή. Και η Μουσική αυτή υπήρξε στην αρχή λίγο σκοτάδι, τίτλοι, ηχητική περιγραφή ονείρου, πράξη ζωής και θάνατος, ενέργεια, νίκη, τέλος-διέξοδος, επιστροφή στο σπίτι. Η μουσική του Κινηματογράφου συντηρεί στη μνήμη την εικόνα, την ερμηνεύει ενώ συγχρόνως χρωματίζει επιθυμίες και μνήμες από την προσωπική μας ταύτιση με τις πτυχές ενός ονείρου 35 χιλιοστών…» – Μάνος Χατζιδάκις

Κρυμμένος / Hidden / Caché
Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάνεκε (Michael Haneke)
Με τους: Daniel Auteuil, Juliette Binoche, Maurice Bénichou
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ιταλία, Η.Π.Α.
Έτος Παραγωγής: 2005
Διάρκεια: 117 λεπτά

Ο Ζορζ, παρουσιαστής λογοτεχνικής τηλεοπτικής εκπομπής, αρχίζει να λαμβάνει ανώνυμα πακέτα με βιντεοκασέτες που δείχνουν το σπίτι του και τον ίδιο σε οικογενειακές στιγμές. Δεν έχει ιδέα ποιος μπορεί να τα στέλνει και τι αποζητά, όταν όμως το περιεχόμενο στις βιντεοκασέτες γίνεται όλο και πιο προσωπικό, ο Ζορζ νιώθει να απειλείται αυτός και η οικογένειά του και πως ο αποστολέας μπορεί να ανήκει στον στενό του κύκλο. Κι ενώ η αίσθηση του κινδύνου και της βίας που μπορεί να ξεσπάσει αναπάντεχα είναι διάχυτη στην ατμόσφαιρα, η αστυνομία απ’ την στιγμή που δεν υπάρχει συγκεκριμένη απειλή, δεν μπορεί να παράσχει την παραμικρή βοήθεια ή προστασία. Η οικογενειακή γαλήνη ταράζεται, αρχίζει να επικρατεί ο φόβος και οι οικογενειακές σχέσεις  θρυμματίζονται…

Ο Χάνεκε, ένας μαέστρος και «κλινικός» ανατόμος της βίας της σύγχρονης εποχής, στοχάζεται γύρω από το προσφιλές του θέμα. Η πανταχού παρούσα βία, στον “Κρυμμένο” εμφανίζεται με τη μορφή φαινομενικά ανώδυνων, αλλά βαθιά απειλητικών εικόνων, οι οποίες έχουν ως αποδέκτη την ένοχη συνείδηση του κεντρικού ήρωα. Ο Χάνεκε χρησιμοποιώντας με μεγάλη δεξιοτεχνία τη δομή και τους κώδικες του ψυχολογικού θρίλερ, στήνει την ταινία του πάνω στην απόκρυψη, την έλλειψη και τον υπαινιγμό. Υπέροχος ο Ντανιέλ Οτέιγ στον πρωταγωνιστικό ρόλο και άξια συμπαραστάτρια του, η Ζιλιέτ Μπινός.

Η ταινία απέσπασε το Βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας, Οικουμενικό Βραβείο της Επιτροπής και Βραβείο Fipresci στο Φεστιβάλ Καννών, Βραβεία καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, καλύτερης ανδρικής ερμηνείας στον Ντανιέλ Οτέιγ, μοντάζ στους Μίκαελ Χάντεσεκ και Ναντίν Μιουζ και βραβείο Fipresci από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου.

Ένας Xωρισμός / A Separation
Σκηνοθεσία: Ασγκάρ Φαραντί (Asghar Farhadi)
Με τους: Peyman Moaadi, Leila Hatami, Sareh Bayat
Χώρα Παραγωγής: Ιράν
Έτος Παραγωγής: 2011
Διάρκεια: 123 λεπτά

Μετά από 14 χρόνια έγγαμου βίου, η Σιμίν και ο Ναντέρ θέλουν να χωρίσουν. Ζουν στην Τεχεράνη με την 11χρονη κόρη τους και τον ηλικιωμένο πατέρα του Ναντέρ, που πάσχει από Αλτσχάιμερ. Οταν μια μέρα η Σιμίν αποφασίζει να μεταναστεύσουν σε μία χώρα που δίνει περισσότερες ευκαιρίες στις γυναίκες, βρίσκεται αντιμέτωπη με τον Ναντέρ, που θέλει να μείνει στο Ιράν για να προσέχει τον πατέρα του.

Έτσι χωρίζουν και η κόρη τους, ελπίζοντας να γυρίσει γρήγορα η μητέρα της, μένει προσωρινά με τον Ναντέρ. Ανήμπορος, όμως, να φροντίσει τον γέρο πατέρα του, ο Ναντέρ προσλαμβάνει μία γυναίκα για να τον περιποιείται. Αυτό που δεν ήξερε είναι ότι αυτή η γυναίκα δούλευε χωρίς την άδεια του συζύγου της, ενώ παράλληλα ήταν έγκυος. Ή μήπως το ’ξερε; Χωρίς να το καταλάβει ο Ναντέρ αιχμαλωτίζεται σ’ έναν ιστό από ψέματα και κοινωνικές αντιδικίες που καταστρέφουν τη ζωή, τα όνειρά του, αλλά και την εικόνα του στα μάτια της κόρης του.

Μία δύσκολη αλλά ρεαλιστική ταινία, που μεταξύ άλλων, μας επιτρέπει να δούμε πως  ακροβατεί η ιρανική κοινωνία,  ανάμεσα στη θεοκρατία και τις δυτικές επιδράσεις, που δέχεται. Το φιλμ έφυγε από το 61ο Διεθνές Φεστιβάλ Βερολίνου, με την Χρυσή Άρκτο Καλύτερης Ταινίας. Το φιλμ «Ένας Χωρισμός» του Ασγκάρ Φαραντί, απέσπασε επίσης, την Αργυρή Άρκτο Γυναικείας Ερμηνείας (από κοινού στις δύο πρωταγωνίστριες: Leila Hatami και Sareh Bayat), καθώς και την Αργυρή Άρκτο Ανδρικής Ερμηνείας (επίσης από κοινού στους τέσσερις άνδρες πρωταγωνιστές: Peyman Moaadi, Shahab Hosseini, Ali-Asghar Shahbazi, Babak Karimi). Παράλληλα βραβεύτηκε με τη Χρυσή Σφαίρα αλλά και το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Πίσω από τους Λόφους / Beyond the Hills / Dupa Dealuri
Σκηνοθεσία: Κριστιάν Μουντζίου (Cristian Mungiu)
Με τους: Cosmina Stratan, Cristina Flutur, Valeriu Andriuta
Χώρα Παραγωγής: Ρουμανία, Γαλλία, Βέλγιο
Έτος Παραγωγής: 2012
Διάρκεια: 150 λεπτά

Η Βοίτσιτα αναζητά την Αλίνα στο σιδηροδρομικό σταθμό μιας μικρής ρουμάνικης πόλης σε ένα λόφο. Τα κορίτσια μεγάλωσαν μαζί σε ορφανοτροφείο, και ήταν οικογένεια η μία για την άλλη. Στα 19, την Αλίνα ανέλαβε ανάδοχη οικογένεια και αργότερα μετακόμισε για να εργαστεί στη Γερμανία. Η Βοίτσιτα βρήκε καταφύγιο σε ένα ορθόδοξο μοναστήρι κι έγινε καλόγρια. Εκεί βρήκε την οικογένεια που δεν είχε ποτέ. Η Αλίνα γυρνάει από τη Γερμανία για να φέρει πίσω μαζί της την Βοίτσιτα, τον μόνο άνθρωπο που αγαπά και που την αγάπησε σε αυτόν τον κόσμο. Εκείνη όμως βρήκε το Θεό. Κι ο Θεός είναι ο πιο δύσκολος εραστής που μπορεί κανείς να ζηλεύει…

Χαρακτηριστικό δείγμα, του σε συνεχή άνοδο τα τελευταία χρόνια, Ρουμάνικου Κινηματογράφου. Η ταινία του Κριστιάν Μουντζίου, “Πίσω Από Τους Λόφους”, γυρίστηκε το 2012 και επιλέχθηκε στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καννών, όπου έλαβε το Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου και Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας, εξ ημισείας για τις δύο συγκλονιστικές πρωταγωνίστριες του, Κοσμίνα Στρατάν και Κριστίνα Φλουτούρ. Μία ταινία, την οποία είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε σε πρώτη προβολή στη χώρα μας, στο 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, εκεί όπου μάλιστα κέρδισε το Βραβείο Κοινού FISCHER του τμήματος Ματιές στα Βαλκάνια.

Αδέσποτα Σκυλιά / Stray Dogs / Jiao you
Σκηνοθεσία: Τσάι Μινγκ Λιανγκ (Tsai Ming-liang)
Με τους: Kang-sheng Lee, Kuei-Mei Yang, Yi-Ching Lu
Χώρα Παραγωγής: Ταϊβάν, Γαλλία
Έτος Παραγωγής: 2013
Διάρκεια: 138 λεπτά

Ένας αλκοολικός άνδρας (Λι Κανγκ Σενγκ), που εργάζεται ως άνθρωπος-πινακίδα, προσπαθεί καθημερινά να επιβιώσει στην Ταϊπέι, ζώντας φτωχικά και παράλληλα, μεγαλώνοντας τα δύο μικρά του παιδιά. Διανύοντας αυτήν την δύσκολη διαδρομή, θα συναντήσουν μια μοναχική υπάλληλο παντοπωλείου (Τσεν Σιανγκ Τσίι), η οποία θα προσπαθήσει να τους βοηθήσει να φτιάξουν μία καλύτερη ζωή.

Σε μία ταινία με χρονική διάρκεια σχεδόν δυόμιση ωρών (138 λεπτά), με ελάχιστους διαλόγους και χωρίς καθόλου μουσική επένδυση, ο Τσάι Μινγκ Λιανγκ, καταφέρνει όχι μόνο να κερδίσει τον θεατή του, αλλά και να μας χαρίσει απλόχερα μία από τις καλύτερες ταινίες του. Χρησιμοποιώντας μαεστρικά την κάμερα του, με προσεγμένη φωτογραφία και αξιοποιώντας μοναδικά τους δύο αγαπημένους του ηθοποιούς – την Τσεν Σιανγκ Τσίι και τον Λι Κανγκ Σενγκ – ο σκηνοθέτης μεταφέρει με ποιητικό τρόπο, την αγωνία ενός πατέρα που προσπαθεί καθημερινά και υπό αντίξοες συνθήκες, να επιβιώσει τόσο ο ίδιος, όσο και τα δύο ανήλικα παιδιά του.

Ο Ταϊλανδός σκηνοθέτης Απιτσατπόνγκ Ουερασεθακούλ – που το 2010 κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών με την ταινία του «Ο Θείος Μπούνμι θυμάται τις προηγούμενες ζωές του» (Loong Boonmee raleuk chat) – αναφέρει σχετικά: «Τα μαγικά «ψέματα» του Τσάι Μινγκ Λιανγκ βρίσκονται εκτός κάδρου. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό που εμφανίζεται στην οθόνη είναι λιγότερο σημαντικό από όλο το υπόλοιπο που έχει κοπεί. Μέσα από τα νοητικά πλάνα του Τσάι Μινγκ Λιανγκ, ο θεατής μπορεί να δημιουργήσει πολλαπλές εκδόσεις της κινηματογραφικής αφήγησης. Κι αυτό είναι αληθινά μαγευτικό.»

Δύο Ημέρες, Μία Νύχτα / Two Days, One Night / Deux Jours, Une Nuit
Σκηνοθεσία: Ζαν-Πιέρ Νταρντέν και Λυκ Νταρντέν (Jean-Pierre and Luc Dardenne)
Με τους: Marion Cotillard, Fabrizio Rongione, Catherine Salée
Χώρα Παραγωγής: Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία
Έτος Παραγωγής: 2014
Διάρκεια: 95 λεπτά

Η Σάντρα (Μαριόν Κοτιγιάρ – Marion Cotillard), είναι μία νεαρή σύζυγος και μητέρα, η οποία εργάζεται σ’ ένα εργοστάσιο φωτοβολταϊκών σε μία μικρή πόλη του Βελγίου. Κατά την απουσία της σε αναρρωτική άδεια, το αφεντικό της συνειδητοποιεί ότι μπορεί να καλύψει τη βάρδια της με μικρές υπερωρίες και χρηματικά μπόνους. Καλεί λοιπόν τους συναδέλφους της Σάντρας και τους ανακοινώνει την απόφαση του. Η μοίρα πλέον της νεαρής κοπέλας βρίσκεται στα χέρια των δεκαέξι (16) εργατών – συναδέλφων της. Αυτοί είναι οι οποίοι πλέον καλούνται να αποφασίσουν αν θα αρνηθούν τα μπόνους τους για να κρατήσει τη δουλειά της η Σάντρα.

Απελπισμένη πλέον η νεαρή σύζυγος και μητέρα, προσπαθεί μέσα στο Σαββατοκύριακο που μεσολαβεί μέχρι τη μυστική ψηφοφορία της Δευτέρας να επισκεφθεί όλους τους συναδέλφους της και με τη βοήθεια του άνδρα της Μανού (Φαμπρίτζιο Ροντζιόνε – Fabrizio Rongione) να τους πείσει ώστε να ψηφίσουν υπέρ της, έτσι ώστε να μη βρεθεί τη Δευτέρα, άνεργη…

Με αφετηρία το έξυπνο και πρωτότυπο σενάριο τους οι αδερφοί Νταρντέν, εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις υποκριτικές ικανότητες της αγαπημένης Μαριόν Κοτιγιάρ και μας προσφέρουν μία τραγικά επίκαιρη ταινία, με κεντρικό άξονα την οικονομική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη, την αύξηση της ανεργίας και πως το δεδομένο δικαίωμα στην εργασία τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση.

«Ήταν πολύ σημαντικό για εμάς, να παρουσιάσουμε έναν άνθρωπο, που περιθωριοποιήθηκε γιατί θεωρήθηκε αδύναμος. Η ταινία εξυμνεί το «μη αποδοτικό» χαρακτήρα, που βρίσκει τη δύναμη και το θάρρος να παλέψει μαζί με τον άνθρωπο του. Το γενικό πλαίσιο της ταινίας είναι η εμμονή με την αποδοτικότητα και ο βίαιος ανταγωνισμός μεταξύ συνεργατών, όχι μόνο στο Βέλγιο αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.» – Ζαν-Πιέρ Νταρντέν