Το 2016 υπήρξε μία καλή κινηματογραφική χρονιά με πολλές και αξιόλογες δημιουργίες. Οι σκηνοθέτες κατάφεραν να δημιουργήσουν αξιόλογα φιλμ, συγκινώντας κοινό και κριτικούς, τόσο εντός των συνόρων, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Γυρνώντας τον χρόνο πίσω, επιλέγουμε τις είκοσι (20) δημιουργίες που ξεχωρίσαμε και που αξίζει να θυμόμαστε από την πλούσια κινηματογραφική σοδειά του έτους 2016 που ολοκληρώθηκε.

Ταινίες που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον σε εγχώρια και διεθνή φεστιβάλ, που ίσως να περπάτησαν στο κόκκινο χαλί των Όσκαρ, βραβευμένες αλλά και μη, εμπορικές επιτυχίες ή όχι, ανεξάρτητες παραγωγές κ.ά. Όλες παρελαύνουν κάθε μία αναλυτικά, από το κινηματογραφικό μας αφιέρωμα που ακολουθεί και που περιλαμβάνει τις είκοσι (20) πιο όμορφες δημιουργίες που απολαύσαμε το 2016 επί της μεγάλης οθόνης.

*Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, στη λίστα μας συμμετέχουν μόνο όσες ταινίες έλαβαν διανομή στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες από την Πέμπτη 7 Ιανουαρίου του 2016, έως και την Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου του 2016:

20. «Νοσταλγώντας το Φως» (Nostalgia for the Light / Nostalgia de la luz – 2010) του Πατρίσιο Γκουζμάν
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου

Στη Χιλή, στην έρημο Ατακάμα, σε τρεις χιλιάδες πόδια υψόμετρο, αστρονόμοι από όλον τον κόσμο συγκεντρώνονται για να παρατηρήσουν τα αστέρια. Ο ουρανός της ερήμου είναι τόσο διαφανής ώστε τους επιτρέπει να βλέπουν τα όρια του σύμπαντος. Πρόκειται, επίσης, για ένα μέρος που η σκληρή θερμότητα του ήλιου «πέφτει» πάνω στην ανθρώπινη υπόσταση, η οποία παραμένει άθικτη: στις μούμιες, τους ανθρακωρύχους και τους εξερευνητές. Όπως και στους πολιτικούς κρατουμένους της δικτατορίας… Κι ενώ οι αστρονόμοι εξετάζουν τους πιο μακρινούς γαλαξίες σε αναζήτηση εξωγήινης ζωής, ελάχιστα πιο κάτω από τα παρατηρητήρια, οι γυναίκες σκάβουν μες στην έρημο σε αναζήτηση αγνοούμενων συγγενών τους.

Ένα πολιτικό σχόλιο για τα φαντάσματα που κληρονόμησε στη Χιλή το καθεστώς Πινοσέτ, το «Νοσταλγώντας το Φως», ταξιδεύει στο χώρο – στην έρημο Ατακάμα – και τον χρόνο, συνδέοντας τις αρχές της αστρονομίας και της αρχαιολογίας με κοινό παρονομαστή την ανθρώπινη ύπαρξη. Ειδική Μνεία και Επίσημη Συμμετοχή στο Φεστιβάλ Καννών το 2010.

«Η ανάμνηση μας εγγυάται ζωή όπως και η ζεστασιά του ήλιου. Οι άνθρωποι δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τη μνήμη, θα ήταν χωρίς αρχή και χωρίς μέλλον. Μετά από 18 χρόνια δικτατορίας, η Χιλή έχει και πάλι δημοκρατία. Αλλά με τι κόστος… Πολλοί έχουν χάσει φίλους, συγγενείς, σπίτια, σχολεία, πανεπιστήμια. Κι άλλοι έχουν χάσει τη μνήμη τους, ίσως για πάντα…» – Πατρίσιο Γκουζμάν

19. «Ταξί στην Τεχεράνη» (Taxi – 2015) του Τζαφάρ Παναχί
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 10 Μαρτίου

Άντρες και γυναίκες, νέοι και γέροι, φτωχοί και πλούσιοι, παλαιών αρχών και αντισυμβατικοί, πωλητές παράνομων βίντεο, αλλά και υποστηρικτές των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Όλοι τους είναι συνεπιβάτες ενός άπειρου οδηγού ταξί που ακούει στο όνομα Mr. Panahi. Η ταινία είναι χωρισμένη σε άτυπα κεφάλαια και εξερευνά τον ρόλο του βίντεο και της καταγραφής της εικόνας στην Ιρανική κοινωνία. Ο σκηνοθέτης, με τα ελάχιστα μέσα που διαθέτει, σκιαγραφεί ένα αριστοτεχνικό πορτρέτο ενός πολύπλοκου κόσμου.

Το 2010 το ιρανικό καθεστώς απαγορεύει στον Τζαφάρ Παναχί τη σκηνοθεσία ταινιών, την έξοδο από τη χώρα και την επαφή με τον Τύπο για είκοσι (20) χρόνια! Όμως εκείνος πιστός στις αξίες και τις αρχές του, συνεχίζει με συγκινητική μεθοδικότητα να υπηρετεί την Έβδομη Τέχνη. Στη νέα του δημιουργία «Ταξί» (Taxi – 2015) ο σπουδαίος Ιρανός σκηνοθέτης, υποδύεται έναν οδηγό ταξί και κινηματογραφεί τις συνομιλίες του με επιβάτες, καθώς και με μέλη της οικογένειάς του. Η ταινία τιμήθηκε με την Χρυσή Άρκτο της 65ης Μπερλινάλε.

Διαβάστε επίσης:
Στους δρόμους της Τεχεράνης με το «Ταξί» του Τζαφάρ Παναχί

18. «Στην Αγκαλιά του Φιδιού» (Embrace of the Serpent – 2015) του Σίρο Γκέρα
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 31 Μαρτίου

Με απόσταση δεκαετιών, δύο επιστήμονες αναζητούν στον Αμαζόνιο ένα ιερό φυτό με θαυματουργές θεραπευτικές ιδιότητες. Η περιπλάνηση θα οδηγήσει και τους δύο στον ίδιο Σαμάνο, τελευταίο επιζώντα της φυλής του. Η σχέση και των δύο μαζί του αφού περάσει από τα στάδια της γνωριμίας και της φιλίας, θα πάρει μία απρόβλεπτη τροπή…

Έξι με χρόνια μετά το βραβευμένο στις Κάννες «The Wind Journeys» (2009), ο αξιόλογος σκηνοθέτης Σίρο Γκέρα, παρουσιάζει την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του: «Στην Αγκαλιά του Φιδιού» (Embrace of the Serpent – 2015). Ο Κολομβιανός δημιουργός επιστρέφει στο ασπρόμαυρο φόντο – όπως στο ντεμπούτο του «Η Σκιά του Οδοιπόρου» (La Sombra del Caminante – 2004) – και πραγματώνει με επιτυχία μία εθνογραφικού χαρακτήρα σπουδή πάνω στο εκρηκτικό αντάμωμα δύο κόσμων.

Διαβάστε επίσης:
Σπουδή στο εκρηκτικό αντάμωμα δύο κόσμων: «Στην Αγκαλιά του Φιδιού»

17. «Ποίηση Χωρίς Τέλος» (Endless Poetry / Poesía sin fin – 2016) του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου

Βρισκόμαστε στο Σαντιάγο της Χιλής. Τη δεκαετία του ’40 και του ’50 ο «Αλεχαντρίτο» Χοδορόφσκι αποφασίζει να γίνει ποιητής, ενάντια στη θέληση της οικογένειάς του. Μπαίνοντας στους κύκλους της καλλιτεχνικής αβάν γκαρντ της εποχής, ο εικοσάχρονος Αλεχάντρο θα γνωρίσει τον Ενρίκε Λιν, τη Στέλλα Ντίαζ, τον Νικάνορ Πάρρα και άλλους πολλά υποσχόμενους αλλά άγνωστους ακόμα νεαρούς συγγραφείς, που στη συνέχεια θα γίνουν οι Μεγάλοι της μοντέρνας λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. Βυθισμένοι σ’ έναν κόσμο ποιητικού πειραματισμού θα ζήσουν όλοι μαζί, όπως λίγοι αποτόλμησαν στο παρελθόν: αισθησιακά, αυθεντικά, με τρέλα και πλήρη ελευθερία. Επίσημη Συμμετοχή στο Τμήμα «Quinzaine: 15νθήμερο των Σκηνοθετών», Κάννες 2016.

Διαβάστε επίσης:
Αφιέρωμα στον Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι: Η επιστροφή ενός σπουδαίου σκηνοθέτη

16. «Αφερίμ» (Aferim – 2015) του Ράντου Τζούντε
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 3 Νοεμβρίου

Το 1835 ένας αστυνομικός και ο γιος του διασχίζουν τη ρουμανική ύπαιθρο, αναζητώντας έναν τσιγγάνο σκλάβο που κατηγορείται πως πλάνεψε τη γυναίκα του τοπικού άρχοντα. Αυτός ο δημόσιος υπάλληλος με υπερβολικό ζήλο, που θυμίζει σερίφη βγαλμένο από οπερέτα, οργώνει με το άλογό του τα άγρια Βαλκάνια και δεν χάνει ευκαιρία να μαθαίνει στο βλαστάρι του το νόημα της ζωής. Στη μικρή τους Οδύσσεια συναντούν ανθρώπους διαφορετικών εθνοτήτων και πεποιθήσεων: Τούρκους και Ρώσους, Χριστιανούς και Εβραίους, Ρουμάνους και Ούγγρους. Όλοι τους βρίσκονται απέναντι ο ένας στον άλλο, αναπαράγοντας προκαταλήψεις που περνάνε από γενιά σε γενιά. Ακόμα και όταν βρίσκουν τον σκλάβο, η περιπέτεια τους απέχει πολύ απ’ το τέλος της…

Ένα εξαιρετικό φιλμ, από το «Νέο Ρουμάνικο Κύμα». Μία μοναδική πολιτισμική καταγραφή του 19ου αιώνα μέσα από ένα Βαλκανικό Γουέστερν γυρισμένο ασπρόμαυρο, το οποίο φέρνει στη ζωή την κακοφωνία των καιρών και εξερευνά θεματικά ίχνη του παρελθόντος που η τροχιά τους φαίνεται να φτάνει μέχρι το ιστορικό παρόν. Η ταινία του Ράντου Τζούντε, τιμήθηκε με την Αργυρή Άρκτος Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, ενώ παράλληλα αποτελεί και την Επίσημη Πρότασης της Ρουμανίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας για το 2016.

15. «Το Μεγάλο Σορτάρισμα» (The Big Short) του Άνταμ Μακέ
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 28 Ιανουαρίου

Στα τέλη του 2008 έσκασε η φούσκα της αμερικάνικης κτηματαγοράς. Οι τιμές των σπιτιών, που είχαν εκτιναχθεί σε δυσθεώρητα ύψη, κατέρρευσαν μέσα σε ελάχιστους μήνες. Μαζί τους συμπαρέσυραν και την παγκόσμια οικονομία, οδηγώντας στη χειρότερη κρίση των τελευταίων 80 ετών που παρέσυρε στο διάβα της, κυβερνήσεις και υπόγειες διασυνδέσεις. Τέσσερις outsiders μικροεπενδυτές – ένας αθυρόστομος αναλυτής (Στιβ Καρέλ), ένας αντικοινωνικός γιατρός με ταλέντο στα μακροοικονομικά (Κρίστιαν Μπέιλ), δυο πιτσιρικάδες μικροεπενδυτές που έστησαν επενδυτικό κεφάλαιο στο γκαράζ του σπιτιού τους (Φιν Γουίτροκ και Τζον Μαγκάρο) κι ένας τραπεζίτης που απλά αξιοποίησε προς ίδιον όφελος μια πληροφορία (Ράιαν Γκόσλινγκ) – διαπιστώνουν αυτό που οι τράπεζες, τα ΜΜΕ και η αμερικανική κυβέρνηση αρνούνταν να δουν…

Ο υποψήφιος για Χρυσή Σφαίρα, σεναριογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης, Άνταμ Μακέι, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το βιβλίο του Μάικλ Λιούις: «Το Μεγάλο Σορτάρισμα» (The Big Short). Η ταινία παρουσιάζει πως οι τράπεζες, οι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά ακόμα και η αμερικανική κυβέρνηση, αρνούνταν σκοπίμως να αποκαλύψουν την επικείμενη κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας, συγκαλύπτοντας την μεγάλη απάτη των στεγαστικών δανείων, τον ψεύτικο κόσμο των ομολογιακών συναλλαγών και της κτηματαγοράς.

Διαβάστε επίσης:
Ποντάροντας στην οικονομική κρίση: «Το Μεγάλο Σορτάρισμα»

14. «Η Ολοκαίνουργια… Καινή Διαθήκη!» (The Brand New Testament – 2015) του Ζακό Βαν Ντορμέλ
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 28 Ιανουαρίου

Σε αυτή την υπέροχη σουρεαλιστική κωμωδία, ο Θεός είναι ένα υπαρκτό, καθημερινό πρόσωπο σαν όλα τα άλλα και ζει στο Βέλγιο. Στη γη ωστόσο ο Θεός δεν είναι τίποτα άλλο από ένας μικρόψυχος δειλός, αντιπαθής ακόμα και στην ίδια του την οικογένεια. Από την άλλη, η κόρη του Εά πλήττει αφόρητα και «πνίγεται» που είναι κλειδωμένη σ’ ένα μικρό διαμέρισμα, στις Βρυξέλλες. Μέχρι που μια μέρα η Εά επαναστατεί ενάντια στον πατέρα της, χακεύει τον υπολογιστή του και διαρρέει σε όλον τον κόσμο την ημερομηνία που πρόκειται ο καθένας να πεθάνει. Σύντομα όλοι θα πρέπει να σκεφτούν τι θα κάνουν με τις ημέρες, μήνες, χρόνια που τους έχουν απομείνει.

Ο πολυβραβευμένος Βέλγος δημιουργός Ζακό Βαν Ντορμέλ – Toto the Hero (1991), The Eighth Day (1996), Mr. Nobody (2009) – επιστρέφει στην πατρίδα του για αυτή τη σουρεαλιστική, μαύρη κωμωδία. Στο σύμπαν του αιρετικού σκηνοθέτη, όπου ο Θεός είναι υπαρκτό πρόσωπο και πατέρας μιας δεκάχρονης κόρης, η παιδικότητα και η ουσιαστική αγάπη βρίσκονται στο επίκεντρο. Η ταινία διαθέτει ένα πρωτότυπο και έξυπνο σενάριο, καθώς κι ένα εντυπωσιακό καστ ηθοποιών, όπου πρωταγωνιστούν οι: Μπενουά Πελβούρντ, Κατρίν Ντενέβ, Φρανσουά Ντεμιέν, Γιολάντ Μορό, Πίλι Γκρουν. Επίσημη Συμμετοχή στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών τον Μάιο του 2015. Επίσημη Υποψηφιότητα του Βελγίου για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 2016. Βραβείο Ευρωπαϊκού Καλλιτεχνικού Διευθυντή (Σιλβί Ολιβέ), στα Ευρωπαϊκά Βραβεία του 2015 και Υποψήφια Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία, στις Χρυσές Σφαίρες 2016.

13. «La La Land» (2016) του Ντάμιεν Σαζέλ
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου

Στο Λος Άντζελες, την πόλη που γεννιούνται και πεθαίνουν τα όνειρα, δύο νέοι ερωτεύονται, προσπαθώντας ταυτόχρονα να φτάσουν τους στόχους τους. Eκείνη θέλει να γίνει μια διάσημη ηθοποιός, εκείνος ελπίζει να γίνει αναγνωρισμένος μουσικός. Θα καταφέρει η αγάπη τους να επιβιώσει στην σκληρή πραγματικότητα των συνεχών απογοητεύσεων και της απόρριψης; Για τρίτη φορά ζευγάρι μετά τα «Crazy, Stupid, Love.» και «Gangster Squad», ο Ράιαν Γκόσλινγκ και η Έμμα Στόουν τραγουδούν, χορεύουν και συγκινούν στο υπέροχο «La La Land», υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Νταμιέν Σαζέλ («Whiplash»). Πρωταγωνιστούν: Έμα Στόουν, Ράιαν Γκόσλινγκ, Τζ. Κ. Σίμονς, Φιν Γουίτροκ, Ρόζμαρι Ντεβίτ, Σονόια Μιζούνο, Τζον Λέτζεντ. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό μιούζικαλ, που δικαίως αξίζει να συγκαταλέγεται στις καλύτερες κινηματογραφικές στιγμές της χρονιάς που φεύγει.

12. «Η Άφιξη» (Arrival – 2016) του Ντένις Βιλνέβ
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου

Δώδεκα μυστηριώδη διαστημόπλοια με εξωγήινους επιβάτες προσγειώνονται σε διάφορα σημεία του πλανήτη μας. Μία ομάδα ειδικών επιστημόνων συνιστάται για να ερευνήσει το συμβάν. Ανάμεσά τους, η Λουίζ Μπανκς, μια γλωσσολόγος που καλείται να βοηθήσει στην επικοινωνία με τους εξωγήινους ενώ ο χρόνος πιέζει και ο κόσμος απειλείται μ’ έναν παγκόσμιο πόλεμο. Η Λουίζ θα πρέπει να πάρει μία απόφαση που θα θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο την ζωή της αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Η ταινία βασίζεται στο διήγημα «Η Ιστορία της Ζωής σου» του Ted Chiang, που περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων Ιστορίες της Ζωής σου και Άλλες Ιστορίες και κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ. Πρωταγωνιστούν: Φόρεστ Γουίτακερ, Τζέρεμι Ρένερ, Έιμι Άνταμς, Μάικλ Στούλμπαργκ, Νάταλι Τιμπό, Μαρκ Ο’Μπράιεν.

Ο αξιόλογος Καναδός σκηνοθέτης, Ντενίς Βιλνέβ, που στο παρελθόν μας έχει χαρίσει ταινίες όπως το «Μέσα από τις Φλόγες» του 2010, το «Ο Άνθρωπος Αντίγραφο» του 2013, αλλά και το «Prisoners» επίσης του 2013, καθώς και το «Sicario: Ο Εκτελεστής» του 2015, επιστρέφει με τη νέα του δημιουργία: «Η Άφιξη» (Arrival – 2016). Πρόκειται για ένα αξιόλογο και προσεγμένο φιλμ επιστημονικής φαντασίας, με μία ενδιαφέρουσα πρωτότυπη προσέγγιση, αλλά και με αρκετό συμβολισμό. Ένα έργο που “παίζει” με τα όρια του χρόνου, αλλά και της επικοινωνίας. Εξαιρετική για ακόμα μία φορά η Έιμι Άνταμς – ίσως η πιο αδικημένη Αμερικανίδα ηθοποιός της εποχής μας, με πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ, αλλά κανένα χρυσό αγαλματίδιο στην κατοχή της…

Διαβάστε επίσης:
Οι καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας του 21ου αιώνα

11. «Η Κόκκινη Χελώνα» (La tortue rouge) (2016) του Μίκαελ Ντουντόκ ντε Βιτ
Ημερομηνία Κυκλοφορίας: Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου

Η ιστορία ενός ναυαγού, σ’ ένα νησί με μόνους κατοίκους χελώνες, καβούρια και πουλιά. Η ιστορία μιας αγάπης που δε χρειάζεται λόγια για να εκφραστεί. Τα κύματα παρασύρουν έναν ναυαγό αγνώστου παρελθόντος σ’ ένα ερημικό τροπικό νησί. Καθώς οι απεγνωσμένες απόπειρές του να αποδράσει αποτυγχάνουν, θα προσπαθήσει να επιβιώσει σ’ ένα μέρος που μοιάζει με πραγματικό παράδεισο αλλά κατοικείται μονάχα από καβούρια, χελώνες και πτηνά. Μέχρι που μια αναπάντεχη συνάντηση με μια κόκκινη χελώνα θα αλλάξει για πάντα τη ζωή του. Η αποφασιστικότητα της τελευταίας, καταστρέφει συνεχώς τη σχεδία από μπαμπού που έχει φτιάξει για να αποδράσει από το νησί. Η στιγμή της εκδίκησης έρχεται όταν η χελώνα φτάνει στην παραλία. Μια περίεργη αλλαγή θα συμβεί και ο ναυαγός δεν θα είναι πια μόνος. Θα φτιάξει μάλιστα μια οικογένεια. Από τις ομορφότερες ταινίες που είχαμε την ευκαιρία να δούμε τον Σεπτέμβριο στο Διαγωνιστικό Τμήμα του 22ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας.

Στο δεύτερο μέρος του Αφιερώματος θα δούμε αναλυτικά τις δέκα πρώτες ταινίες που ξεχωρίσαμε κατά την τρέχουσα κινηματογραφική σεζόν.