Μετά την ταινία «Ό,τι μου Αρνήθηκαν οι Άνθρωποι», άλλη μία σπουδαία δημιουργία του Βιττόριο ντε Σίκα, κυκλοφορεί σ’ επανέκδοση, στις Κινηματογραφικές Αίθουσες. Ο λόγος για το φιλμ «Λούστρο Παπουτσιών», ένα άριστο δείγμα του νεορεαλιστικού σινεμά στο οποίο ο καθημερινός βίος γίνεται μια κινηματογραφική ποίηση. Η πρώτη ξενόγλωσση ταινία που τιμήθηκε με Όσκαρ.

«Είδα πρόσφατα τον «Λούστρο Παπουτσιών». Κάποια στιγμή η κάμερα και η οθόνη εξαφανίστηκαν, έγινα ένα με την ταινία, την ζούσα πραγματικά…» – Όρσον Γουέλς

Οι ήρωες της ταινίας είναι δύο ανήλικα παιδιά, τα οποία εργάζονται ως λούστροι παπουτσιών και έχουν ως όνειρο να αποκτήσουν ένα άλογο. Η επιθυμία τους γίνεται πραγματικότητα, όταν ο αδερφός ενός εκ των δύο προσφέρει στα παιδιά εύκολα, αλλά μάλλον όχι και τόσο νόμιμα, χρήματα.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι δύο μικροί πρωταγωνιστές να οδηγηθούν σε φυλακές ανηλίκων, όπου οι συνθήκες και οι καταστάσεις αντιστρέφουν την προγενέστερη φιλία τους, σε αντιπαλότητα και εχθρότητα…

Ο Βιτόριο Ντε Σίκα, πιστός στον κινηματογραφικό νεορεαλισμό, καταφέρνει να πάρει μία απλή ιστορία βγαλμένη απ’ την καθημερινότητα της μεταπολεμικής Ιταλίας της εποχής και ακροβατώντας με τα όρια του μελοδράματος, σκηνοθετεί μια σπουδαία και διαχρονική ταινία.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο πρωτότυπος τίτλος του φιλμ «Sciuscià», προέρχεται από παραφθορά των αμερικάνικων λέξεων  “shoe shine”,  όπως τις είχαν αντιγράψει εξ ακοής τα χιλιάδες ορφανά ή εγκαταλειμμένα αγόρια στην κοινωνικοοικονομικά διαλυμένη από τον φασισμό και τον πόλεμο, Ιταλία του 1945, τα οποία γυάλιζαν τα παπούτσια των Αμερικανών στρατιωτών, για να επιβιώσουν.

Μέσω της ταινίας o Βιττόριο ντε Σίκα, στηλιτεύει αυτή την απάθεια και την αδιαφορία, φοβούμενος πως είναι η απαρχή για την καταστροφή των αυθεντικών ανθρώπινων σχέσεων. Πρωταγωνιστούν: Φράνκο Ιντερλένγκι (καταπληκτική ερμηνεία στον ρόλο του Πασκουάλε), Ρινάλντο Σμορντόνι, Ανιέλο Μέλε. Μουσική: Αλεσάντρο Τσικονίνι.

Ο Βιττόριο ντε Σίκα, γεννήθηκε λίγο έξω από τη Ρώμη στις 7 Ιουλίου του 1901. Εισχώρησε από μικρός στον χώρο του θεάματος και η άνοδός του ήλθε σύντομα. Κατ’ αρχήν ως ηθοποιός – τον θυμόμαστε χαρακτηριστικά στην «Άγνωστη Κυρία» (Madame De – 1953) του Μάξ Οφίλς – σταρ της προπολεμικής περιόδου, άρχισε να ασχολείται με τη σκηνοθεσία το 1940 συμμετέχοντας στη δημιουργία τεσσάρων κωμωδιών. Από την πρώτη κιόλας προσωπική ταινία του, «Τα Παιδιά μας Βλέπουν», ένα πικρό σχόλιο επάνω στον τρόπο ζωής μιας μικροαστικής οικογένειας, φάνηκε το ρεαλιστικό ύφος που αργότερα θα γινόταν το σήμα κατατεθέν του δημιουργού.

Ο ιταλικός νεορεαλισμός γεννήθηκε μέσα στο χάος και στα απομεινάρια του πολέμου. Η ιταλική κοινωνία μετά τον πόλεμο ψυχορραγούσε αλλά δε λύγισε στην προσπάθειά της να σταθεί και πάλι όρθια. Σκηνοθέτες όπως ο Ντε Σίκα, ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, ο Τζιουζέπε ντε Σάντις, αλλά και πριν από αυτούς ο Λουκίνο Βισκόντι, εισχώρησαν με τον φακό τους σε φυσικούς, φτωχικούς χώρους και με ερασιτέχνες ηθοποιούς, ως επί το πλείστον, έδωσαν νόημα και ουσία, στην «ασημαντότητα της καθημερινότητας».

Απλά γεγονότα, όπως η προσπάθεια ενός οικογενειάρχη να ξαναβρεί το κλεμμένο εργαλείο για τη δουλειά του, ένα ποδήλατο, απέκτησαν μέσω του νεορεαλισμού οικουμενικό χαρακτήρα, που αποτυπώθηκε μοναδικά στην κινηματογραφική οθόνη. Όταν επήλθε το τέλος του νεορεαλισμού, ο κινηματογράφος του Ντε Σίκα διαφοροποιήθηκε και έγινε ίσως περισσότερο προσιτός στο πλατύ κοινό.

Ο Ιταλός δημιουργός υπέγραψε μεταξύ άλλων, δράματα αλλά και κωμωδίες με δημοφιλείς σταρ, σαν την «Ατιμασμένη» που χάρισε στη Σοφία Λόρεν το Όσκαρ πρώτης γυναικείας ερμηνείας και το «Χθες, Σήμερα, Αύριο» («Oggi, ieri, domani») του 1963, το οποίο τιμήθηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Παραγωγής. Ένα βραβείο το οποίο κέρδισαν τρεις ακόμη ταινίες του Ντε Σίκα: το «Sciuscia», ο «Κλέφτης των Ποδηλάτων» και βέβαια, ο «Κήπος των Φίντσι Κοντίνι».

Ο Βιττόριο ντε Σίκα έχει χαρακτηριστεί ως ο «πατέρας του νεορεαλισμού» ενώ παράλληλα αξίζει να σημειώσουμε ότι σκηνοθέτησε τέσσερα κινηματογραφικά αριστουργήματα στη σειρά – «Ο Κλέφτης των Ποδηλάτων», «Sciuscia», «Θαύμα στο Μιλάνο», «Ουμπέρτο Ντ.».

Πρόκειται για σπουδαίες δημιουργίες, μέσω των οποίων μάθαμε για τη μεταπολεμική Ιταλία περισσότερα από όσα μας έδωσε στο σύνολό του ολόκληρος ο υπόλοιπος ιταλικός κινηματογράφος της συγκεκριμένης περιόδου.

Αδιαφιλονίκητα, ο Ντε Σίκα υπήρξε ένας αφοσιωμένος μαχητής του κινηματογράφου, εκείνος που έδωσε στο Ιταλικό σινεμά αίγλη και του χάρισε διεθνή αναγνώριση στην πιο δύσκολη εποχή του. Άνθρωπος των παθών όμως ο Ντε Σίκα, υπήρξε και ο ίδιος θύμα του τζόγου, που εν τέλει τον κατέστρεψε. Πέθανε καταχρεωμένος στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου του 1974, αφήνοντας ωστόσο σε όλους μας μία μοναδική και ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά.

Διαβάστε επίσης:
Βιττόριο ντε Σίκα: Ο πατέρας του Ιταλικού Νεορεαλισμού
«Ό,τι μου Αρνήθηκαν οι Άνθρωποι» του Βιττόριο ντε Σίκα

Η ταινία «Λούστρο Παπουτσιών» (Shoeshine / Sciuscià – 1946) του Βιττόριο ντε Σίκα, βραβεύτηκε με τιμητικό Όσκαρ – Η πρώτη ξενόγλωσση ταινία που τιμήθηκε με Όσκαρ – ενώ παράλληλα ήταν υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου. Κυκλοφορεί σε επανέκδοση, σε διανομή της εταιρείας New Star.

Έτος: 1946 | Xώρα: Ιταλία | Διάρκεια: 93 λεπτά | Σκηνοθεσία: Vittorio De Sica | Σενάριο: Sergio Amidei, Adolfo Franci | Παίζουν: Rinaldo Smordoni, Franco Interlenghi, Annielo Mele