Το ντοκιμαντέρ του Μάρκους Βέττερ, «Τhe Forecaster» / “Ο Προγνώστης” (προβάλλεται την Τρίτη 29/9, στις 20.00 στο Γαλλικό Ινστιτούτο – Σίνα 31-  από το Cinedoc, με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Γκαίτε), μας γνωρίζει τον παγκοσμίου φήμης οικονομολόγο Μάρτιν ‘Αρμστρονγκ, που έχει δημιουργήσει εδώ και δεκαετίες, ένα υπολογιστικό μοντέλο, συμφωνα με το οποίο μπορεί να προβλέπει με ακρίβεια ημέρας τις επερχόμενες οικονομικές κρίσεις.

Γεννημένος το 1949, έγινε εκατομμυριούχος στα 15 του και πολύ γρήγορα κατόρθωσε να συμβουλεύει κεφαλαιοκράτες, επιχειρήσεις και τράπεζες, με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Αρχές της δεκαετίας του 1980 ο Μάρτιν ‘Αρμστρονγκ ανέπτυξε ένα υπολογιστικό μοντέλο βάσει του οποίου λέγεται ότι έχει προβλέψει με τρομακτική ακρίβεια τα σημεία καμπής της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτό το μοντέλο όλοι θέλουν να τ’ αποκτήσουν. Το 1999 το FBI έκανε έφοδο στο γραφείο του και κατέσχεσε τον υπολογιστή του.

Ο ίδιος πέρασε 12 ολόκληρα χρόνια στη φυλακή – χωρίς δικαστική απόφαση – για απάτη. Θέλησαν να του κλείσουν το στόμα; Σε κάθε περίπτωση την επόμενη μεγάλη παγκόσμια κρίση δημόσιου χρέους καθώς και την κατάρρευση του ευρώ τη βλέπει να ‘ρχεται από τον Οκτώβριο του 2015 και το επόμενο μεγάλο σοκ το 2017. Με το μοντέλο του προέβλεψε με εξαιρετική ακρίβεια την πτώση του δείκτη Nikkei το 1989 και την κρίση της Ρωσίας το 1998.  Μιλήσαμε με το σκηνοθέτη του ντοκιμαντέρ, ο οποίος μαζί με τον ίδιο τον ‘Αρμστρονγκ θα είναι αύριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο, για να συζητήσουν ζωντανά με το κοινό.

Ο ήρωάς σας, ο Μάρτιν Άρμστρονγκ, έγινε πολύ νωρίς εκατομμυριούχος και φαίνεται να έχει επηρεαστεί πολύ από την οικογένειά του.

«Η οικογένεια είναι πολύ σημαντική για τη ζωή του Μάρτιν. Ζούσε μαζί με τη μητέρα του, μέχρι πρόσφατα, όχι επειδή δεν είχε προσωπική ζωή ο ίδιος, αλλά επειδή δεν ήθελε να την βάλει σε οίκο ευγηρίας. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος. Δεν ξέρω ακριβώς ποιά ήταν η μεταξύ τους σχέση, αλλά νομίζω ήταν αρκετά ανταγωνιστική, γι’αυτό και ο Μάρτιν από πολύ νωρίς ανέπτυξε δικούς του μηχανισμούς χειρισμού κεφαλαίων και στα 15 του ήταν ήδη εκατομμυριούχος. Πλέον, ο Μάρτιν έχει και μία κόρη, η οποία δεν ήθελε να λάβει μέρος στο ντοκιμαντέρ, ώσπου προς το τέλος των γυρισμάτων αποφάσισε να μας παραχωρήσει μια συνέντευξη. Αυτό ήταν δώρο, για μας, καθώς δείχνει και την πλευρά του Μάρτιν, ως πατέρα».

Τι άνθρωπος είναι ο Μάρτιν;

«Πιστεύω ότι ο Μάρτιν ‘Αρμστρονγκ είναι ένα πολύ περίεργο πρόσωπο, με πολλαπλές πτυχές, που ξέρει πολύ καλά για τί πράγμα μιλάει. Ακριβώς γιατί έχει μελετήσει πολύ καλά Ιστορία. Ξεκίνησε ως συλλέκτης νομισμάτων και ενδιαφέρθηκε από πολύ νωρίς στην έρευνα γύρω από την οικονομία της αρχαιότητας. Έχει μελετήσει οικονομικά μοντέλα έως το 6000 π.Χ. Οπότε, πραγματικά γνωρίζει τι πάει να πει παγκόσμια οικονομία. Από την άλλη, είναι εξαιρετικός προγραμματιστής και έχει διετελέσει και σύμβουλος επιχειρήσεων, τραπεζών και κεφαλαίων. Έχει διαχειριστεί κατά καιρούς τρισεκατομμύρια δολλάρια. Όλα αυτά τα ταλέντα του, όλες αυτές οι γνώσεις τον έχουν κάνει – εκτός από πολύ πλούσιο – και έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα άνθρωπο, με μόνη του πλέον επιθυμία να βοηθήσει την ίδια την κοινωνία. Είναι από τους ελάχιστους στον πλανήτη, που ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, αποκάλυψε πως “ο αυτοκράτορας είναι γυμνός” (αναφερόμενος στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και τα παιχνίδια των αγορών). Από τότε έλεγε και ακόμη το λέει, πως τα κράτη δεν δύνονται να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Είναι “γελοίο” η Γερμανία να ζητά από την Ελλάδα να πληρώσει όλα όσα χρωστάει, με τόκους, όταν η ίδια δεν το έχει κάνει!»

Πώς ήταν η συνεργασία σας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων;

«Χρειάστηκε χρόνος για να αποκτήσω την εμπιστοσύνη του. Ωστόσο, τελικά διοργάνωσε και ολόκληρο συνέδριο στη Φιλαδέλφεια, ειδικά για τις ανάγκες των γυρισμάτων, το οποίο υποτίθεται ήταν το τελευταίο πριν τον βάλουν στη φυλακή, με την κατηγορία της “δημόσιας απάτης”, χωρίς στοιχεία και χωρίς ποτέ να περάσει από δίκη. Όπως καταλαβαίνετε, δε θέλαμε μόνο να δείξουμε πώς ζει στην προσωπική του ζωή (αν και έχουμε μια σκηνή που ξυρίζεται)… Τον Μάρτιν τον έψαχνα για χρόνια. Στο ντοκιμαντέρ μου για την παγκόσμια ανέχεια και πείνα (HUNGER, ARD), το 2008, ήθελα να του παρω συνέντευξη αλλά ήταν στη φυλακή και ήταν αδύνατον. Μόλις αποφυλακίστηκε το 2011, επικοινώνησε μαζί του ο δικηγόρος μου και συμφωνήσαμε για το “Forecaster”». Ο  ίδιος, αν και τρισεκατομμυριούχος (κατά την ομιλία/απολογία του στο Κονγκρέσο, κατείχε 3 τρισ., τη στιγμή που το χρέος των ΗΠΑ ήταν 6 τρισ.) φυλακίστηκε για 12 χρόνια.

Πώς τον επηρέασε αυτό;

«Ο ίδιος λέει ότι του έκαναν ό,τι του έκαναν “επειδή μπορούσαν”. Βέβαια, ο ίδιος δεν σπατάλησε το χρόνο του άδικα. Μελέτησε Νομικά και διεύρυνε το οικονομικό του μοντέλο. Πάντως, είναι δύσκολο και συναισθηματικά για έναν υγιή άνθρωπο να μην καταλαβαίνει γιατί πρέπει για 12 χρόνια από τη ζωή του να του αφαιρεθεί η ελευθερία, έτσι, χωρίς καμία δικαιολογία. Γι’αυτό και προσπαθεί ο ίδιος να βρει μια αιτιολογία. Λέει πως το έκαναν ακριβώς γιατί ο ίδιος μπορούσε να διαχειριστεί τεράστια χρηματικά ποσά, χωρίς να σκέφτεται το “χρήμα” και πως δημιούργησε ένα μοντέλο που προβλέπει τις οικονομικές κρίσεις και είναι προς όφελος των πολιτών, κάτι που φυσικά κανένας κεφαλαιοκράτης δεν το θέλει. Δεν είναι εύκολο να πιστέψεις πως το σύστημα (και το δικαστικό) είναι τόσο διεφθαρμένο, ώστε να σου στερήσει δικαιώματα και ελευθερίες, έτσι “επειδή μπορεί”. Ψάχνεις ο ίδιος να βρεις έναν λόγο…»

Γιατί ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ είναι σημαντικό να υπάρχει;

«Για δύο λόγους. Καταρχήν, καταθέτω τις απόψεις του Μάρτιν. Σύμφωνα με αυτές, η πηγή κάθε προβλήματος – της πείνας, της κοινωνικής αδικίας, του φασισμού… όλα προέρχονται από την αδυναμία των κυβερνήσεων να ξεχρεώσουν τα δανεικά. Δεν γίνεται να ζητάμε στα κράτη να αποπληρώνουν χρέη με υπέρογκα επιτόκια επ’ άπειρον.  Αυτά λέει ο Μάρτιν και αυτή η συζήτηση για τα εθνικά χρέη – που έχουν καταστρέψει λαούς και συνεχίζουν να το κάνουν ― θα πρέπει να γίνεται σε σχολεία, πανεπιστήμια, παντού, ώστε οι νεότερες γενιές να έχουν πληρέστερη γνώση για το θέμα. Ο δεύτερος λόγος είναι τμήμα του πρώτου. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε όσα περισσότερα μπορούμε για την παγκόσμια οικονομία. Δεν μπορούμε να την αφήσουμε σε όσους αποκαλούνται “ειδικοί” και εμείς να μένουμε απαθείς. Πρέπει να γίνουμε μέτοχοι αυτής της γνώσης – είναι σημαντικό για τις ζωές μας, για τα παιδιά μας, για το μέλλον μας… Το φιλμ αυτό ακριβώς προσπαθεί να κάνει».

Τι ετοιμάζετε για το μέλλον;

«Ετοιμάζω ένα ντοκιμαντέρ για έναν Γερμανό που ήταν φυλακισμένος στην Αγγλία για 30 χρόνια και ήταν αθώος! Ήταν 17 ετών, κατοικούσε στην Αγγλία και είχε ερωτευθεί την Ελίζαμπεθ, η οποία κακοποιούνταν από τη μητέρα της. Ήταν μόλις τρεις μήνες μαζί ως ζευγάρι, ώσπου η Ελίζαμπεθ μια μέρα σκότωσε τους γονείς της. Και ο Γερμανός φίλος της, ο  Jens, αποφάσισε να πει ότι αυτός το έκανε και να μείνει φυλακισμένος για 30 χρόνια!»