Το Σινεμά του σπουδαίου Ρόι  Άντερσον γεννιέται εκεί όπου η τραγωδία συναντά την κωμωδία. Σαρκαστικός, σουρεαλιστής, οπαδός του στοιχείου του παραλόγου, ο Σουηδός σκηνοθέτης χτίζει ένα κινηματογραφικό σύμπαν παράξενο αλλά τόσο γοητευτικό, σήμα κατατεθέν σε όλη την πορεία του.

Ρόι Άντερσον / Roy Andersson

Ο Ρόι Άντερσον γεννήθηκε το 1943 στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας. Το 1969 αποφοίτησε από τη Σουηδική Σχολή Κινηματογράφου και η πρώτη του ταινία, με τίτλο «Σουηδική Ερωτική Ιστορία», κέρδισε τέσσερα βραβεία στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1970. Το «Γκίλιαπ», η δεύτερη ταινία του, παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών, στο τμήμα «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών», το 1976.

Το 1981 ο Ρόι Άντερσον ίδρυσε το Studio 24 στη Στοκχόλμη, προκειμένου να κάνει την παραγωγή και να γυρίζει ανεξάρτητος τις ταινίες του. Τότε ήταν που ανέπτυξε και το μοναδικό του κινηματογραφικό ύφος. Μετά το «Κάτι Συνέβη» και το «Ο Κόσμος της Δόξας», δύο μικρού μήκους ταινίες που κέρδισαν βραβεία σε φεστιβάλ όπως αυτό του Κλερμόν-Φεράν, στη συνέχεια ο Σουηδός δημιουργός γύρισε το υπέροχο έργο «Τραγούδια απ’ τον Δεύτερο Όροφο». Φιλμ που κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών το 2000.

«Όλα αυτά είναι σαν πίνακες που εστιάζουν βαθιά. Στην αρχή της καριέρας μας, ήταν αδύνατο για εμένα να εστιάσω και να επικεντρωθώ στα πρόσωπα, αλλά αναλώνουν στην ομίχλη που υπήρχε στο προσκήνιο. Τώρα, είναι απίθανο για εμένα να κάνω μια σκηνή χωρίς να εστιάσω βαθιά, γεγονός που απαιτεί περισσότερο χρόνο και χρήμα. Κι αυτός είναι ο λόγος που προτιμώ να δουλεύω σε στούντιο. Όπως έλεγε ο Ματίς, δεν είναι όλα αναγκαία για τις εικόνες. Οι εικόνες μου καθορίζονται από το σήμερα, και επιδιώκω να είναι παγκόσμιες και διαχρονικές. Για να επιτύχω αυτήν την καθολικότητα των εικόνων, προτιμώ να επικεντρωθώ στο χρώμα του δέρματος των ηθοποιών παρά στα ρούχα τους. Δεν θα επιστρέψω ποτέ στον ρεαλισμό.» – Ρόι Άντερσον

Αξίζει να σημειώσουμε ότι το αγαπημένο φιλμ «Τραγούδια απ’ τον Δεύτερο Όροφο», ήταν το πρώτο μέρος της Τριλογίας των Ζωντανών. Ακολουθήθηκε από το «Εσείς, οι Ζωντανοί», που επίσης προβλήθηκε στις Κάννες. Οι ταινίες αυτές εδραίωσαν το προσωπικό του στυλ, που διακρίνεται από στατικά πλάνα και επιμελώς κατασκευασμένα ταμπλώ βιβάν, στοιχεία κωμωδίας του παραλόγου, όπως κι από έναν ουσιώδη ουμανισμό.

Το 2009, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης τίμησε τον Άντερσον με μία έκθεση όπου παρουσιάστηκε όχι μόνο σύσσωμο το κινηματογραφικό του έργο, αλλά και ορισμένα από τα διαφημιστικά του σποτ. Το φιλμ «Ένα Περιστέρι Έκατσε Σε Ένα Κλαδί», αποτέλεσε την πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του δημιουργού και είναι ουσιαστικά το τρίτο κομμάτι της τριλογίας, που ολοκληρώνεται μετά από δεκαπέντε (15) χρόνια.

Στην Ελλάδα είχαμε την ευκαιρία να το απολαύσουμε στο πλαίσιο του 55ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης – όντας η Ταινία Λήξης του Φεστιβάλ – το οποίο παρουσίασε ένα συνολικό αφιέρωμα στην ιδιαίτερα σημαντική φιλμογραφία του Σουηδού καλλιτέχνη.

Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης

Μετά το εξαιρετικό αφιέρωμα προβολών «Τίλντα Σουίντον: Ένα Ξωτικό στο Σινεμά» τη σκυτάλη παίρνει ο θεματικό κύκλος «Ο ιδιόρρυθμος κόσμος του Ρόι Άντερσον», που πραγματοποιείται από την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου έως και την Τρίτη 12 Δεκεμβρίου, στο σινεφίλ στέκι της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, την αίθουσα Σταύρος Τορνές, στο λιμάνι της πόλης. Οι τρεις χαρακτηριστικές ταινίες του καταξιωμένου Σουηδού σκηνοθέτη, που θα παρουσιαστούν, είναι οι εξής:

• Τραγούδια από τον Δεύτερο Όροφο (2000)
• Εσείς οι Ζωντανοί (2007)
• Ένα Περιστέρι Έκατσε σε ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του (2014)

Πρόγραμμα Προβολών
Κυριακή 10 Δεκεμβρίου
18:30 Εσείς οι Ζωντανοί
21:00 Τραγούδια από τον Δεύτερο Όροφο

Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου
18:30 Ένα Περιστέρι Έκατσε σε ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του
21:00 Εσείς οι Ζωντανοί

Τρίτη 12 Δεκεμβρίου
18:30 Τραγούδια από τον Δεύτερο Όροφο
21:00 Ένα Περιστέρι Έκατσε σε ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του

Λίγα λόγια για τις ταινίες του Αφιερώματος «Ο ιδιόρρυθμος κόσμος του Ρόι Άντερσον»:

«Τραγούδια από τον Δεύτερο Όροφο» (Songs from the Second Floor – 2000)

Ένα βραδάκι, εκτυλίσσονται μια σειρά από παράξενα γεγονότα που καμιά προφανής λογική δεν τα συνδέει. Ένας ταμίας απολύεται ως υπεράριθμος· ένας μετανάστης πέφτει θύμα βίαιης επίθεσης· ένας επαγγελματίας μάγος βγαίνει στη σκηνή και τα κάνει εντελώς μαντάρα. Ένας άνθρωπος ξεχωρίζει σ’ αυτήν την πινακοθήκη χαρακτήρων – είναι ο Καρλ και το πρόσωπό του είναι μουτζουρωμένο με στάχτη. Μόλις έβαλε φωτιά στο μαγαζί επίπλων του για να εισπράξει την αποζημίωση από την ασφάλεια. Κανείς δεν θα κλείσει μάτι αυτή τη νύχτα.

Ο Ρόι Άντερσον πραγματοποιεί μία ταινία αποκάλυψης και καταγγελίας για το πώς, μία γενιά, θυσιάζεται στο βωμό των αποφάσεων των πολιτικών, ενώ παράλληλα προσθέτει μία γενναία δόση μαύρου χιούμορ. Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής – Φεστιβάλ Καννών 2000.

«Εσείς οι Ζωντανοί» (You, the Living – 2007)

Η ταινία αναφέρεται στην ανθρώπινη ύπαρξη. Αφορά το μεγαλείο και την αθλιότητά της, την χαρά και την λύπη της, την αυτοπεποίθηση και τις αγωνίες της. Μια ύπαρξη για την οποία θέλουμε να γελάσουμε ή να κλάψουμε. Η ταινία είναι απλά μια τραγική κωμωδία ή μια κωμική τραγωδία για εμάς.

«Το Εσείς, οι ζωντανοί μιλά για το ανθρώπινο ον, για το μεγαλείο και την ποταπότητά του, για τη χαρά και τη λύπη του, την αυτοπεποίθηση και το άγχος του. Ένα ον με το οποίο θέλουμε να γελάσουμε και για το οποίο θέλουμε επίσης να κλάψουμε. Είναι απλώς μια τραγική κωμωδία ή μια κωμική τραγωδία για μας τους ιδίους.» – Ρόι Άντερσον

«Ένα Περιστέρι Έκατσε σε ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του» (A Pigeon Sat on a Branch Reflecting on Existence – 2014)

Σαν τους σύγχρονους Δον Κιχώτη και Σάντσο Πάντσα, ο Σαμ (Νιλς Γουέστμπλομ – Nils Westblom) και ο Τζόναθαν (Χόλγκερ Άντερσον – Holger Andersson), είναι δύο πλανόδιοι πωλητές οι οποίοι εμπορεύονται ασυνήθιστα «παιχνίδια» και μας μεταφέρουν σε μια καλειδοσκοπική περιπλάνηση στο ανθρώπινο πεπρωμένο. Το φιλμ είναι ένα ταξίδι που μας δείχνει την ομορφιά των απλών αλλά συγχρόνως μοναδικών στιγμών, την μικρότητα, το χιούμορ, αλλά και την τραγωδία που κατοικούν μέσα μας και αποτελούν όλα αυτά μαζί το μοναδικό μεγαλείο της ζωής, αλλά παράλληλα και την απόλυτη αδυναμία της ανθρωπότητας.

Εφτά χρόνια μετά την ταινία του «Εσείς οι Ζωντανοί» (You, the Living – 2007), ο σπουδαίος σκηνοθέτης Ρόι Άντερσον, επιστρέφει με το νέο του φιλμ: «Ένα Περιστέρι Έκατσε Σε Ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του» (A Pigeon Sat on a Branch Reflecting on Existence). Ο Σουηδός δημιουργός ολοκληρώνει με τον τρόπο αυτό την “Τριλογία των Ζωντανών”, χαρίζοντας μας παράλληλα ένα ακόμη υπέροχο κομψοτέχνημα το οποίο κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα (Leone d’Oro) στο 71ο Διεθνές Φεστιβάλ της Βενετίας και παράλληλα αποτέλεσε την Ταινία Λήξης του 55ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Διαβάστε επίσης:

• Ρόι Άντερσον: Ένα Περιστέρι Έκατσε Σε Ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του

Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τους κατόχους CineΚάρταF).