Ταξιδεύουμε στο ιδιαίτερο κινηματογραφικό σύμπαν του Μιγκέλ Γκόμεζ. Μετά την ολοκλήρωση του 20ού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η Ταινιοθήκη της συμπρωτεύουσας, επιστρέφει δριμύτερη και παρουσιάζει ένα θεματικό αφιέρωμα στον σπουδαίο Πορτογάλο σκηνοθέτη, μέσα από τις ταινίες του «Χαμένος Παράδεισος» και «Χίλιες και μία Νύχτες».

Ο Πορτογάλος σκηνοθέτης, Μιγκέλ Γκόμεζ / Miguel Gomes, γεννήθηκε στη Λισαβόνα το 1972. Σπούδασε κινηματογράφο και εργάστηκε ως κριτικός κινηματογράφου για τον πορτογαλικό τύπο μέχρι το 2000. Έχει σκηνοθετήσει αρκετές μικρού μήκους ταινίες και γύρισε την πρώτη του μεγάλου μήκους, «The Face You Deserve», το 2000.

Οι ταινίες του «Our Βeloved Month of August» (2008) και «Tabu» (2012) επιβεβαίωσαν την επιτυχία του και τη διεθνή του αναγνώριση. Το «Tabu» έκανε πρεμιέρα στο διαγωνιστικό της Μπερλινάλε, όπου κέρδισε τα βραβεία Alfred Bauer και FIPRESCI. Η ταινία πουλήθηκε σε 50 χώρες και κέρδισε δεκάδες βραβεία.

Ρετροσπεκτίβες στο έργο του έχουν προγραμματιστεί στη Viennale της Αυστρίας, στο Φεστιβάλ BAFICI στην Αργεντινή, στο Φεστιβάλ του Τορίνου, στη Γερμανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μικρού μήκους ταινία του, με τίτλο «Redemption», έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας το 2013.

Το 2015 ολοκλήρωσε την ταινία του «Χίλιες και μία Νύχτες» (Arabian Nights), η οποία χωρίζεται σε τρία μέρη: Volume I – Ο Ανήσυχος, Volume II – Ο Έρημος και Volume III – Ο Μαγεμένος. Το δεύτερο μέρος, αποτέλεσε και την επίσημη πρόταση της Πορτογαλίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Μετά το αφιέρωμα προβολών «Στο Αλλόκοτο Σύμπαν του Γιώργου Λάνθιμου» και την ολοκλήρωση του 20ού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης την σκυτάλη παίρνει ο θεματικό κύκλος «Μιγκέλ Γκόμεζ: Η Επιμονή της Μνήμης», ο οποίος πραγματοποιείται από την Κυριακή 18 Μαρτίου έως και την Τρίτη 20 Μαρτίου, στο σινεφίλ στέκι της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, την αίθουσα Σταύρος Τορνές, στο λιμάνι της πόλης, με οδηγό τρεις χαρακτηριστικές ταινίες:

• «Χαμένος Παράδεισος» (Tabu – 2012)
• «Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume I) (Arabian Nights: The Restless One – 2015)
• «Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume I) (Arabian Nights: The Desolate One – 2015)

Πρόγραμμα Προβολών
Κυριακή 18 Μαρτίου
18:30 Χαμένος Παράδεισος
21:00 «Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume I)

Δευτέρα 19 Μαρτίου
18:30 «Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume I)
21:00 «Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume II)

Τρίτη 20 Μαρτίου
18:30 «Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume II)
21:00 Χαμένος Παράδεισος

Λίγα λόγια για τις ταινίες του Αφιερώματος «Μιγκέλ Γκόμεζ: Η Επιμονή της Μνήμης»:

«Χαμένος Παράδεισος» (Tabu – 2012)

Η Πιλάρ περνά τα πρώτα χρόνια της σύνταξης της, προσπαθώντας να διορθώσει τον κόσμο και φροντίζοντας για ένα πολύ δύσκολο έργο στις μέρες μας, τις ενοχές των άλλων. Συμμετέχει σε αγρυπνίες για την ειρήνη, συνεργάζεται με καθολικές κοινωνικές ομάδες παρέμβασης, κατεβάζει κι ανεβάζει συνεχώς έναν πίνακα από τον τοίχο της, για να μη πληγώσει τα συναισθήματα του φίλου που της τον χάρισε. Περισσότερο από όλα όμως, την προβληματίζει η μοναξιά της γειτόνισσας της, Αουρόρα, μια εκκεντρική κι ευέξαπτη ογδοντάχρονη, που πηγαίνει στο καζίνο μόλις βρίσκει λίγα λεφτά, μιλά συνεχώς για την κόρη της που απ’ ότι δείχνει δε θέλει να τη δει, έχει συνεχή hangover από τα αντικαταθλιπτικά που παίρνει και υποψιάζεται ότι η υπηρέτρια της Σάντα ασκεί βουντού επάνω της.

Για τη Σάντα δε γνωρίζουμε πολλά, δε μιλάει πολύ, ακολουθεί εντολές και θεωρεί ότι ο καθένας πρέπει να κοιτάει τη δουλειά του. Πηγαίνει σε νυχτερινό σχολείο και τα βραδιά διαβάζει το Ροβινσώνα Κρούσο στον καναπέ καπνίζοντας. Η Αουρόρα θα ζητήσει κάτι περίεργο και οι άλλες δύο γυναίκες θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για να τη βοηθήσουν. Θέλει να συναντήσει έναν άντρα, τον Τζιανλούκα Βεντούρα, κάποιον που κανείς δε γνώριζε την ύπαρξη του μέχρι εκείνη τη μέρα. Η Πιλάρ και η Σάντα θα ανακαλύψουν ότι είναι υπαρκτό πρόσωπο, αλλά όχι σώφρον. Ο Βεντούρα έχει μια κρυφή συμφωνία με την Αουρόρα και μια ιστορία να διηγηθεί, που συνέβη 50 χρόνια πριν, λίγο πριν τον Πορτογαλικό αποικιακό πόλεμο. Ξεκινάει ως εξής: «Η Αουρόρα είχε μια φάρμα στην Αφρική, στους πρόποδες του όρους Ταμπού…»

O «Χαμένος Παράδεισος» (Tabu – 2012), είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία, του Πορτογάλου σκηνοθέτη, Μιγκέλ Γκόμεζ. Έκανε παγκόσμια πρεμιέρα, τον Φεβρουάριο του 2012, στο 62ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου, όπου και απέσπασε το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI). Στη χώρα μας, προβλήθηκε για πρώτη φορά, τον Νοέμβριο του 2012, στο Τμήμα Νέοι Ορίζοντες, του 53ου Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Εκεί είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε το ασπρόμαυρο αριστούργημα του Μιγκέλ Γκόμεζ, μία πραγματικά μαγική ταινία που συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα, στις κορυφαίες στιγμές της συγκεκριμένης κινηματογραφικής σεζόν.

«Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume I) (Arabian Nights: The Restless One – 2015)

Στην Πορτογαλία – μια ευρωπαϊκή χώρα σε κρίση – ένας σκηνοθέτης προτίθεται να πλάσει φανταστικές ιστορίες από τη θλιβερή πραγματικότητα στην οποία είναι βυθισμένος. Δυσκολευόμενος, ωστόσο, να βρει νόημα στη δουλειά του, τα παρατάει όλα με λιποψυχία και αφήνει την όμορφη Σεχραζάντ στη θέση του. Αυτή θα χρειαστεί ενθουσιασμό και κουράγιο για να μην κάνει τον βασιλιά να βαρεθεί με τις θλιβερές ιστορίες από τη χώρα του. Καθώς οι νύχτες περνούν, η ανησυχία οδηγεί στην απόγνωση και στη συνέχεια στην απόλαυση! Έτσι, η Σεχραζάντ οργανώνει τις ιστορίες που λέει στον βασιλιά σε τρεις ενότητες. Ξεκινά κάπως έτσι: «Έφτασε στ’ αυτιά μου, μεγαλόκαρδε Βασιλιά, πως σε μια θλιβερή χώρα του κόσμου…».

Ιστορίες που ακροβατούν μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας, εξερευνώντας τον αντίκτυπο των μέτρων λιτότητας που επιβλήθηκαν στην Πορτογαλία προς αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.

«Χίλιες και μία Νύχτες» (Volume II) (Arabian Nights: The Desolate One – 2015)

Η όμορφη Σεβαρτνάτζε μένει επί ενάμιση χρόνο ξύπνια, μόνο και μόνο για να λέει παραμύθια στον βασιλιά Σαχριάρ. Ο λόγος που υπομένει αυτό το μαρτύριο, είναι για να σταματήσει τον παραλογισμό του βασιλιά που θέλει κάθε πρωί να παντρεύεται μια παρθένα και με το ξημέρωμα της επομένης να τη σκοτώνει. Με το να του αφήνει τα παραμύθια μισοτελειωμένα, κρατάει σε εγρήγορση τον βασιλιά και δεν επιζητά άλλη παρέα. Τα παραμύθια μιλούν για βασιλιάδες και πριγκίπισσες, για εμπόρους και σκλάβους, για ψαράδες και πολεμιστές, για ζώα με ανθρώπινη λαλιά. Όμως, αυτά τα παραμύθια δεν έχουν πλέον τη μορφή των «1000 και Μία Ημερών», αλλά συμβαίνουν στο σήμερα, στην Πορτογαλία της κρίσης. Στην πρώτη αυτή ιστορία, έχουμε μια θλιμμένη χώρα, όπου οι άνθρωποι ονειρεύονται γοργόνες και φάλαινες, αλλά αντί αυτού η ανεργία μαστίζει. Σε κάποια μέρη, τα δάση καίγονται, παρότι πέφτει βροχή, άνθρωποι τρέχουν στις παραλίες κι ας είναι Χειμώνας, ενώ ζώα έχουν ανθρώπινη λαλιά, κι ας μην μπορεί κάποιος να τα ακούσει. Όλοι περιμένουν να πληρώσουν τον φόρο τους, ώστε να πληρωθεί ένας ιδιαίτερος μάγος.

Το «Arabian Nights» (2015) του Μιγκέλ Γκόμες, είχαμε την ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες» του 56ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο εγχείρημα χωρισμένο σε τρεις ταινίες που με αφετηρία τις Χίλιες και μια Νύχτες απεικονίζει την σύγχρονη κοινωνική κατάσταση στην Πορτογαλία και ιδιαίτερα την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της. Το 2ο μέρος του «Arabian Nights» αποτέλεσε και την επίσημη υποψηφιότητα της Πορτογαλίας για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τους κατόχους CineΚάρταF).