Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου του 1928 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Με αφορμή την επέτειο από τη γέννηση του ιδιοφυούς Αμερικανού σκηνοθέτη, στην Κινηματογραφική Στήλη του Tvxs.gr ξαναβλέπουμε την τελευταία μεγάλου μήκους ταινία, ενός εμβληματικού καλλιτέχνη, με πρωταγωνιστές τον Τομ Κρουζ και την Νικόλ Κίντμαν: «Μάτια Ερμητικά Κλειστά» (Eyes Wide Shut – 1999).

«Μάτια Ερμητικά Κλειστά» (Eyes Wide Shut – 1999)
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Σενάριο: Στάνλεϊ Κιούμπρικ, Φρέντερικ Ράφαελ, Aρθουρ Σνίτζελ (μυθιστόρημα)
Ηθοποιοί: Τομ Κρουζ, Νικόλ Κίντμαν, Σίντνεϊ Πόλακ, Μαρί Ρίτσαρντσον, Ρέιντ Σερμπεντίγια
Έτος: 1999
Χώρα: Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α.
Διάρκεια: 159 λεπτά

Ο Γουίλιαμ Χάρφορντ (Τομ Κρουζ), διακεκριμένος γιατρός, αποφασίζει να συνάψει εξωσυζυγικές σχέσεις όταν μια νύχτα η σύζυγός του, Άλις (Νικόλ Κίντμαν), του αποκαλύπτει πως είχε σεξουαλικές φαντασιώσεις μ’ έναν άλλον άνδρα. Μέσα στη νύχτα συναντά ένα πλήθος από ετερόκλητους ανθρώπους, ώσπου τελικά ένας γνωστός του, πιανίστας, του εκμυστηρεύεται την ύπαρξη μιας αδελφότητας, που επιδίδεται σε σεξουαλικά όργια. Ο Γουίλιαμ θα αποφασίσει να γίνει μέλος της, με απρόβλεπτες συνέπειες…

Το δυναμικό αριστούργημα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ αποτελεί το τελευταίο κεφάλαιο της αξιοθαύμαστης και επιτυχημένης καριέρας του. Είναι ένα συγκινητικό, ψυχό-σεξουαλικό ταξίδι με ακατάπαυστο σασπένς και παράλληλα ένα φιλμ – σταθμός στην καριέρα των πρωταγωνιστών του: Τομ Κρουζ και Νικόλ Κίντμαν.

Ο Τομ Κρουζ υποδύεται έναν γιατρό που μπλέκεται σε μια ερωτική πλεκτάνη, η οποία φτάνει στο σημείο να απειλεί τον γάμο του – και που μπορεί να τον παρασύρει σε μια μυστηριώδη δολοφονία – μετά από την παραδοχή της γυναίκας του (Νικόλ Κίντμαν) για τις σεξουαλικές της προτιμήσεις.

Ο φόβος και η αμφιβολία κυριαρχούν καθώς οι χαρακτήρες αντιλαμβάνονται πτυχές για τους εαυτούς τους βαθιά κρυμμένες από την καθημερινότητα. Ο Κιούμπρικ με μαεστρία συνθέτει αποκαλύψεις, ανατριχιαστικές εικόνες και χρώματα, που θα τον καθιερώσουν στην ιστορία της Έβδομης Τέχνης και θα κρατήσουν τους θεατές μαγεμένους, υπό τους ήχους ενός υποβλητικού μουσικού σκορ, που μας συντροφεύει ιδανικά σε κάθε καρέ μίας αριστοτεχνικά δομημένης ταινίας, έτσι όπως μόνο ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, ήξερε να δημιουργεί…

Εφησυχασμένοι μέσα στην παθητική ασφάλεια που αποπνέει η καθημερινότητα της ζωή τους, οι Γουίλιαμ και Άλις Χάρφορντ δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν, επομένως ούτε και να αποδεχτούν την ύπαρξη ενός κόσμου ψυχικής παρακμής, καταπιεσμένων συναισθημάτων και ανομολόγητων παθών.

Μια νύχτα, λίγο διαφορετική από τις άλλες και μια αποκαλυπτική εξομολόγηση της Άλις στον Γουίλιαμ για μια απόκρυφη φαντασίωσή της, θα οδηγήσουν τον τελευταίο σε μια απρόβλεπτη οδύσσεια. Μια περιπέτεια του μυαλού και της καρδιάς μόλις έχει τεθεί σε λειτουργία, αλλά αλίμονο, είναι εκ τη γεννέση της καταδικασμένη και στιγματισμένη από βασανιστικά ερωτήματα, που εκκρεμούν αδυσώπητα μεταξύ της αχαλίνωτης φαντασίας και της σκληρής πραγματικότητας.

Ξαφνικά ο Γουίλιαμ θα συνειδητοποιήσει, έστω υποτυπωδώς στην αρχή, ότι η ζωή φέρει ένα προσωπείο, που μέχρι τότε αυτός ούτε που φανταζόταν πως υπήρχε. Το μυστήριο, η αγωνία, η καχυποψία, ο φόβος, η ειρωνεία, διάφορες ακρότητες και παρεκκλίσεις από το κοινώς αποδεκτό και ορθό, σε άπειρους συνδυασμούς μεταξύ τους, θα ορθωθούν ξαφνικά μπροστά του.

Όλα αυτά δηλώνουν στον αδαή μας ήρωα ότι η «πέτρινη» συνέπειά του είναι κάτι σχετικό, που εντάσσεται σ’ ένα γενικότερο σύμπλεγμα χαοτικών διαστάσεων, που ονομάζεται ζωή και που μπορεί κάποιος να την προσεγγίσει και απολαύσει, αρκεί να είναι έτοιμος να αποδεχτεί τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητά της.

Η πορεία του Γουίλιαμ Χάρφορντ μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, θα κριθεί από την ικανότητά του να αντιμετωπίζει με ψυχραιμία, κριτική σκέψη και χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις καθετί απρόοπτο, φέρνοντας μοιραία τη δική του ηθική και τους δικούς του αυστηρούς κώδικες συμπεριφοράς.

Το «Μάτια Ερμητικά Κλειστά» (Eyes Wide Shut – 1999), αποτελούν μία μοναδική ταινία, αντάξια της φήμης του Κιούμπρικ. Πρόκειται για μία λεπτομερής ανατομία των ανθρωπίνων σχέσεων του καιρού μας, υπό την σκηνοθετική ματιά ενός χαρισματικού και ιδιοφυούς καλλιτέχνη, ο οποίος επιστρέφει μετά από δώδεκα χρόνια “σιωπής” (Full Metal Jacket -1987), εμπνευσμένος από το βιβλίο Traumnovelle του Άρθουρ Σνίτζελ (εκδόθηκε το 1926).

Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ σκιαγραφεί το σκοτεινό ταξίδι του Γουίλιαμ Χάρφορντ με τη γνωστή ενδοσκοπική δεινότητά του, καταγράφοντας βήμα προς βήμα τις εκφάνσεις των συναισθηματικών του φορτίσεων, με βάση τα διάφορα συμβάντα που του προκύπτουν, αλλά και τις καταλυτικές αλλαγές που επιφέρει αυτό το ταξίδι στον ψυχισμό του.

Ένα σκοτεινό υπαρξιακό έπος, βασισμένο στο βιβλίο «Traumoville» του Άρθουρ Σνίτσλερ, όπου τα γυρίσματά του διήρκεσαν 400 μέρες, κάτω από άκρα μυστικότητα (λόγω της γνωστής τελειομανίας του Κιούμπρικ). Πρωταγωνιστικό ζευγάρι, οι Τομ Κρουζ και Νικόλ Κίντμαν. Μαζί τους, ο σκηνοθέτης Σίντνεϊ Πόλακ, η Μαρί Ρίτσαρντσον και ο Ρέιντ Σερμπεντίγια.

Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, στις 26 Ιουλίου του 1928 ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ υπήρξε εμπνευστής ενός άλλου σινεμά. Αν και τιμήθηκε μόλις μ’ ένα Όσκαρ για την ταινία «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος» – μία από τις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών – στην κατηγορία των ειδικών εφέ, η επιρροή του στις μελλοντικές γενιές τόσο των θεατών όσο και συναδέλφων του, υπήρξε καταλυτική.

Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ δεν κέρδισε ποτέ Χρυσή Σφαίρα και μόλις μία φορά απέσπασε ένα Βραβείο Bafta ως καλύτερος σκηνοθέτης, το 1976 για το «Barry Lyndon». Δυστυχώς η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου αναγνώρισε την αξία και το έργο του Κιούμπρικ μετά θάνατον και μόλις το 2000 τον τίμησε μ’ ένα Όσκαρ για την συνολική του προσφορά στον χώρο της 7ης Τέχνης.

Όπως ο έτερος σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης, ο Όρσον Γουέλς, έτσι και ο Κιούμπρικ είχαν τη μοναδική ικανότητα να μεταφέρουν ένα βιβλίο στην μεγάλη οθόνη κάνοντας το όμως απόλυτα δικό τους και συχνά πυκνά αλλάζοντας την πορεία και την εξέλιξη της ιστορίας. Το αποτέλεσμα ήταν αισθητικά μοναδικό χωρίς όμως να υπάρχει πάντα και η αντίστοιχη ικανοποίηση από τους συγγραφείς…

Γνωστός ως ο πλέον ολοκληρωμένος και καινοτόμος σκηνοθέτης, ο Κιούμπρικ δημιούργησε ταινίες εγκώμια, συχνά αμφιλεγόμενες, ωστόσο πάντα αντάξιες της τελειομανής φύσης του. Στις 7 Μαρτίου του 1999, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ πέθανε από καρδιακή προσβολή στον ύπνο του και κηδεύτηκε, όπως και επιθυμούσε, στην Αγγλία όπου και διέμενε τα τελευταία σαράντα χρόνια της ζωής του. Ταινίες όπως το «Κουρδιστό Πορτοκάλι», «Η Λάμψη» και πολλές ακόμα δημιουργίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, έμειναν χαραγμένες στη μνήμη των θεατών, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο.

To 1997, τρεις από τις ταινίες του Κιούμπρικ επιλέχθηκαν από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στον κατάλογο των 100 καλύτερων ταινιών στην Αμερική. Πρόκειται για τα φιλμ: “2001: A Space Odyssey” (στο νούμερο 22), “Dr Strangelove” (στο νούμερο 26) και “A Clockwork Orange” (στο νούμερο 46).

Διαβάστε επίσης:
Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Πρωτότυπος, προκλητικός, καινοτόμος
«Fear And Desire» – Η πρώτη ταινία του ιδιοφυούς Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Το αριστουργηματικό φιλμ εποχής του Κιούμπρικ: «Μπάρι Λίντον»