Στην Κινηματογραφική Στήλη του Tvxs.gr καλωσορίζουμε τον Ιούλιο εγκαινιάζοντας έναν νέο κύκλο παρουσιάσεων, με χαρακτηριστικές, αγαπημένες μα κυρίως “δροσερές” ταινίες, οι οποίες ύμνησαν τον ήλιο, τη θάλασσα, την παραλία κι εν τέλει το ίδιο το καλοκαίρι. Με τον τίτλο «Θερινό Σινεμά», θα ξαναθυμηθούμε δημιουργίες οι οποίες έχουν σημειώσει τη δική τους μοναδική ιστορία και πορεία, συντροφεύοντας μας σε κάποια καλοκαιρινή προβολή παρέα με φίλους. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν αυτό το ιδιαίτερο κινηματογραφικό μας ταξίδι, έχοντας στη θέση του καπετάνιου τον Ρόμαν Πολάνσκι και παρέα μας το κλασσικό φιλμ «Μαχαίρι στο Νερό» (Knife in the Water) του 1962.

O Aντρέι (Leon Niemczyk) βρίσκεται μαζί με τη γυναίκα του Κριστίν (Jolanta Umecka), καθ’ οδόν για το γιοτ τους, όπου και σκοπεύουν να περάσουν οι δυο τους το Σαββατοκύριακο. Στον δρόμο καθώς οδηγούν θα συναντήσουν έναν νεαρό (Zygmunt Malanowicz) που κάνει ωτοστόπ.

Αντιμετωπίζοντας το ως πρόσκληση – που αποτελεί παράλληλα κι ένα είδος πρόκλησης σε αναμέτρηση, με τον νεαρό, με τη γυναίκα του και τον ίδιο του τον εαυτό – ο Aντρέι αποφασίζει να επιτρέψει στον νεαρό να μπει στο αυτοκίνητο και να έρθει μαζί τους στο ταξίδι με το γιοτ. Όταν όμως οι χαρακτήρες απογυμνώνονται τα πράγματα θα οδηγηθούν στα άκρα…

Το “Μαχαίρι στο Νερό” (Knife in the Water – 1962) είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Πολάνσκι και παράλληλα ένα υπέροχο μάθημα κινηματογραφικής λιτότητας και μινιμαλιστικής έκφρασης. Έχοντας ουσιαστικά ως χώρο δράσης ένα ιστιοφόρο στη θάλασσα, με μόλις τρεις ηθοποιούς στη διάθεσή του, αλλά και με τον σπουδαίο Γέρζι Σκολιμόφσκι να υπογράφει το σενάριο, ο Πολάνσκι από την πρώτη κιόλας μεγάλους μήκους ταινία του, μας παρουσιάζει απλόχερα ένα υπέροχο δείγμα γραφής της μοναδικής τέχνης του.

Η ταινία μας μεταφέρει στην Πολωνία της δεκαετίας του ’60. Εκεί, ένα ζευγάρι οικονομικά ευκατάστατων αστών, συναντά στον δρόμο του έναν νεαρό φοιτητή που κάνει ωτοστόπ και τον παίρνουν μαζί τους για μία διήμερη βόλτα με το ιστιοφόρο τους. Μία σύγκρουση θα ξεκινήσει μεταξύ των δύο αντρών, με κλιμακούμενη ένταση και απρόσμενες εξελίξεις.

Ο 29χρονος Ρόμαν Πολάνσκι, αξιοποιεί με έμπνευση, ακρίβεια και θαυμαστή οικονομία τους κινηματογραφικούς κώδικες, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει ένα αιχμηρό αλλά και πολυεπίπεδο σχόλιο, πάνω στις διαπροσωπικές σχέσεις. Το αποτέλεσμα είναι μία υπέροχη και διαχρονική δημιουργία.

Ο Ρόμαν Πολάνσκι γεννήθηκε στο Παρίσι από Πολωνούς γονείς στις 18 Αυγούστου του 1933. Ενώ ήταν σε ηλικία 3 ετών, η οικογένειά του μετακόμισε στην Κρακοβία. Το 1941 ο πατέρας του εξορίστηκε σε στρατόπεδο εργασίας στην Αυστρία και η μητέρα του στο Άουσβιτς απ’ όπου δεν επέστρεψε ποτέ…

Ο ίδιος ο Πολάνσκι στη συνέχεια φιλοξενήθηκε από αρκετές Πολωνικές οικογένειες. Ωστόσο, ξαναβρέθηκε με τον πατέρα του, ο οποίος παντρεύτηκε για δεύτερη φορά. Στα 14 του χρόνια, ο Πολάνσκι ξεκίνησε καριέρα ηθοποιού στο θέατρο, σε ραδιοφωνικές παραγωγές και αργότερα σε ταινίες. Παράλληλα, σπούδαζε ζωγραφική και γραφιστική σε σχολή Καλών Τεχνών στην Κρακοβία.

Το 1955 ο Ρόμαν Πολάνσκι ξεκίνησε σπουδές σκηνοθεσίας στην περίφημης κινηματογραφική σχολή του Λοντζ. Η πρώτη του  μικρού μήκους ταινία, “The Bicycle”, ήταν βασισμένη στην εμπειρία που είχε όταν έπεσε θύμα ληστείας από έναν καταζητούμενο για τρεις φόνους.

Ακολούθησε το μονόλεπτο φιλμάκι “A Murder” που προκάλεσε αίσθηση και το “Teeth Smile” που προμήνυαν τα πιο ενοχλητικά θέματα με τα οποία καταπιάστηκε ο σκηνοθέτης στις ταινίες του τη δεκαετία του ’60 και του ’70. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 o Πολάνσκι επέστρεψε στην Πολωνία αποφασισμένος να ολοκληρώσει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία. Επρόκειτο για το «Μαχαίρι στο Νερό» (Knife in the Water / Nóz w wodzie) του 1962.

Η ταινία κέρδισε το 1962 το Βραβείο FIPRESCI στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας, ενώ έλαβε και μία υποψηφιότητα για BAFTA αλλά και για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, με το χρυσό αγαλματίδιο όμως να καταλήγει εκείνη την χρονιά στα χέρια του Φεντερίκο Φελίνι για το επίσης κλασσικό φιλμ, “8 1/2”.

Διαβάστε επίσης:
Ρόμαν Πολάνσκι: Ο “Πιανίστας” της 7ης Τέχνης

Έτος: 1962 | Χώρα: Πολωνία | Διάρκεια: 94 λεπτά | Σκηνοθεσία: Roman Polanski | Σενάριο: Roman Polanski, Jerzy Skolimowski | Παίζουν: Leon Niemczyk, Jolanta Umecka, Zygmunt Malanowicz