Με φόντο την υπόθεση της Μαρίας Εφίμοβα και το θετικό μήνυμα της Ελληνικής Δικαιοσύνης για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, θυμήθηκα μία αξιόλογη ταινία, την οποία σκηνοθέτησε η Λαρίσα Κοντράκι και πρωταγωνιστεί η εξαιρετική Ρέιτσελ Βάις – με τις Μόνικα Μπελούτσι και Βανέσα Ρεντγκρέιβ σε δεύτερους ρόλους – η οποία βασίζεται δυστυχώς σε πραγματικά γεγονότα, σχετικά με το trafficking / παράνομη διακίνηση θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Πρόκειται για το φιλμ «The Whistleblower» του 2010, το οποίο στην Ελλάδα κυκλοφόρησε με τον τίτλο, «Επικίνδυνη Σιωπή».

«Επειδή είμαι Ουκρανή, ήταν σημαντικό για μένα να μιλήσω για το θέμα του trafficking, αλλά δεν είχα ιδέα για τις διαστάσεις που είχε αυτή η εγκληματική δραστηριότητα. Μόλις διάβασα για την Κάθι, ήρθα σε επαφή μαζί της και ζήτησα και από την Έιλις Κίρουαν, τη συν-σεναριογράφο, να έρθει μαζί μου. Συνειδητοποιήσαμε ότι επρόκειτο για μία πολύ σημαντική υπόθεση.» – Λαρίσα Κοντράκι

Επικίνδυνη Σιωπή / The Whistleblower
Σκηνοθεσία: Λαρίσα Κοντράκι / Larysa Kondracki
Σενάριο: Λαρίσα Κοντράκι , Έιλις Κίρουαν
Πρωταγωνιστούν: Μόνικα Μπελούτσι, Ρέιτσελ Βάις, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Ντέιβιντ Στράδερν, Λίαμ Κάνινγκχαμ, Ντέιβιντ Χιούλετ, Μπένεντικτ Κούμπερμπατς
Χώρα Παραγωγής: Καναδάς, Γερμανία
Έτος Παραγωγής: 2010
Διάρκεια: 112 λεπτά

Μεταφερόμαστε στο 1999. H Κάθριν Μπόλκοβατς (Ρέιτσελ Βάις), είναι μια ανύπαντρη μητέρα, η οποία δίνει καθημερινά τον δικό της αγώνα στο Λίνκολν της Νεμπράσκα. Αγαπά τη δουλειά της ως αστυνομικός, αλλά για δέκα χρόνια αναγκάστηκε να αφήσει σε δεύτερη μοίρα την καριέρα της προκειμένου να μεγαλώνει την κόρη της και δυστυχώς στη μικρή πόλη που ζει οι πιθανότητες για προαγωγή είναι λίγες και συμβαίνουν σπάνια. Η Κάθι είναι διαζευγμένη και ο πρώην σύζυγός της, ο οποίος έχει την κύρια επιμέλεια του παιδιού τους, μετακομίζει από την πόλη.

Η επιθυμία της να έρθει πιο κοντά στην κόρη της, σε συνδυασμό με τη φιλοδοξία της να κάνει κάτι σημαντικό στη ζωή της, την κάνει να δεχτεί ένα ετήσιο συμβόλαιο $100.000 αφορολόγητων, με την εταιρεία Democra Security. Πρόκειται για μία ιδιωτική εταιρεία, η οποία προσλαμβάνει αμερικανικούς αστυνομικούς εκ μέρους της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, προκειμένου να υπηρετήσουν σε αποστολές των Ηνωμένων Εθνών σε όλο τον κόσμο.

Από όλες τις χώρες που συμμετέχουν σε διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές, μόνο οι Η.Π.Α. αναθέτουν συμβάσεις σε ιδιωτικές εταιρείες. Όλες οι άλλες χώρες στέλνουν επαγγελματίες στρατιωτικούς. Η Κάθι συμμετέχει σε μια αποστολή δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το γεγονός ότι αυτή λαμβάνει χώρα στη μεταπολεμική Βοσνία, την κάνει να αισθάνεται φόβο, συγκίνηση αλλά και τη γεμίζει με αποφασιστικότητα. Είναι για αυτήν μία ευκαιρία να βρει τα χρήματα που χρειάζεται για να έρθει πιο κοντά στην κόρη της. Πιστεύει πως αν αυτή η αποστολή πάει καλά, της ανοίγεται ο δρόμος για μία καριέρα οπουδήποτε στον κόσμο. Για την Κάθι, αυτή είναι η ευκαιρία της ζωής της.

Όταν φτάνει στη Βοσνία, η Κάθι ανεβαίνει γρήγορα στην ιεραρχία και σε συνεργασία με τους εκεί αστυνομικούς προσπαθεί να φέρει σε πέρας την πρώτη εγχώρια καταδίκη βίας στη Βοσνία μετά τον πόλεμο. Η εξυπνάδα της και η εμπειρία της ως αστυνομικός, της δίνουν την ευκαιρία να αλλάξει γρήγορα πόστο και να γίνει επικεφαλής του Γραφείου Ισότητας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), που ασχολείται με έρευνες σχετικά με τις σεξουαλικές επιθέσεις, και τις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης.

Η Κάθι έρχεται αντιμέτωπη με πολλές περιπτώσεις παράνομης διακίνησης θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης (trafficking). Σύντομα συνειδητοποιεί ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις, οι εργαζόμενοι του ΟΗΕ και των διεθνών δυνάμεων ασφαλείας όχι μόνο συχνάζουν στους οίκους ανοχής που στηρίζουν την πορνεία και «στεγάζουν» τα θύματα του trafficking, αλλά είναι συνένοχοι στο εμπόριο της πλαστογράφησης εγγράφων. Υποβοηθούν την παράνομη μεταφορά γυναικών στη Βοσνία και προειδοποιούν τους ιδιοκτήτες μπαρ για τις επικείμενες αστυνομικές επιδρομές.

Αυτές οι παραβιάσεις γίνονταν για πολλά χρόνια, υποβοηθούμενες από τη διπλωματική ασυλία που παρείχαν τα Ηνωμένα Έθνη στις ειρηνευτικές δυνάμεις. Αυτό σήμαινε ότι κανένας υπάλληλος ή μέλος των ενόπλων δυνάμεων δεν θα μπορούσε να καταδικαστεί για ένα έγκλημα, ακόμη και αν το έγκλημα ήταν βιασμός, βασανιστήρια, απαγωγές ή δολοφονία. Τώρα, το πέπλο σηκώνεται και η αλήθεια αποκαλύπτεται στα μάτια της, με την Κάθι αποφασισμένη, να αλλάξει το σκηνικό.

Συνυφασμένες με την ιστορία της Κάθι, είναι και οι ιστορίες δύο Ουκρανών γυναικών που εξαπατήθηκαν από έναν συγγενή τους, ο οποίος τις έπεισε να ταξιδέψουν δυτικά προς αναζήτηση εργασίας. Ωστόσο, στη συνέχεια έπεσαν θύματα απαγωγής και εξαναγκάστηκαν να δουλέψουν σε οίκο ανοχής στη Βοσνία. Το ένα κορίτσι, η Ράγια, εμφανίζεται στο γραφείο της Κάθι, άσχημα χτυπημένη. Αλλά μόλις η Ράγια συμφωνεί να καταθέσει εναντίον του ΟΗΕ, τα κύκλωμα την εντοπίζει, την απαγάγει και τη σύρει και πάλι στον κόσμο του trafficking. Την κρατούν κρυμμένη στα βουνά της Βοσνίας και είναι αμφίβολο αν η Κάθι θα μπορέσει ποτέ να τη βρει.

Με την εξαφάνισή της, η Χαλινά, η μητέρα της Ράγια, ξεκινά να την αναζητά μέσω ενός μικρού γραφείου στο Σεράγεβο, στο οποίο είχε κρατηθεί η Ράγια για 24 ώρες πριν από την απαγωγή. Εν τω μεταξύ, η Κάθι ακολουθεί τα ίχνη της Ράγια και με τη βοήθεια μίας διπλωμάτη, της Μάντλιν Ρις (Βανέσα Ρεντγκρέιβ), επικεφαλής της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, καταστρώνει ένα σχέδιο για να αποκαλύψει τη συμμετοχή του ΟΗΕ σε αυτά τα εγκλήματα.

Όταν οι αμέσως ανώτεροί της αγνοούν τις προειδοποιήσεις της, η Κάθι απευθύνεται στο γραφείο Εσωτερικών Υποθέσεων του ΟΗΕ. Το μόνο που λαμβάνει ως απάντηση είναι απειλές κατά της ζωής της και μία αυξανόμενη αίσθηση περιθωριοποίησης. Οι προϊστάμενοί της προσπαθούν να θολώσουν τα νερά και να στρέψουν την υπόθεση εναντίον της, υπονοώντας ότι έχει «καεί» επαγγελματικά και ότι έχει αποπροσανατολιστεί.

Τον Οκτώβριο του 2000 η Κάθι Μπόλκοβατς αποκαλύπτει δημοσίως ότι ο ΟΗΕ και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ συγκαλύπτουν υποθέσεις που σχετίζονται με trafficking γυναικών. Η Κάθι απολύεται με συνοπτικές διαδικασίες. Τώρα, ο μόνος τρόπος να υποστηρίξει τον εαυτό της είναι να βρει αρχεία που να αποδεικνύουν ότι οι ισχυρισμοί της είναι αληθινοί και να ηχογραφήσει συνομιλίες με υψηλά ιστάμενους της αποστολής του ΟΗΕ, ώστε να μαζέψει το υλικό που θα της χρειαστεί για να μηνύσει τα αφεντικά της για καταχρηστική απόλυση και να αποκαλύψει την αλήθεια στον κόσμο. Δύο χρόνια αργότερα, κερδίζει την υπόθεσή.

«Ήμουν μία πολύ αφελής αστυνομικός από της μεσοδυτικές πολιτείες που θέλησε να κάνει το σωστό, που θέλησε να αποδώσει δικαιοσύνη σε ένα κόσμο ανομίας, και βρήκα την ανομία μεταξύ των συναδέρφων μου… αυτή η ιστορία ήταν μια πραγματική αφύπνιση για μένα. […] Είμαστε μέλη μίας ειρηνευτικής αποστολής που ήρθαμε εδώ για να προστατεύσουμε τους αθώους. Ωστόσο, τους χρησιμοποιούμε με το χειρότερο δυνατόν τρόπο.» – Κάθι Μπόλκοβατς

Η ταινία «Επικίνδυνη Σιωπή» βασίζεται στην παράδοση των κλασικών πολιτικών θρίλερ της δεκαετίας του 1970. Διαθέτει δυνατούς χαρακτήρες και έντονο το στοιχείο της ρεαλιστικής αφήγησης, ενώ δεν φοβάται να εξερευνήσει τα σκοτεινά σημεία της πραγματικότητας. Η ιστορία αναφέρεται σε μία αλήθεια που για τους περισσότερους θα είναι δύσκολο να πιστέψουν. Το σκάνδαλο και η συγκάλυψη της διαφθοράς και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας από τις αποστολές των ΗΠΑ και του ΟΗΕ, μέσα από οργανώσεις που υποτίθεται ότι έχουν ως στόχο τους την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αλλά εκείνο που κάνει την ταινία να ξεχωρίζει είναι η σκοπιά μέσα από την οποία βλέπει τα πράγματα. Στο επίκεντρό της βρίσκεται ένας δυνατός γυναικείος χαρακτήρας. Μια συνηθισμένη γυναίκα, μία αστυνομικός, μία χωρισμένη γυναίκα που έχει χάσει την επιμέλεια της κόρης της. Η Κάθι ήταν μια γυναίκα που δεν είχε ταξιδέψει ποτέ στην Ευρώπη και ξαφνικά βρίσκεται στο επίκεντρο μία ειρηνευτικής αποστολής, στη μέση ενός από τους χειρότερους εμφύλιους πολέμους στη σύγχρονη ιστορία. Αντιλαμβάνεται ότι είναι η μόνη φωνή συνείδησης που ακούγεται, σ’ ένα ηθικό κενό. Η προσωπική της διαδρομή – από μια φιλόδοξη γυναίκα που ψάχνει για μια δεύτερη ευκαιρία στην καριέρα της μέσω ενός διεθνούς οργανισμού, μέχρι την περιθωριοποίησή της και την αίσθηση ότι αποτελεί μία φωνή «βοώντος εν τη ερήμω» – είναι ταυτόχρονα, ο «κορμός» αλλά και η «ψυχή» της ταινίας.

Ένα προσεγμένο και αξιόλογο πολιτικό θρίλερ, σκληρό αλλά ταυτόχρονα και ρεαλιστικό, το οποίο βαδίζει με επιτυχία στα χνάρια των κλασσικών ταινιών του είδους. Δίπλα στην Ρέιτσελ Βάις (Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου για το «The Constant Gardener»), θα δούμε τους Βανέσα Ρεντγκρέιβ (βραβευμένη με Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου για την ταινία «Julia»), Μόνικα Μπελούτσι και Ντέιβιντ Στράθερν (υποψήφιος για Όσκαρ ερμηνείας στο φιλμ «Good Night and Good Luck»).