Η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάζεται την 1η Μαΐου και καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα των Εργατών στις 20 Ιουλίου του 1889 κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς στο Παρίσι. Η ημέρα αυτή ορίστηκε σε ανάμνηση του Μακελειού του Σικάγο το 1886, όπου η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά εργατών που διαμαρτύρονταν υπέρ της διεκδίκησης της οκτάωρης εργασίας και καλύτερων εργασιακών συνθηκών. Η Εργατική Πρωτομαγιά, επηρέασε όπως ήταν φυσικό και την Τέχνη του Κινηματογράφου, τόσο στον χώρο του ντοκιμαντέρ όσο και σε αυτόν την μυθοπλασίας. Κλασσικό παράδειγμα αποτελεί η «Απεργία» του Σεργκέι Αϊζενστάιν.

Σύμφωνα με το σενάριο της ταινίας, κατά τη διάρκεια της τσαρικής κυριαρχίας στη Ρωσία, οι εργαζόμενοι ενός εργοστασίου είναι εν βρασμώ, προς κήρυξη μεγάλης απεργίας. Οι εργοδότες στέλνουν κατασκόπους δικούς τους και της κυβέρνησης, ώστε δουν τί μπορεί να κάνουν και για να προετοιμαστούν για τις επερχόμενες εξελίξεις.

Η «Απεργία» (Strike / Stachka – 1925) αποτελεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του πρωτοπόρου Σοβιετικού σκηνοθέτη Σεργκέι Αϊζενστάιν. Μία δημιουργία γεμάτη συμβολισμούς και αντιθέσεις. Το φιλμ, αφηγείται τη διενέργεια και καταστολή μιας απεργίας κάνοντας χρήση του μεταφορικού μοντάζ, δημιουργώντας εντυπώσεις μέσα από τη διαδοχική διαλεκτική σύγκρουση των εικόνων.

Με στόχο τον προβληματισμό του θεατή και τη δημιουργία της σύνθεσης, παρακολουθούμε σκηνές με συναρπαστικό μοντάζ, κινηματογραφική καινοτομία και σουρεαλιστικά πλάνα, που απεικονίζουν την επική μάχη ανάμεσα στο προλεταριάτο και τους καπιταλιστές.

Αξίζει επίσης να σημειώσουμε πως αν και η ταινία γυρίστηκε με πενιχρό κεφάλαιο, η τεχνική του Αϊζενστάιν, που ήταν μόλις 26 χρονών, είναι ολοζώντανη. Η «Απεργία» (Strike / Stachka – 1925), θα αποτυπώσει για πρώτη φορά στην μεγάλη οθόνη, το θεωρητικό όραμά του δημιουργού, μέσα από θεατρικές αναφορές, αλλά παράλληλα αποτελεί και την πρώτη απόπειρα του Αϊζενστάιν να εκφράσει τις ιδέες του μέσω της τεχνικής του μοντάζ και των διαδοχικών συμβολισμών.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης χαρακτηρίζει την ταινία του ως ένα «κινηματοθεατρικό» έργο και τη διαιρεί σε έξι πράξεις:

1. Όλα στο εργοστάσιο είναι ήρεμα
2. Η απεργία κηρύσσεται
3. Το εργοστάσιο δε δουλεύει
4. Η απεργία παρατείνεται
5. Η προβοκάτσια
6. Οι απεργοί συντρίβονται

Ο Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν, γεννήθηκε στις 23 Ιανουαρίου του 1898. Ήταν Ρώσος σκηνοθέτης, θεωρητικός της τέχνης και της τεχνικής του κινηματογράφου, καθώς κι ένας από τους πρωτοπόρους του σοβιετικού αλλά και του παγκόσμιου κινηματογράφου. Η συμβολή του Αϊζενστάιν στη χρήση του μοντάζ υπήρξε καταλυτική και το έργο του επηρέασε σημαντικά τους πρώτους σκηνοθέτες ταινιών.

Γεννημένος στη Ρίγα της Λετονίας, από ευκατάστατους γονείς, ο Αϊζενστάιν είχε εξασφαλίσει από μικρός μία καλή μόρφωση. Ο πατέρας του, Μιχαήλ Αϊζενστάιν, ήταν αρχιτέκτονας, γερμανικής, εβραϊκής, και σουηδικής καταγωγής ενώ η μητέρα του, Γιούλια, ήταν Ρωσίδα και μέλος της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας.

Αρχικά ο νεαρός Σεργκέι έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για τη ζωγραφική, φιλοτεχνώντας αφίσες. Σύντομα ανακάλυψε το θέατρο και ανέβασε στη Μόσχα πολλά θεατρικά έργα, όπως «Η αυτού μεγαλειότης η πείνα», «Μάκβεθ» του Σαίξπηρ, «Σοφός Άνθρωπος» του Οστρόβσκι και «Μάσκες αερίου». Παράλληλα ο Αϊζενστάιν. έγραψε πολλά δοκίμια στα οποία αναλύει τα έργα και την τεχνική του και διατυπώνει τις σκέψεις του για την τέχνη του κινηματογράφου.

Το 1925 ξεκίνησε η καριέρα του στον κινηματογράφο σκηνοθετώντας το έργο «Απεργία» που έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση, παρ’ όλες τις αδυναμίες του. Πολλά χρόνια αργότερα από τα γυρίσματα της «Απεργίας», στα χειρόγραφα των αναμνήσεων του, ο ίδιος ο Αϊζενστάιν θα περιέγραφε την πρώτη του ταινία με τους εξής χαρακτηρισμούς:

«Απεργία: αδέξια… αιχμηρή… απροσδόκητη… αμετανόητη… ασυνήθιστα εγκυμονούσα με σχεδόν όλα εκείνα που επρόκειτο να αναδειχθούν στην ωριμότητά μου στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων της δουλειάς μου.» Σεργκέι Αϊζενστάιν

Έτος: 1925 | Xώρα: Σοβιετική Ένωση | Διάρκεια: 82 λεπτά | Σκηνοθεσία: Sergei M. Eisenstein | Σενάριο: Grigori Aleksandrov, Sergei M. Eisenstein | Παίζουν: Grigori Aleksandrov, Maksim Shtraukh, Mikhail Gomorov

Διαβάστε επίσης:
Η Ιστορία της Εργατικής Πρωτομαγιάς
Σεργκέι Αϊζενστάιν: Ιδιοφυής σκηνοθέτης, πρωτοπόρος της τέχνης του μοντάζ