Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και η Documenta 14 παρουσιάζουν ένα ξεχωριστό αφιέρωμα σε δυο πρωτοπόρους της εικόνας. Τους κορυφαίους Ιταλούς κινηματογραφιστές Γιέρβαντ Τζανικιάν και Άντζελα Ρίτσι Λούκι, οι οποίοι είναι γνωστοί διεθνώς για μια δική τους, πρωτότυπη εφεύρεση που ονομάζουν «Αναλυτική Κάμερα» και η οποία επεξεργάζεται εκ νέου το αρχειακό υλικό, γεννώντας νέες αφηγήσεις και νοήματα, ένα αποτέλεσμα υψηλής ποιότητας και δυναμικής. Πρόκειται για ένα σπάνιο αφιέρωμα σε δύο πρωτοπόρους της εικόνας.

Τι είναι ντοκιμαντέρ; Η συζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αναζωπυρωθεί. Το είδος αναπτύσσεται, υποείδη ξεπροβάλλουν διαρκώς και οι ειδικοί συγκλίνουν στο ότι είναι τρομακτικά δύσκολο να περιορίσει κανείς σε ταμπέλες μια κινηματογραφική δύναμη που διευρύνεται και εξελίσσεται με ταχύτητα αντίστοιχη της πραγματικότητας που την τροφοδοτεί.

Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, θα πραγματοποιηθεί από την Παρασκευή 3 έως και την Κυριακή 12 Μαρτίου. Ανανεωμένη η διοργάνωση, δηλώνει παρών με Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα για πρωτοεμφανιζόμενους σκηνοθέτες, νέα τμήματα (Η Περιπέτεια του Φαγητού), αφιερώματα και ντοκιμαντέρ που θα συζητηθούν. Το φεστιβάλ φιλοδοξεί και φέτος να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει το κοινό, γύρω από κρίσιμες θεματικές που απαιτούν την κριτική στάση και την ενεργή συμμετοχή του.

Διαβάστε επίσης:
Μία πρώτη ματιά στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
10 δημιουργίες που ξεχωρίζουν στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στα 10 σημαντικότερα του κόσμου

Το αφιέρωμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στους Ιταλούς κινηματογραφιστές Γιέρβαντ Τζανικιάν (Yervant Gianikian) και Άντζελα Ρίτσι Λούκι (Angela Ricci Lucchi), αποτελεί μέρος της ενότητας Film Forward και αποτελείται από πέντε ταινίες, οι οποίες δίνουν την ευκαιρία στο ελληνικό κοινό να γνωρίσει το έργο των Ιταλών κινηματογραφιστών, λίγο πριν τη συμμετοχή τους στη Documenta 14, που ξεκινά στις 8 Απριλίου στην Αθήνα.

Οι Τζανικιάν και Ρίτσι Λούκι θεωρούνται παγκοσμίως δεξιοτέχνες στην ανασύνθεση, αφηγηματική και αισθητική, σπάνιου αρχειακού υλικού από τον 20ο και 21ο αιώνα. Καταπιάνονται με τα μεγαλύτερα ζητήματα της σύγχρονης ιστορίας, μέσα όμως από τα μάτια των ηττημένων και των αφανών ηρώων της.

Ο φασισμός, η βαρβαρότητα της αποικιοκρατίας, οι πόλεμοι που συγκλόνισαν τον κόσμο και η μετανάστευση, είναι βασικά θέματα στο σινεμά τους. Οι εικόνες τους στοιχειώνουν. Πολιτικές κι ανατρεπτικές, εξωτικές αλλά και εφιαλτικές, κουβαλούν έντονο συναισθηματικό φορτίο. 

Η Ιταλίδα Ρίτσι Λούκι, μαθήτρια του Όσκαρ Κοκόσκα και ο αρμενικής καταγωγής Τζανικιάν, με σπουδές αρχιτεκτονικής στην Βενετία, γεννήθηκαν το 1942 και από τις αρχές του ’70 ζουν και δουλεύουν μαζί. Το έργο τους έχει παρουσιαστεί στις σπουδαιότερες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και χώρους στον κόσμο -Μπιενάλε Βενετίας, MoMA Νέας Υόρκης, Tate Modern Λονδίνου, Πομπιντού στο Παρίσι, κ.ά. – καθώς και σε μεγάλα διεθνή Φεστιβάλ (Κάννες, Λοκάρνο, Βενετία).

Οι ταινίες που θα παρουσιαστούν στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μας προσκαλούν να ζήσουμε μια συγκλονιστική κινηματογραφική εμπειρία:

Μια «αλληγορία πόνου και βίας», χαρακτηρίζουν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες το μικρού μήκους «Νυχτερινό» (1997) το οποίο αντιπαραβάλει εικόνες από την πρώην Γιουγκοσλαβία με υλικό από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Δεκαετίες του ’20, ’30, 40. Με αφετηρία αρχειακό υλικό αξιωματικών των Ναζί που συμμετείχαν στον βομβαρδισμό των Βαλκανίων και περιηγητών της εποχής, το «Βαλκανική Απογραφή» (2000) στοχάζεται πάνω στη φρικιαστική όψη της ανθρώπινης πραγματικότητας.

Προάγγελος του σύγχρονου μαζικού τουρισμού «των βανδάλων» σύμφωνα με τους δημιουργούς, είναι το βασικό θέμα του Εικόνες της Ανατολής: «Βάνδαλος Τουρισμός» (2001). Η αντίθεση του φιλμ είναι σκληρή και ηχηρή: από τη μια, οι Βρετανοί αστοί τουρίστες επισκέπτονται την Ινδία των μεγάλων αποικιοκρατικών συγκρούσεων και στον αντίποδα, οι γηγενείς πέφτουν θύματα της φτώχειας και της εκμετάλλευσης.

Τι απομένει μετά τον πόλεμο; «Το Ω, Άνθρωπε! (2004), μέρος της «Τριλογίας του Πολέμου», ζουμάρει σε πρόσωπα και σώματα που εκφράζουν τη φρίκη και τον τρόμο των ένοπλων συγκρούσεων.

Η τελευταία τους δουλειά «Βάρβαρη Χώρα» (2013) εστιάζει στην αιματηρή απόβαση του Μουσολίνι στην Αιθιοπία στα μέσα του ’30. «Ο φασισμός ξαναέρχεται. Βυθιζόμαστε σε μια κατασκότεινη νύχτα, δεν ξέρουμε πού πάμε», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επίλογος του φιλμ.

Documenta

Το 1955, δέκα χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, διοργανώθηκε στο Κάσελ η πρώτη Documenta, μια έκθεση δυτικοευρωπαϊκής μοντέρνας τέχνης που αποτέλεσε πρωτοβουλία ομάδας φιλότεχνων με επικεφαλής τον καλλιτέχνη, καθηγητή τέχνης και επιμελητή, Arnold Bode (1900-77). Στις δεκατρείς εκδόσεις της documenta που έχουν παρουσιαστεί μέχρι σήμερα, η έκθεση έχει εξελιχθεί σε έναν «τόπο» όπου διεξάγονται σημαντικές συζητήσεις για τον σύγχρονο πολιτισμό και τα τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά συμφραζόμενά του, αναδεικνύοντας παγκόσμια ζητήματα και συμπεριλαμβάνοντας ειδικότερα μη δυτικές επιστημολογίες και καλλιτεχνικές πρακτικές.

Για την Documenta 14 ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Adam Szymczyk έχει προτείνει μια διμερή δομή λειτουργίας της έκθεσης, με κατευθυντήρια αρχή της διοργάνωσης τον τίτλο εργασίας «Μαθαίνοντας από την Αθήνα». Το 2017, το Κάσελ και η ελληνική πρωτεύουσα θα φιλοξενήσουν την έκθεση από κοινού και επί ίσοις όροις. Το Κάσελ, ο αδιαμφισβήτητος μέχρι σήμερα οικοδεσπότης της Documenta, αναλαμβάνει τώρα έναν νέο ρόλο, αυτόν του φιλοξενούμενου στην Αθήνα. Η Documenta 14 διεξάγεται από τις 8 Απριλίου έως τις 17 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα και στο Κάσελ, υπό τον τίτλο εργασίας «Μαθαίνοντας από την Αθήνα».

Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα, θα διεξαχθεί από την Παρασκευή 3 Μαρτίου, μέχρι και την Κυριακή 12 Μαρτίου. Το Tvxs.gr θα δώσει και φέτος το παρών και στην Κινηματογραφική του Στήλη, θα σας ενημερώνουμε αναλυτικά με τα νέα, αλλά και τις προτάσεις μας, για ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ στο είδος του, τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς.