Μία σπουδαία δημιουργία και ταυτόχρονα μία συγκινητική επιστολή αγάπης, από την 26χρονη Γουαάντ Αλ-Κατέμπ, προς την μόλις ενός έτους κόρη της, με φόντο το κατεστραμμένο απο τον πόλεμο, Χαλέπι της Συρίας. Μία από τις καλύτερες ταινίες τεκμηρίωσης του 2019, που ήταν και Υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερου Μεγάλου Μήκους Ντοκιμαντέρ.

«Πιστεύω ότι είναι πολύ σκληρό να σε σκοτώνουν μέσα στη σιωπή, γι’ αυτό συνεχίζω να αφηγούμαι την ιστορία μας. Είναι καθήκον μου, είναι υποχρέωσή μου ως μια γυναίκα που επιβίωσε…» – Ουάντ Αλ-Κατέμπ (The New York Times)

Η ταινία αφηγείται τη ζωή της Γουαάντ Αλ-Κατέμπ, για πέντε χρόνια στο Χαλέπι, καθώς εκείνη ερωτεύεται, παντρεύεται και γεννά τη Σάμα, την κόρη της, ενώ γύρω της ο κόσμος κυριολεκτικά καταρρέει. Η Γουάντ αποτυπώνει με την κάμερα της, την απώλεια, τη χαρά, τη θυσία, την σχετικότητα των πραγμάτων και το μοιραίο δίλημμα: να μείνεις ή να φύγεις; Ένα σκηνοθετικό ντεμπούτο που δεν θα μπορούσε να είναι πιο πηγαίο, πιο αληθινό και πιο θαρραλέο!

Παράλληλα όμως το ντοκιμαντέρ, «Για τη Μικρή Σάμα / For Sama», αποτελεί και μία «επιστολή αγάπης», μίας μητέρας προς την κόρη της, καθώς αφηγείται πέντε χρόνια από τη ζωή της σκηνοθέτιδος Γουάαντ Αλ-Κατέμπ. Μία εξαιρετική ταινία τεκμηρίωσης, η οποία διαδραματίζεται στη Συρία και ταυτόχρονα ένα συγκλονιστικό προσωπικό βίντεο-ημερολόγιο, το οποίο καταγράφει το χρονικό της καταστροφής μίας χώρας, μέσα από τα μάτια μιας νεαρής γυναίκας.

Η Γουαντ Αλ-Κατέμπ, προσπαθεί απεγνωσμένα να διαφυλάξει ντοκουμέντα ώστε η Σάμα, η νεογέννητη κόρη της, να καταλάβει στο μέλλον για ποιον λόγο οι γονείς της πήραν συγκεκριμένες αποφάσεις στη διάρκεια του πολέμου στη Συρία. Οι θεατές γίνονται μάρτυρες, στις τραγικές συνέπειες ενός πολέμου, αλλά και πως η δύναμη της αγάπης μπορεί να επιβιώσει κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Απώλεια, χαμόγελο, δίλημμα, επιβίωση. Η Γουάντ Αλ-Κατέμπ συνυπογράφει με τον Έντουαρντ Γουοτς την ταινία που είναι η δική της αληθινή ιστορία στο εμπόλεμο Χαλέπι, αφιερωμένη στη Σάμα, την κόρη της.

Η ιστορία ξεκινάει το 2012, όταν η Ουάντ είναι φοιτήτρια και σπουδάζει μάρκετινγκ στο πανεπιστήμιο στο Χαλέπι. Είναι από τους πρώτους που συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες που διοργανώνονται από το πανεπιστήμιο κατά της βίαιης δικτατορίας του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Ο φακός καταγράφει τη χαρούμενη ορμή και την αισιοδοξία εκείνων των πρώτων ημερών.

Στις διαμαρτυρίες η Ουάντ γνωρίζει τον Χάμζα, έναν νεαρό γιατρό και μαζί με μια ομάδα φίλων συνεχίζουν να διεκδικούν την ελευθερία, ακόμα και όταν το καθεστώς καταφεύγει σε όλο και περισσότερη βία για να κάμψει τις διαδηλώσεις και τελικά οδηγεί την πόλη σε εμπόλεμη κατάσταση. Η Ουάντ και ο Χάμζα χάνουν φίλους και μόλις που καταφέρνουν κι οι ίδιοι να ξεφύγουν από τον θάνατο που σκορπούν οι ελεύθεροι σκοπευτές, οι αεροπορικές επιθέσεις και οι βόμβες.

Κάθε σκηνή καταγράφεται στον φακό της Oυάντ. Στη συνέχεια, στη μέση αυτής της θύελλας, ο Χάμζα τής κάνει πρόταση γάμου. Παντρεύονται, μετακομίζουν στο πρώτο τους σπίτι και σε λίγο καιρό η Ουάντ μένει έγκυος. Συνηθισμένη διαδρομή νέων ζευγαριών ανά τον κόσμο. Όμως, η διαφορά εδώ είναι ότι ο δικός τους μήνας του μέλιτος εκτυλίσσεται με φόντο έναν πόλεμο που ολοένα και κλιμακώνεται.

Τον Σεπτέμβριο του 2015, όταν οι Ρώσοι παρεμβαίνουν για να στηρίξουν το καθεστώς, άγρια ​​βία εξαπολύεται εναντίον των επαναστατών. Υπό την απειλή του θανάτου πολλοί εγκαταλείπουν το Χαλέπι, όμως η Ουάντ και ο Χάμζα αποφασίζουν να παραμείνουν στην πόλη και να συνεχίσουν τον αγώνα για την ελευθερία. Συνειδητοποιούν ότι αυτός ο αγώνας δεν αφορά πλέον μόνον αυτούς, αλλά και το μέλλον της κόρης τους.

Η Σάμα γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 2016, μια μικρή αχτίδα ελπίδας μέσα στο χάος (σημ. «Σάμα» στα αραβικά σημαίνει «ουρανός»). Ο πρώτος χρόνος ζωής της μικρής Σάμα αντιστοιχεί και στον τελευταίο χρόνο μάχης για το Χαλέπι, μια απίστευτα σκοτεινή εποχή. Το καθεστώς και οι υποστηρικτές του καταφεύγουν σε κάθε αδιανόητη θηριωδία για να συντρίψουν τους επαναστάτες.

Το νοσοκομείο του Χάμζα βομβαρδίζεται. Βρίσκονται πολιορκημένοι και γίνονται μάρτυρες  επιθέσεων με αέρια χλωρίου, βομβιστικών επιθέσεων, σφαγών αμάχων  γυναικών και παιδιών. Εντούτοις, εν μέσω όλων, η Ουάντ και ο Χάμζα βιώνουν και τη χαρά του να είσαι γονιός καθώς οι πρώτες εβδομάδες ζωής με τη νεογέννητη Σάμα τούς χαρίζουν χαρά, χαμόγελο και τους γεμίζουν δύναμη, υπομονή αλλά και έμπνευση.

Τελικά, εξουθενωμένοι, εξαναγκάζονται σε εξορία. Καθώς φεύγουν με δάκρυα στα μάτια πακετάρουν τα πράγματά τους, αποχαιρετούν την κατεστραμμένη πόλη, τον τόπο όπου γεννήθηκε και πέθανε το όνειρό τους για ελευθερία. Ωστόσο, έχουν πια μαζί τους την κόρη τους, ένα αιώνιο σύμβολο αγάπης και ελπίδας ανέγγιχτο από τη βία των τυράννων.

«Για εμένα αυτή δεν είναι απλά μια ταινία, είναι η ζωή μου. Ξεκίνησα να καταγράφω την προσωπική μου ιστορία χωρίς κανένα σχέδιο, απλώς βιντεοσκοπούσα με το κινητό τηλέφωνο τις διαμαρτυρίες στη Συρία όπως και πολλοί άλλοι ακτιβιστές. Δεν φανταζόμουν ποτέ πού θα οδηγήσει το ταξίδι μου στη διάρκεια αυτών των ετών. Αυτά τα ανάμικτα συναισθήματα που βιώσαμε: ευτυχία, απώλεια, αγάπη και τα τρομακτικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν από το καθεστώς Άσαντ εναντίον απλών αθώων ανθρώπων και δεν τα είχαμε ποτέ διανοηθεί, ακόμη κι αν ζούσαμε εν μέσω αυτών.» – Ουάντ Αλ-Κατέμπ

Το ντοκιμαντέρ «Για τη Μικρή Σάμα / For Sama», πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Τέξας, γνωστό ως «SXSW». Στη συνέχεια ταξίδεψε στα σημαντικότερα Κινηματογραφικά Φεστιβάλ του κόσμου, μεταξύ των οποίων και οι Κάννες, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο Golden Eye.

Ήταν Υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, ενώ κέρδισε τόσο το BAFTA, όσο και το Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, για Καλύτερο Ντοκιμαντέρ, ενώ είναι χαρακτηριστικό της αξίας του, ότι το κορυφαίο Βρετανικό Περιοδικό Κινηματογράφου Sight & Sound, το ανάδειξε 15ο, στη λίστα με τις 50 καλύτερες ταινίες του 2019. Η ελληνική του πρεμιέρα, πραγματοποιείθηκε διαδικτυακά στο πλαίσιο του 22ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

«Θέλω οι άνθρωποι να καταλάβουν ότι, ενώ αυτή είναι η ιστορία μου και δείχνει τι συνέβη σε μένα και την οικογένειά μου, αυτή η εμπειρία μας δεν είναι κάτι σπάνιο. Εκατοντάδες χιλιάδες Σύριοι έζησαν το ίδιο πράγμα και εξακολουθούν να το ζουν ως σήμερα. Ο δικτάτορας που διέπραξε αυτά τα εγκλήματα παραμένει στην εξουσία, σκοτώνει ακόμα αθώους ανθρώπους. Ο αγώνας μας για δικαιοσύνη είναι τόσο επίκαιρος σήμερα όσο ήταν όταν ξεκίνησε η επανάσταση. Ένιωσα ένα μεγάλο βάρος ευθύνης απέναντι στο Χαλέπι, τους ανθρώπους του και τους φίλους μας, να αφηγηθώ σωστά τις ιστορίες τους ώστε να μην ξεχαστούν ποτέ και κανένας να μην διαστρεβλώσει την αλήθεια του τι έχουμε περάσει. Το να φτιάξω τελικά την ταινία ήταν σχεδόν εξίσου επίπονο όσο τα χρόνια που ζήσαμε στο Χαλέπι. Έπρεπε να ξαναζώ τα πάντα ξανά και ξανά. Ευτυχώς εργάστηκα με μια μεγάλη ομάδα που ενδιαφέρθηκε πολύ για μένα, την ιστορία μου και τη Συρία. Ειδικότερα ένας άνθρωπος, ο συνάδελφός μου σκηνοθέτης, Έντουαρντ Γουότς, πήρε το «φορτίο» μου στους ώμους του και με τη δύναμή του που προστέθηκε στη δική μου, ήμασταν σε θέση να μετατρέψουμε την τεράστια πολυπλοκότητα της ζωής μου και το υλικό που είχαμε, στην περίτεχνη ιστορία που βλέπετε σήμερα.» – Ουάντ Αλ-Κατέμπ

Για τη Μικρή Σάμα / For Sama
Σκηνοθεσία: Γουαάντ Αλ-Κατέμπ / Waad al-Kateab και Έντουαρντ Γουότς / Edward Watts
Πρωταγωνιστούν: Waad Al-Kateab,Hamza Al-Khateab,Sama Al-Khateab
Φωτογραφία: Γουάαντ Αλ-Κατέμπ
Μοντάζ: Κλόε Λαμπούρν, Σάιμον ΜακΜάχον
Μουσική: Ναινίτα Ντεσάι
Έτος Παραγωγής: 2019
Χώρα Παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο
Διάρκεια: 95 λεπτά

Το ντοκιμαντέρ, «Για τη Μικρή Σάμα / For Sama», των Γουαάντ Αλ-Κατέμπ και Έντουαρντ Γουότς, θα κυκλοφορήσει διαδικτυακά και μόνο για 3 προβολές, στις 23, 24 και 25 Απριλίου, σε διανομή της εταιρείας Film Trade.