Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και έχει οριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) από το 1972, με σκοπό την υπενθύμιση και ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού για τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Πρόκειται για μία ημέρα που υπενθυμίζει σε όλους μας την καταλυτική σημασία του περιβάλλοντος για τη βιωσιμότητα της ανθρωπότητας και το μέλλον του πλανήτη. Στην κινηματογραφική στήλη του Tvxs.gr επιλέξαμε να τιμήσουμε την συγκεκριμένη ημέρα, ξαναβλέποντας το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ «Βιρούνγκα» του Ορλάντο φον Άινζιντελ.

Στα δασώδη βάθη του ανατολικού Κονγκό, βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Βιρούνγκα, ένα από τα μέρη με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στη Γη, το οποίο αποτελεί παράλληλα και το σπίτι των τελευταίων ορεσίβιων γορίλλων στον πλανήτη. Σ’ αυτό το άγριο αλλά μαγευτικό περιβάλλον, μία μικρή και μπαρουτοκαπνισμένη ομάδα δασοφυλάκων – ανάμεσά τους κάποιος που έγινε δασοφύλακας έχοντας υπάρξει παιδί-στρατιώτης, ένας φροντιστής ορφανών γορίλλων κι ένας παθιασμένος οικολόγος, μέλος της βελγικής βασιλικής οικογένειας.

Όλοι μαζί, προσπαθούν να διασώσουν αυτό το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από την ένοπλη πολιτοφυλακή, τους λαθροθήρες και τις σκοτεινές δυνάμεις που παλεύουν να ελέγξουν τους πλούσιους φυσικούς πόρους του Κονγκό. Παράλληλα γινόμαστε μάρτυρες από στις παράνομες ενέργειες της βρετανικής εταιρείας πετρελαίων SOCO international, που εποφθαλμιά τα πλούσια κοιτάσματα της περιοχής.

Όταν η νεοσύστατη ομάδα ανταρτών Μ23 κηρύσσει τον πόλεμο, μία νέα σύγκρουση απειλεί τις ζωές και τη σταθερότητα όλων όσων έχουν προστατευτεί με τόσο κόπο. Ξαφνικά οι σκηνοθέτες, αλλά και οι συμμετέχοντες στο ντοκιμαντέρ βρίσκονται ανάμεσα σε διασταυρωμένα πυρά.

Το υπέροχο ντοκιμαντέρ «Βιρούνγκα» του Ορλάντο φον Άινζιντελ, αποτέλεσε για το 2015 ένα από τα πέντε υποψήφια για Όσκαρ Ντοκιμαντέρ τα οποία επέλεξε η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου στην 87η τελετή απονομής των βραβείων – με το χρυσό αγαλματίδιο στην κατηγορία του Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, να καταλήγει ως γνωστόν στο επίσης σπουδαίο ντοκιμαντέρ της Laura Poitras, «Citizenfour» που παρουσιάζει το χρονικό των συναντήσεων του Edward Snowden με τον δημοσιογράφο Glenn Greenwald.

Το γεμάτο σασπένς και ένταση «Virunga» – σε εκτέλεση παραγωγής του Λεονάρντο ντι Κάπριο – ισορροπεί ανάμεσα στο οικολογικό ντοκιμαντέρ και το πολιτικό θρίλερ, με επίκεντρο τον αγώνα μιας ομάδας ανθρώπων, που όρισαν ως σκοπό της ζωής τους να προστατέψουν το ομώνυμο πάρκο στο Κονγκό, το οποίο αποτελεί μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

«Το πάρκο προχωράει με μεγάλη ταχύτητα τα σχέδια ανάπτυξής του για το φιλόδοξο πρόγραμμα «Virunga Alliance». Αυτό το πρόγραμμα στοχεύει να δημιουργήσει 100.000 θέσεις εργασίας στα επόμενα χρόνια μέσα από τον τουρισμό, την υδροηλεκτρική ενέργεια και την αλιεία, και είναι η καλύτερη ελπίδα για να υπάρξει σταθερότητα και ειρήνη στην περιοχή που έχει βιώσει 20 χρόνια πολέμου. Ωστόσο, παρά τις θετικές εξελίξεις, το θέμα με το πετρέλαιο ακόμα επισκιάζει τα πάντα. Η SOCO international δεν έχει δεσμευτεί να μην ξαναερευνήσει για πετρέλαιο μέσα στα όρια του πάρκου, ούτε έχει απαντήσει επαρκώς στις πολύ σοβαρές κατηγορίες που τίθενται από την ταινία.» – Ορλάντο φον Άινζιντελ

Στην Ελλάδα είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε το «Βιρούνγκα» (Virunga – 2014) στην μεγάλη οθόνη, τον Μάρτιο στο πλαίσιο του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όντας μία από τις καλύτερες δημιουργίες που προβλήθηκαν στη φετινή διοργάνωση. Το φιλμ αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς και είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τιμήθηκε τόσο με το Βραβεία Κοινού (FISCHER 2015) για ξένη παραγωγή – «Βραβείο Κοινού Πίτερ Ουιντόνικ» – όσο και με το Βραβείο WWF που απονέμεται σε ταινία της ενότητας «Περιβάλλον», με θέμα το περιβάλλον και την αμφίδρομη σχέση του ανθρώπου με τη φύση.

Μιλώντας στην ειδική έκδοση του Φεστιβάλ (Πρώτο Πλάνο), ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Ορλάντο φον Άινζιντελ, δήλωσε σχετικά: «Προσπαθω να πω αισιόδοξες ιστορίες από αφρικανικές χώρες εδώ και καιρό, και μια μέρα, ενώ δούλευα στη Σιέρα Λεόνε, αγόρασα μια εφημερίδα. Μέσα είδα μια φωτογραφία του Αντρέ Μπάουμα, του ανθρώπου που προσέχει τους γορίλες στην ταινία. Το άρθρο που συνόδευε την φωτογραφία ήταν για τους φύλακες του εθνικού Πάρκου Βιρούνγκα που ρισκάρουν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τους τελευταίους γορίλες του βουνού, αλλά και για τα ανθρωποκεντρικά αναπτυξιακά σχέδια που γίνονται για να οδηγήσουν το πάρκο προς την οικονομική ανάπτυξη και την ειρήνη στην περιοχή. Δεν ήμουν πολύ καιρό στο ανατολικό Κονγκό, όταν έμαθα ότι οι άνθρωποι του πάρκου ανησυχούσαν για τις παράνομες ενέργειες της βρετανικής εταιρείας πετρελαίων SOCO international. Ξαφνικά το ενδιαφέρον της ιστορίας μετακινήθηκε και έγινε μια ιστορία για μια διαμάχη Δαβίδ εναντίον Γολιάθ, όπου οι φύλακες προστατεύουν το σπίτι τους, απέναντι σε διάφορες δυνάμεις που το καταπατούν.»