– Ήρθες εδώ με τη μαμά σου;
– Όχι
– Με τον μπαμπά σου;
– Όχι
– Με ποιόν ήρθες;
– Με αυτούς εκεί… Δεν ξέρω πως τους λένε.
(Ασυνόδευτο προσφυγόπουλο στον καταυλισμό του Λιβάνου)

Το ντοκιμαντέρ “Εδώ εξορία: Ημερολόγια από παιδιά πρόσφυγες” του  Μάνι Υ. Μπεντσελάχ που “βλέπει” με το βλέμμα των παιδιών προσφύγων της Συρίας ξεκινάει με την κάμερα στραμμένη σε έναν από τους μεγάλους  καταυλισμούς Συρίων στον Λίβανο. Το 1/4 του πληθυσμού του Λιβάνου αποτελείται από Σύριους πρόσφυγες πλέον.

Παρακολουθήσαμε στο πλαίσιο του 18ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το  εξαιρετικά, ευαίσθητο πορτρέτο των προσφυγόπουλων που αναγκάζονται να διαφύγουν από τη βία του εμφυλίου πολέμου στη Συρία για τον γειτονικό Λίβανο.

Το ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε μέσα σε έναν χρόνο, αφηγείται την ιστορία της ζωής των παιδιών μέσα από δικά τους λόγια και αποτυπώνει τη συγκινητική αλήθεια για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν την απώλεια, τις κακουχίες και τη συντριβή της ελπίδας. Η μαρτυρία τους σε αυτήν την ταινία είναι ένας ωραία σχηματισμένος μικρόκοσμος του ανθρώπινου κόστους που έχει ο συνεχιζόμενος εμφύλιος στη Συρία, ο οποίος έχει εξαναγκάσει πάνω από τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους να βρουν τρόπο να ξεφύγουν οι μισοί από αυτούς είναι παιδιά.

Αυτό που κάνει γοητευτικό το ντοκιμαντέρ είναι η ίδια η γλώσσα των παιδιών, απαλλαγμένη από γλαφυρές περιγραφές περιγράφει την επώδυνη πραγματικότητα λιτά, σχεδόν ποιητικά.

Ο εξάχρονος Μουσταφά βρίσκεται στον καταυλισμό του Λιβάνου αλλά επιμένει πως είναι στη Συρία και πως από ώρα σε ώρα θα τους βομβαρδίσουν.

Ποιός;

ο Ασάντ.

Γιατί;

Δεν ξέρω είμαστε καλοί άνθρωποι δεν φταίξαμε …

“Μας ξεφτίλισαν” λέει η εντεκάχρονη προσφυγοπούλα

Γιατί;

“Μας ανάγκασαν να περιφερόμαστε σαν ζητιάνοι. Δεν είχαμε να φάμε ούτε λαχανικά. Δεν φανταζόμουν πως θα ζω σε ένα γκαράζ τη μια μέρα σε μια σκηνή που μπάζει νερά την άλλη”

Ποιος φταίει γι’αυτόν τον πόλεμο;

“Αυτά είναι των μεγάλων δεν ξέρω” απαντά ο μικρός συνεντευξιαζόμενος. “Ο Ασάντ ή το Ισλαμικό κράτος”

Τι είναι το Ισλαμικό κράτος;

Θεοσεβούμενοι ή εξτρεμιστές. Άλλοι λένε έτσι άλλοι αλλιώς.

Αν τους είχες μπροστά σου τί θα έκανες;

Θα τους βασάνιζα. Μάλλον όχι…. εμείς δεν τα κάνουμε αυτά. Θα ήθελα να τιμωρηθούν, να πονέσουν, πετούσαν τούβλα στα κεφάλια των γειτόνων μας.

“Έχασε δύο θείους στον πόλεμο κι άλλοι δυο συγγενείς μας κρατούνται” παρεμβαίνει η μητέρα του “Πώς να μη λέει τέτοια λόγια!”

“Εγώ ξέρω ότι δεν μπορώ να ονειρευτώ. Δεν μπορώ να ρωτήσω τον εαυτό μου «τί θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις». Ξέρετε γιατί; γιατί το όνειρο μου το γκρεμίζει η μοίρα. Θα γυρίσω ποτέ στη Συριά; Ποιος ξέρει λένε ότι οι πρόσφυγες επιστρέφουν μετά από 17 χρόνια.”