Η κινηματογραφική κάμερα κατεβαίνει από την κερκίδα, μπαίνει στα αποδυτήρια, καταγράφει και αποτυπώνει με τον πιο ειλικρινή τρόπο τις ιστορίες που έχει να αφηγηθεί ο βασιλιάς των σπορ. Με αφορμή το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, παρουσιάζουμε μερικές χαρακτηριστικές ταινίες και ντοκιμαντέρ, για το ποδόσφαιρο. Η Κινηματογραφική Στήλη του Tvxs.gr κατεβαίνει στο γήπεδο με την ιδανική δωδεκάδα…

Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου – Euro 2016

Το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 2016 (Euro 2016), θα πραγματοποιηθεί στα γήπεδα της Γαλλίας, από την Παρασκευή 10 Ιουνίου, μέχρι και την Κυριακή 10 Ιουλίου. Οι αγώνες θα διεξαχθούν σε δέκα στάδια, τέσσερα στον βορρά (Λανς, Λιλ και δύο στο Παρίσι) και 6 στον νότο (Μπορντό, Λυών, Μασσαλία, Νίκαια, Τουλούζ και Σαιντ-Ετιέν). Αυτή είναι η τρίτη φορά που η Γαλλία διοργανώνει το τουρνουά μετά το 1960 και το 1984, ενώ οι διοργανωτές έχουν κατακτήσει το τρόπαιο δύο φορές, το 1984 και το 2000.

Στο 15ο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, συμμετέχουν εικοσιτέσσερις εθνικές ομάδες, οι οποίες έχουν χωριστεί σε έξι ομίλους των τεσσάρων ομάδων. Οι δύο πρώτες ομάδες από κάθε όμιλο και οι τέσσερις καλύτερες τρίτες ομάδες από κάθε όμιλο, θα προκρίνονται απευθείας στην επόμενη φάση, όπου θα ακολουθήσουν τα προημιτελικά, τα ημιτελικά και ο μεγάλος τελικός. Η μορφή αυτή θα δημιουργήσει συνολικά 51 παιχνίδια, ενώ όλοι οι αγώνες θα διεξαχθούν σε μια περίοδο 29-31 ημερών.

Διαβάστε επίσης:
Το πρόγραμμα του Euro 2016

Κινηματογράφος και Ποδόσφαιρο

Η μπάλα, η ενδεκάδα, ο πάγκος, ο προπονητής, οι διαιτητές, το τέρμα, τα αποδυτήρια, η κερκίδα, τα χρώματα της φανέλας, τα συνθήματα. Αρκούν αυτά για να περιγράψουν τι είναι «ποδόσφαιρο»; Μάλλον όχι. Το ποδόσφαιρο έχει τη δύναμη να δημιουργεί «οικογένειες» και ορκισμένους αντιπάλους, να συγκινεί, να μαγεύει, να παθιάζει. Έχει τη δύναμη να καθηλώνει εκατομμύρια θεατές σε όλο τον κόσμο και να γεννά ιστορίες που όσοι τις παρακολούθησαν, τις αφηγούνται για χρόνια.

Παίκτες που μάγεψαν οπαδούς και αντιπάλους, προπονητές που καθόρισαν την ιστορία συλλόγων, φίλαθλοι και αθλητικογράφοι, στέκονται μπροστά στην κάμερα και θυμούνται ένδοξες νίκες και συντριπτικές ήττες, μιλούν για συμπαίκτες και αντιπάλους, διοργανώσεις γεμάτες λάμψη και άγνωστα γεγονότα. Δώδεκα χαρακτηριστικές ταινίες και ντοκιμαντέρ, τα οποία ξαναζωντανεύουν κινηματογραφικά, κλασσικές αλλά και διαχρονικές, ποδοσφαιρικές ιστορίες:

Rise and Shine: The Jay DeMerit Story (2011) των Νικ Λιούις και Ράνκο Τουτουλούντζιγια

Μετά το κολέγιο, το όνειρο του Τζέι Ντε Μέριτ να παίξει ποδόσφαιρο στην Ευρώπη έμοιαζε απρόσιτο. Ενώ κοιμόταν σε μια σοφίτα, ζωγραφίζοντας σπίτια και τρώγοντας ό,τι έβρισκε για να επιβιώσει, ο Τζέι ακολούθησε τον πιο ανορθόδοξο δρόμο προς την κορυφή. Αφού δεν τα κατάφερε στα επαγγελματικά πρωταθλήματα των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Τζέι έφυγε για την Ευρώπη σε ηλικία 21 ετών, χωρίς οποιαδήποτε επαγγελματική εμπειρία. Μαζί του είχε μόνο ένα διαβατήριο, 1.800 δολάρια κι ένα σακίδιο γεμάτο όνειρα.

Εκτός από τον ίδιο τον Τζέι Ντε Μέριτ, στο φιλμ πρωταγωνιστούν επίσης οι παίκτες της Εθνικής Ομάδας των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως ο Stuart Holden και ο Tim Howard, ενώ εμφανίζονται ως γκεστ οι: Wayne Rooney, Didier Drogba και πολύ ακόμη επαγγελματίες ποδοσφαιριστές. Η ταινία αφηγείται την ιστορία από την πλευρά του Τζέι και των ανθρώπων που την βίωσαν.

Διαβάστε επίσης:
Κινηματογράφος και Ποδόσφαιρο: «Η Ιστορία του Τζέι Ντε Μέριτ»

Το Θαύμα της Βέρνης (Das Wunder von Bern / The Miracle of Bern – 2003) του Σένκε Βόρτμαν

Το καλοκαίρι του 1954, η Σοβιετική Ένωση στέλνει τους αιχμάλωτους πολέμου πίσω στην πατρίδα τους. Ανάμεσά τους είναι ο πατέρας ενός ήσυχου, 11χρονου αγοριού, που αγαπάει με πάθος το ποδόσφαιρο, του Ματίας. Ο μικρός μένει με τη μητέρα του, τον αδελφό και την αδελφή του, σε μια μικρή πόλη της Δυτικής Γερμανίας. Το αγόρι έχει βρει το υποκατάστατο της πατρικής απουσίας στο πρόσωπο του Γερμανού ποδοσφαιριστή Χέλμουτ Ραν, ο οποίος έχει «υιοθετήσει» τον πιτσιρικά ως μασκότ.

Μία εξαιρετική αναπαράσταση του θρυλικού τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου, ανάμεσα στη Γερμανία και την Ουγγαρία, ο οποίος διεξήχθη στη Βέρνη την 4η Ιουλίου του 1954. Ο χαρακτηρισμός «θαύμα» που αποδίδει και ο τίτλος της ταινίας στη νίκη της πρώην Δυτικής Γερμανίας με 3-2 επί της Ουγγαρίας δεν μπορεί να κριθεί διόλου υπερβολικός από την καθαρά ποδοσφαιρική σκοπιά του.

Διαβάστε επίσης:
Κινηματογράφος και Ποδόσφαιρο: «Το Θαύμα της Βέρνης»

Μαραντόνα (Maradona – 2008) του Εμίρ Κουστουρίτσα

Ακόμα και οι μη ποδοσφαιρόφιλοι, γνωρίζουν αυτό το όνομα: Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα. Από τις αλάνες της Αργεντινής, στα σημαντικότερα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα και τουρνουά του κόσμου. Η στρογγυλή θεά υποκλινόταν στο πέρασμά του. Μία μεγάλη προσωπικότητα με μεγάλες αδυναμίες. O πολυβραβευμένος Εμίρ Κουστουρίτσα μας προσκαλεί σ’ ένα ταξίδι στη ζωή ενός ζωντανού θρύλου, μ’ ένα φιλμ που παρουσιάστηκε και στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών. Από την Αργεντινή στη Νάπολη και από την Κούβα στη Βαρκελώνη, παρακολουθούμε καρέ καρέ το μεγαλείο και την πτώση, ενός θρυλικού ποδοσφαιριστή εντός και εκτός γηπέδων… Στα συν και οι υπέροχες μουσικές δημιουργίες του Μάνου Τσάο, που συνοδεύουν ηχητικά το ντοκιμαντέρ.

Διαβάστε επίσης:
Κινηματογράφος και Ποδόσφαιρο: «Μαραντόνα» δια χειρός Κουστουρίτσα

Hermano (Brother – 2010) του Μαρσέλ Ρασκίν

Ζώντας σ’ ένα άκρως επικίνδυνο και βίαιο μέρος, δύο αδέλφια ονειρεύονται τη λύτρωση, βάζοντας γκολ. Σε αυτό το γήπεδο, η ζωή είναι στη γραμμή. Μεγαλωμένα σαν αδέλφια, συμπαίκτες και ανταγωνιστές στο ποδόσφαιρο, ο Julio (Ελίους Αρμάς – Eliu Armas) και ο Daniel / “Gato” (Φερνάντο Μορένο – Fernando Moreno) κατάφεραν και παρέμειναν αχώριστοι.

Διαβάστε επίσης:
Κινηματογράφος και Ποδόσφαιρο: «Hermano» του Μαρσέλ Ρασκίν

Football Rebels (Γαλλία, 2012)
Σκηνοθεσία: Gilles Perez και Gilles Rof. Έγχρωμο, 104’

Μακριά από τους προβολείς κατάμεστων γηπέδων, ο Eric Cantona αφηγείται τις ιστορίες πέντε σπουδαίων ποδοσφαιριστών που άφησαν τα γήπεδα για να αντιταχθούν στην κοινωνική αδικία, να στηρίξουν τον αγώνα εναντίον αντιδημοκρατικών καθεστώτων και να υπερασπιστούν κινήματα υπέρ της δημοκρατίας και των κοινωνικών δικαιωμάτων, ρισκάροντας τη φήμη τους και πολλές φορές τη ζωή τους. Ο Didier Drogba και ο εμφύλιος στην Ακτή Ελεφαντοστού, ο Mekhloufi και η ομάδα του FLN για την ανεξαρτησία της Αλγερίας, ο Predrag Pasic και η πολιορκία του Σεράγεβο, ο Caszely και ο θάνατος του Αλιέντε, ο Socrates και η Κορινθιακή Δημοκρατία. Σε μία εποχή που η βιομηχανία του ποδοσφαίρου μοιάζει να θυσιάζει τα πάντα στο βωμό του κέρδους, οι ιστορίες αυτές θυμίζουν πως ο βασιλιάς των σπορ μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στις κοινωνίες.

Το άλλο ποδόσφαιρο / El Otro Fútbol (Αργεντινή, 2012)
Σκηνοθεσία: Federico Peretti. Έγχρωμο, 94’

Αυτό το ντοκιμαντέρ δεν είναι απλά μία ιστορία για το ποδόσφαιρο. Είναι εκατοντάδες ιστορίες για το ποδόσφαιρο. Και επιπλέον, είναι μία ολοζώντανη καταγραφή ενός κόσμου που μοιάζει καταδικασμένος να μείνει για πάντα στην αφάνεια αλλά επιβιώνει, κόντρα στις ελλείψεις, γεμάτος πάθος και δύναμη. Η κάμερα ταξιδεύει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Αργεντινής και αποτυπώνει ποδοσφαιρικές ιστορίες, καλά κρυμμένες σε επαρχίες, χωριά και γειτονιές. Οι ιστορίες αυτές, φέρνουν στο φως καταστάσεις που μοιάζουν να έχουν βγει από παραμύθια, θυσίες, μοναδικά μέρη και βέβαια ανθρώπους που δεν θα μπορούσες να συναντήσεις πουθενά αλλού. Τι τα συνδέει όλα αυτά; Ένα πάθος για το ποδόσφαιρο που δεν θα συναντήσεις σε καμία εθνική κατηγορία του κόσμου.

Δημοκρατία σε μαύρο και λευκό  / Democracia em preto e branco (Βραζιλία, 2014)
Σκηνοθεσία: Pedro Asbeg. Έγχρωμο, ασπρόμαυρο, 90’

Στις αρχές του 1982, όταν το δικτατορικό καθεστώς της Βραζιλίας συμπλήρωνε 18 χρόνια, μια ποδοσφαιρική ομάδα αποφασίζει να εφαρμόσει «δημοκρατία». Οι Κορίνθιανς, μία από τις πλέον ιστορικές ομάδες του βραζιλιάνικου πρωταθλήματος, μιλούν για δημοκρατία, παίρνουν αποφάσεις συζητώντας μεταξύ τους και εμφανίζονται στο γήπεδο έχοντας στις φανέλες τους γραμμένο το σύνθημα «Ψηφίστε στις 15», παροτρύνοντας τους Βραζιλιάνους να μη διστάσουν να πάνε στις κάλπες. Άτυπος ηγέτης του κινήματος της «Κορινθιακής Δημοκρατίας», ο Σόκρατες, ένας από τους μεγαλύτερους μεσοεπιθετικούς στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Την ίδια περίοδο η βραζιλιάνικη μουσική σκηνή βρίσκεται στο ζενίθ της. Πολιτική, ποδόσφαιρο και ροκ εν ρολ, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά…

Τελευταίο παιχνίδι. Τα 40 χρόνια του Johan Cruyff στην Καταλονία / L’últim partit. 40 anys de Johan Cruyff a Catalunya
(Ισπανία, 2014)
Σκηνοθεσία: Jordi Marcos. Έγχρωμο, 70’

Σαράντα χρόνια μετά την υπογραφή που έφερε τον Γιόχαν Κρόιφ στη Βαρκελώνη (13 Αυγούστου 1973), μια σειρά παικτών και συνεργατών, επιχειρούν να σκιαγραφήσουν το πορτρέτο ενός ανθρώπου που κατάφερε να καθιερωθεί ως ένας ποδοσφαιρικός θρύλος. Vicente del Bosque, Xavier Sala-i-Martin, Pep Guardiola, Xavi Hernandez, Xavier Folch, Magda Oranich, Ferran Adrià, Josep Carreras και Jordi Cruyff, είναι μερικοί ανάμεσα σε όλους αυτούς που μιλούν για τον σπουδαίο παίκτη και προπονητή Γιόχαν Κρόιφ αλλά και για τη ζωή του έξω από το γήπεδο: την ενασχόλησή του με την κοινωνική και την πολιτική πραγματικότητα της Καταλονίας, τις διεκδικήσεις των Καταλανών, την οικογένειά του, τις αρχές που εφάρμοσε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του εντός και εκτός γηπέδων και τα στοιχεία που τον ανέδειξαν σε μία από τις σημαντικότερες φιγούρες που πέρασαν από την ομάδα της Μπαρτσελόνα από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα. 

Barça Dreams (Ισπανία, 2015)
Σκηνοθεσία – σενάριο: Jordi Llompart. Έγχρωμο, 120’. 

«Més que un club» σημαίνει «Περισσότερο από μία ομάδα». Και αυτό είναι η Μπαρτσελόνα. Το ντοκιμαντέρ αυτό, ένα συγκινητικό ταξίδι στην ιστορία των Μπλαουγκράνα, αποκαλύπτει με κάθε λεπτομέρεια την συναρπαστική ιστορία της ομάδας που ο Joan Gamper ίδρυσε το 1899 και σήμερα έχει εκατοντάδες εκατομμύρια οπαδούς σε όλο τον κόσμο. Ο Leo Messi, ο Pep Guardiola και ο Johan Cruyff, ο Ronaldinho, ο Xavi Hernandez και ο Andres Iniesta, είναι μερικοί μόνο από τους αστέρες που στέκονται μπροστά στον φακό για να αφηγηθούν 115 χρόνια ιστορίας και προσπαθούν να εξηγήσουν ποιο είναι το χαρακτηριστικό της ομάδας αυτής που την κάνει τόσο ξεχωριστή.

Gascoigne (Ηνωμένο Βασίλειο, 2015)
Σκηνοθεσία: Jane Preston, Έγχρωμο, 90’

Ο Paul Gascoigne θεωρείται από πολλούς ο πιο χαρισματικός Βρετανός μέσος όλων των εποχών. Εικοσιπέντε χρόνια μετά την κορυφαία στιγμή της καριέρας του, το μουντιάλ του 1990, ο Gazza αφηγείται την ιστορία από την αρχή, με το δικό του τρόπο: το ξεκίνημα στη Newcastle, τα χρόνια στη Λάτσιο και η επιστροφή στην Premier League, οι μεγάλες εμφανίσεις με την φανέλα της εθνικής ομάδας της Αγγλίας (που τον καθιέρωσαν στις καρδιές των Άγγλων φιλάθλων), και οι αυτοκαταστροφικές καταχρήσεις. Ο Gascoigne αφηγείται την ιστορία της γεμάτης -εντός και εκτός γηπέδου- ζωής του ενώ οι Gary Lineker, Jose Mourinho και Wayne Rooney στέκονται στα χαρακτηριστικά εκείνα της γεμάτης πάθος προσωπικότητας και του ποδοσφαιρικού του ταλέντου που τον ανέδειξαν ως έναν από τους πιο σπουδαίους ποδοσφαιριστές της γενιάς του.      

Η Μεγάλη Απόδραση των 11 (Victory – 1981) του Τζον Χιούστον

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, φυλακισμένοι Άγγλοι και Αμερικανοί σύμμαχοι σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, ετοιμάζονται για έναν αγώνα ποδοσφαίρου ενάντια σε μία ομάδα των Γερμανών Κατακτητών. Οι Ναζί θέλουν πάση θυσία τη νίκη και με οποιοδήποτε μέσο, έτσι ώστε να τη χρησιμοποιήσουν στην προπαγάνδα τους περί ανωτερότητας της Άριας φυλής σε κάθε είδους δραστηριότητα.

Διαθέτοντας ένα έξοχο επιτελείο ηθοποιών, αλλά και θρυλικών αστέρων του ποδοσφαίρου, η ταινία «Η Μεγάλη Απόδραση των 11» μεταφέρει με μοναδικό τρόπο στη μεγάλη οθόνη την ένταση και το πάθος ενός ιδιαίτερου ποδοσφαιρικού αγώνα. Πρωταγωνιστούν: ο Σιλβέστερ Σταλόνε, ο φλεγματικός Μάικλ Κέιν, ο έξοχος Μαξ Φον Σίντοφ, αλλά και οι θρύλοι του ποδοσφαίρου: Πελέ, Μπόμπι Μουρ και Αρντίλες.

Διαβάστε επίσης:
Κινηματογράφος και Ποδόσφαιρο: «Η Μεγάλη Απόδραση των 11»

«Ο Διαιτητής» (The Referee / L’ Arbitro – 2013) του Πάολο Ζούκα

Ένα μικρό χωριό της Σαρδηνίας παθιασμένο με το ποδόσφαιρο, η προαιώνια έχθρα ανάμεσα σε δύο αντίπαλες ομάδες, ένας έρωτας μετ’ εμποδίων, μια θανάσιμη αγροτική βεντέτα, η πτώση ενός αστέρα της διαιτησίας από τα ψηλά στα (πολύ) χαμηλά.

Στην πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, ο ταλαντούχος Ιταλός σκηνοθέτης, Πάολο Ζούκα, αντλεί έμπνευση από την ομότιτλη μικρού μήκους δημιουργία του και μας παρουσιάζει το φιλμ: «Ο Διαιτητής» (The Referee / L’ Arbitro – 2013). Ένα ασπρόμαυρο, σουρεαλιστικό κινηματογραφικό ταξίδι, στον κόσμο του ποδοσφαίρου, έξυπνο και με όμορφο, όσο και ιδιαίτερο χιούμορ.

Διαβάστε επίσης:
Ένα σουρεαλιστικό φιλμ με χιούμορ: «Ο Διαιτητής» του Πάολο Ζούκα