Η ενότητα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με τίτλο «Ανθρώπινα Δικαιώματα», συστάθηκε με σκοπό να ρίξει φως στην βάναυση καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αρχή έγινε το 2007 στην 9η διοργάνωση κι έκτοτε συνεχίστηκε με ιδιαίτερη επιτυχία. Το Tvxs.gr και φέτος θα δώσει το παρών σ’ ένα από τα κορυφαία φεστιβάλ στο είδος του και στο συγκεκριμένο μας Αφιέρωμα παρουσιάζουμε σε αποκλειστικότητα τα ντοκιμαντέρ που θα προβληθούν στην συγκεκριμένη ενότητα της 18ης διοργάνωσης.

Το 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα θα πραγματοποιηθεί από την Παρασκευή 11 Μαρτίου, μέχρι και την Κυριακή 20 Μαρτίου, στις Κινηματογραφικές Αίθουσες Ολύμπιον, Παύλος Ζάννας, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές, Φρίντα Λιάππα και Τώνια Μαρκετάκη. Μέσα από ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα, το οποίο περιλαμβάνει ταινίες τεκμηρίωσης από όλο τον κόσμο, αφιερώματα καθώς και παράλληλες δράσεις, το Φεστιβάλ φιλοδοξεί να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει το κοινό, γύρω από κρίσιμες θεματικές που απαιτούν την κριτική στάση και την ενεργή συμμετοχή του.

Διαβάστε επίσης:
Αφιέρωμα – Μία πρώτη ματιά στο 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Διεθνής Αμνηστία

Η Διεθνής Αμνηστία είναι ένα παγκόσμιο κίνημα με περισσότερα από τρία εκατομμύρια υποστηρικτές, μέλη και ακτιβιστές που αγωνίζονται για την προστασία των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σκοπός της συνεχούς αυτής προσπάθειας, είναι ένας κόσμος όπου όλοι οι άνθρωποι θα απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και από άλλα διεθνή πρότυπα.

Το Βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας σε ντοκιμαντέρ της ενότητας «Ανθρώπινα Δικαιώματα» για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα, έχει βαρύνουσα σημασία για πολλούς λόγους. Πρώτα απ’ όλα φέρνει σε επαφή δύο θεσμούς που τους ενώνει η έντονη ευαισθητοποίηση και οι συγγενικοί στόχοι και οι οποίοι λειτουργούν σε συμπληρωματικό επίπεδο.

Το Φεστιβάλ προωθεί και προβάλλει έργα δημιουργών που αποκαλύπτουν τη βάναυση καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δίνοντας στη συνέχεια τη σκυτάλη στο δύσκολο έργο της Διεθνούς Αμνηστίας που κινητοποιείται, ασκεί πιέσεις και αφυπνίζει τη συνείδηση του κόσμου.

Επιπλέον, η επιβράβευση από ένα Παγκόσμιο Κίνημα, όπως η Διεθνής Αμνηστία, στο πλαίσιο ενός κινηματογραφικού θεσμού, όπως το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, έχει διπλή σημασία για τον ντοκιμαντερίστα, καθώς η δημιουργία του τιμάται σε διπλό επίπεδο, καλλιτεχνικό αλλά και ανθρωπιστικό.

Από το 2007 και το 9ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στα ντοκιμαντέρ που τιμήθηκαν με το Βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας, ξεχωρίζουν σπουδαίες δημιουργίες. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά το ντοκιμαντέρ “Τσαπουλτζού: Φωνές από το Γκεζί”, το οποίο βραβεύτηκε το 2014, καθώς και το ντοκιμαντέρ “Αυτό δεν είναι μια ταινία” (2012), του σπουδαίου Ιρανού σκηνοθέτη Τζαφάρ Παναχί, ο οποίος παρά την απαγόρευση που του έχει επιβληθεί στην πατρίδα του, συνεχίζει να προσφέρει στον χώρο της Έβδομης Τέχνης.

Πέρσι στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με το Βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας τιμήθηκε το συγκινητικό ντοκιμαντέρ των Οσάμα Μοχάμεντ και Ουϊάμ Σιμάβ Μπεντιρξάν: “Ασήμι στο νερό, αυτοπορτρέτο της Συρίας”.

Διαβάστε επίσης:
Αφιέρωμα – Η ιστορία της ενότητας «Ανθρώπινα Δικαιώματα»
Το «Βιρούνγκα» θριάμβευσε στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Τα Ντοκιμαντέρ της ενότητας: «Ανθρώπινα Δικαιώματα»

Οι δημιουργίες που συμμετέχουν, ρίχνουν φως στη βάναυση καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγείρουν ερωτήματα που αφορούν σε μείζονα θέματα, όπως η ελευθερία του λόγου, o πόλεμος, η θέση της γυναίκας στο σύγχρονο κόσμο, το δικαίωμα σε διαφορετικές πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, κ.ά.

Every Last Child / Μέχρι και το τελευταίο παιδί (φωτογραφία άρθρου)
Σκηνοθεσία-Σενάριο / Direction-Screenplay: Tom Roberts
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – 2014

Αυτή είναι η ιστορία πέντε ανθρώπων που γνώρισαν από πρώτο χέρι την επιδημία πολιομυελίτιδας που πλήττει το Πακιστάν και μιλούν για τη θλίψη, τις θυσίες και την ακλόνητη αποφασιστικότητα που απαιτούνται απέναντι στην έλλειψη εμπιστοσύνης, στον κυνισμό και στη βία. Πριν από τρία χρόνια, η πολιομυελίτιδα υπήρχε μόνο σε τρεις χώρες και ο αριθμός των θυμάτων μειωνόταν σταθερά. Το Πακιστάν ήταν μια χώρα-κλειδί, όπου συγκεντρώθηκε πάνω από το 80% όλων των ενδημικών περιπτώσεων. Όμως, όταν οι Πακιστανοί Ταλιμπάν απαγόρευσαν το πρόγραμμα εμβολιασμού, εξαπολύοντας μάλιστα επιθέσεις σε όσους έκαναν το εμβόλιο, οι εμβολιασμοί μειώθηκαν κατακόρυφα. Σήμερα, οικογένειες, γιατροί και νοσηλευτές βρίσκονται παγιδευμένοι μεταξύ πολιτικής και αιματοχυσίας, καθώς προσπαθούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους. Μια ασθένεια στα πρόθυρα της εξάλειψης γίνεται και πάλι παγκόσμια απειλή, με το Πακιστάν να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξάπλωσή της.

Inside the Chinese Closet / Μέσα στην κινεζική ντουλάπα
Σκηνοθεσία / Direction: Sophia Luvara / Σοφία Λουβαρά
Ολλανδία – 2015

Ο Άντι ψάχνει μέρα-νύχτα να συνάψει έναν “λευκό γάμο” με μια λεσβία που θα μπορούσε πιθανότατα να κυοφορήσει το παιδί του. Ψάχνει στο διαδίκτυο και καταλήγει να επισκεφτεί μέχρι και ύποπτα γραφεία συνοικεσίων όπου συναντά όλων των ειδών τα κορίτσια. Η Τσέρι είναι ήδη παντρεμένη με έναν γκέι, αλλά η απόκτηση ενός μωρού αποδεικνύεται πολύ μεγαλύτερη πρόκληση απ’ ό,τι φανταζόταν. Θα αρνηθούν άραγε ο Άντι και η Τσέρι την ευτυχία τους και τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους για να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των γονιών τους; Η ταινία ακολουθεί τον Άντι και την Τσέρι σε αυτήν τους την αναζήτηση, κατά τη διάρκεια της οποίας θα συγκρουστούν με τις ελπίδες των γονιών τους, τους ερωτικούς συντρόφους τους και τους κατά συνθήκη συντρόφους τους. Μέσα από αυτές ακριβώς τις συναντήσεις, η ταινία παρουσιάζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι γκέι στην Κίνα.

A Second Chance / Η δεύτερη ευκαιρία
Σκηνοθεσία-Σενάριο-Αφήγηση: Μενέλαος Καραμαγγιώλης / Menelaos Karamaghiolis

«Βγαίνεις στο προαύλιο. Στο ένα παγκάκι κάποιοι κρατούμενοι συζητάνε για το πώς θα παρανομήσουν, όταν θα βγούνε, δίχως να τους πιάσουν. Στο άλλο μιλάνε για πρέζα, στο παρ’ άλλο μιλάνε για τα καλάσνικοφ και ξαφνικά διακρίνεις εκεί πέρα πίσω, ένα τεράστιο Λιθουανό μαζί με κάνα-δυό παραπλήσιους τύπους να παίζουνε σκάκι…», αφηγείται ένας κρατούμενος δάσκαλος μουσικής στις φυλακές ανηλίκων Αυλώνα. Υπάρχει στην αληθινή ζωή μια δεύτερη ευκαιρία; Ένας έφηβος από τη Λιθουανία βρίσκεται κρατούμενος στις φυλακές ανηλίκων μιας άγνωστης χώρας που δεν έχει ξαναδεί, ούτε μιλάει τη γλώσσα της. Ή θα μείνει στο κελί του παραιτημένος ή θα βρει τρόπο να επαναπροσδιορίσει τη ζωή του. Στο σχολείο της φυλακής θα προσπαθήσει να μάθει ελληνικά, να ανακαλύψει τα κρυμμένα ταλέντα του κι ίσως μια μέρα να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο. Θα τα καταφέρει; Για τρία χρόνια μέσα από τη φυλακή παλεύει να πετύχει αυτούς τους άπιαστους στόχους καθώς η κάμερα αποτυπώνει την αγωνία του να ξαναρχίσει τη ζωή του από την αρχή.

Sick / Aρρώστια / Bolesno
Σκηνοθεσία-Σενάριο / Direction-Screenplay: Hrvoje Mabić / Χρβόγε Μάβιτς
Κροατία – 2015

Ύστερα απ’ ότι πέρασε, η Άνα λαχταρά ένα κορίτσι που δεν θα τη θεωρεί τρελή λόγω της μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής της. Και τα βρίσκει όλα αυτά στη Μαρτίνα, τη νέα της αγάπη με την οποία σχεδιάζει να παντρευτεί. Ωστόσο, η τεράστια υπομονή της Μαρτίνα εξαντλείται με τον καιρό, καθώς βλέπει την Άνα να δίνει μεγαλύτερη σημασία στο τραυματικό παρελθόν της παρά στη ζωή που μοιράζονται. Μια ταινία για την αγάπη, την προδοσία, την εκδίκηση και τη συγχώρεση.

Starless Dreams / Όνειρα δίχως άστρα / Royahaye Dame Sobh
Σκηνοθεσία-Direction / Σενάριο-Screenplay: Mehrdad Oskouei / Μεχράντ Οσκουέι
Ιράν – 2015

Η ταινία ακολουθεί μία ομάδα ανήλικων κοριτσιών που βρίσκονται σε αναμορφωτήριο για διάφορους λόγους, από ναρκωτικά και τράφικινγκ, μέχρι μικροκλοπές και φόνο. Προοδευτικά μαθαίνουμε τι τις οδήγησε εδώ. Παρόλο που βαριούνται τη ζωή τους στο αναμορφωτήριο, τρέμουν στην ιδέα τού τι μπορεί να τους συμβεί όταν βγουν από αυτό. Καθώς πλησιάζει η Πρωτοχρονιά, όλες ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να τη γιορτάσουν με την οικογένειά τους.

The Virgin Obsession / Η εμμονή στην παρθενία / Der Jungfrauenwahn
Σκηνοθεσία / Direction: Guner Yasemin Balci / Γκιουνέρ Γιασεμίν
Μπαλτσί
Γερμανία / Γαλλία – 2015

Πολλά από αυτά που θεωρούμε προβλήματα των Μουσουλμάνων μεταναστών – π.χ. η καταπίεση των γυναικών, η φαλλοκρατική συμπεριφορά και η ροπή των ανδρών προς τη βία, οι αναγκαστικοί γάμοι και η κακοποίηση για λόγους τιμής – έχουν τις ρίζες τους στο βασικό θέμα ολόκληρου του ισλαμικού κόσμου: τη δαιμονοποίηση της γυναικείας σεξουαλικότητας. «Αν μπορούσαμε να σταματήσουμε την εμμονή με την παρθενία», λέει η πρωταγωνίστρια Σεϊράν Ατές, «τότε θα έπαυε όλη αυτή η τρέλα».

Εκτός από τα ντοκιμαντέρ που προαναφέραμε, στην ενότητα για τα «Ανθρώπινα Δικαιώματα» θα προστεθούν ακόμα δύο δημιουργίες που εκκρεμούν, ενώ ειδικά φέτος όλες οι ταινίες του Αφιερώματος στο Προσφυγικό θα είναι επίσης υποψήφιες για το βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας που δίνεται παραδοσιακά στο τμήμα Ανθρώπινα Δικαιώματα:

• This Is Exile: Diaries of Child Refugees – Μανί Γ. Μπενσελά (Λίβανος, Ελβετία)
• Dreaming of Denmark – Μίκαελ Γκράβερσεν (Δανία)
• At Home in the World – Αντρέας Κοφόντ (Δανία)
• Flotel Europa – Βλάντιμιρ Τόμιτς (Δανία – Σερβία)
• No Man Is an Island – Tιμ Ντε Κέερσμεκτερ (Βέλγιο)
• Lampedusa in Winter – Γιάκομπ Μπρόσμαν (Αυστρία, Ιταλία, Ελβετία)
• I Am Dublin – Νταβίντ Αρόνοβιτς, Άνα Πέρσον, Σαρμάρκ Μπινιουσούφ, Αχμέντ Αμπντουλαχί (Σουηδία)

Αντί επιλόγου στο μικρό αυτό αφιέρωμα για την ενότητα “Ανθρώπινα Δικαιώματα” στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα, επίκαιρο και συνάμα διαχρονικό, από την ομιλία της κας Ειρήνης Τσολάκη (Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας) κατά την πρώτη βράβευση το 2007 στο 9ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης:

«Η τέχνη του Ντοκιμαντέρ διερευνά. Και μέσα από αυτή τη διερεύνηση κατορθώνει να φέρει στο φως εικόνες αθέατες που πιθανότατα ποτέ δεν θα φιλοξενηθούν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ή στα κεντρικά δελτία ειδήσεων. Η σχέση του Ντοκιμαντέρ με τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι σχέση παλιά. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει εντονότερη και ουσιαστικότερη, φέρνοντας τον θεατή κοντά με τα γεγονότα και τις ευθύνες τους […] Θα συνεχίσουμε να δίνουμε αυτό το βραβείο μέχρι να πάψουν να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όνειρο; Μπορεί. Το κάθε ντοκιμαντέρ μπορεί να περνάει μηνύματα και να ευαισθητοποιεί το κοινό. Είναι διαφορετικό να διαβάζει κανείς για τα παιδιά – στρατιώτες που πολεμάνε στο Κογκό, από το να βλέπεις μπροστά σου σχεδόν ζωντανά την εικόνα ενός παιδιού που κρατάει ένα τεράστιο όπλο στα χέρια του…»

Το 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα, θα διεξαχθεί από την Παρασκευή 11 Μαρτίου, μέχρι και την Κυριακή 20 Μαρτίου. Το Tvxs.gr θα δώσει και φέτος το παρών και στην Κινηματογραφική του Στήλη, θα σας ενημερώνουμε αναλυτικά με τα νέα, αλλά και τις προτάσεις μας, για ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ στο είδος του, τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς.