Το 56ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, θα διεξαχθεί από την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου, μέχρι και την Κυριακή 15 Νοεμβρίου. Το Tvxs.gr θα δώσει και φέτος το παρών σ’ ένα από τα σημαντικότερο φεστιβάλ στον ευρωπαϊκό χώρο και στην Κινηματογραφική Στήλη πραγματοποιούμε μία αναλυτική παρουσίαση των τμημάτων της διοργάνωσης. Η αρχή έγινε με το Αφιέρωμα στον σπουδαίο Ρουμάνο σκηνοθέτη, Μίρτσεα Ντανελιούκ και συνεχίζουμε με τις δώδεκα (12) αξιόλογες ταινίες που θα προβληθούν σ’ ένα από τα σημαντικότερα και πιο ιστορικά τμήματα του Φεστιβάλ: «Ματιές στα Βαλκάνια». Έξι (6) από τις ταινίες που θα προβληθούν, αποτελούν παράλληλα και τις επίσημες υποψηφιότητες των χωρών τους για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Το «Ματιές στα Βαλκάνια», συμπληρώνει φέτος είκοσι δύο (22) χρόνια συνεχής και αξιόλογης παρουσίας, προβάλλοντας στο κοινό τις σημαντικότερες ταινίες απ’ την ετήσια βαλκανική κινηματογραφική παραγωγή, συνεισφέροντας έτσι στην εδραίωση ενός σινεμά που για πολλά χρόνια ήταν στην Ελλάδα άγνωστο. Πλέον ο Βαλκανικός Κινηματόγραφος, φαντάζει όχι μόνο οικείος αλλά έχει δικαίως εξελιχθεί σ’ ένα από τα πλέον αγαπημένα τμήματα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Μέσα από τις «Ματιές στα Βαλκάνια», γνωρίσαμε νέους και ταλαντούχους σκηνοθέτες, ενώ παράλληλα είχαμε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε το έργο των εθνικών κινηματογραφιών των χωρών τους. Επίσης, μέσα από σχετικά αφιερώματα και ειδικές προβολές, ταινίες μεγάλου, αλλά και μικρού μήκους, που παρουσιάστηκαν στο κοινό, γίναμε κοινωνοί του “Σινεμά της Γειτονιάς” μας.

Το τμήμα του 56ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, «Ματιές στα Βαλκάνια», παρουσιάζει και φέτος τις σημαντικότερες βαλκανικές ταινίες της χρονιάς, ενώ διοργανώνεται κι ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στον Ρουμάνο σκηνοθέτη, Μίρτσεα Ντανελιούκ (φωτογραφία).

Διαβάστε επίσης:
56ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: Αφιέρωμα στον Μίρτσεα Ντανελιούκ
Ταινία Λήξης και Αφίσα για το Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Οι οικογενειακοί δεσμοί, η καταπίεση της γυναίκας, η δύναμη της απαγορευμένης αγάπης, πολιτικά διαπλεκόμενα, ο απόηχος του πρόσφατου παρελθόντος, πολιτισμικές παραδόσεις και ξεπερασμένα ήθη συνθέτουν ένα συναρπαστικό θεματικό μωσαϊκό στο φετινό πρόγραμμα, «Ματιές στα Βαλκάνια». Συνολικά δώδεκα (12) ταινίες συνθέτουν φέτος το βαλκανικό πρόγραμμα, εφτά από τις οποίες υπογράφουν πρωτοεμφανιζόμενοι κινηματογραφιστές.

Στο φιλμ «Καυτός Ήλιος» (The High Sun – φωτογραφία) ο Ντάλιμπορ Μάτανιτς (Κροατία) με πρόσχημα τους κινδύνους και τη δύναμη της αγάπης, σχολιάζει τον εμφύλιο και τα απομεινάρια του, σε τρεις διαφορετικές περιόδους, το 1991, το 2001 και το 2011. Βραβείο Επιτροπής, Ένα κάποιο βλέμμα στο 68ο Φεστιβάλ Καννών. Η ταινία αποτελεί παράλληλα και την επίσημη υποβολή της Κροατίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα 88α Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Η αγάπη πρωταγωνιστεί και στη «Δίψα» (Thirst – φωτογραφία) της Σβέτλα Τσοτσόρκοβα (Βουλγαρία). Η σκηνοθέτης αντιπαραθέτει τη δίψα για νερό, με τη δίψα για αγάπη μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας που βλέπει τις ισορροπίες της να ανατρέπονται όταν μπαίνουν στη ζωή τους δυο νέα πρόσωπα. Τα πρωτόγνωρα συναισθήματα οδηγούν σε απρόβλεπτες συνέπειες.

Η ταινία «Φρενίτιδα» (Frenzy – φωτογραφία) του Εμίν Αλπέρ (Τουρκία) ξετυλίγεται σχεδόν σαν ένα μετα-αποκαλυπτικό θρίλερ. Σ’ ένα προάστιο της Κωνσταντινούπολης, ο τρόμος και ο διχασμός διέπουν τις ζωές δυο αδερφών, του Καντίρ που ύστερα από την αποφυλάκισή του, εργάζεται για την κυβέρνηση ψάχνοντας στα σκουπίδια για τρομοκρατικές ύλες και του Αχμέτ που εξολοθρεύει αδέσποτα σκυλιά.

Σκοτεινό, βίαιο, αλλά και βαθιά ανθρώπινο, η «Φρενίτιδα» κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο πρόσφατο Φεστιβάλ Βενετίας.

Η «Νύχτα του Μέλιτος» (Honey Night – φωτογραφία) του Ίβο Τράικοφ (ΠΓΔΜ) – εμπνευσμένη από το μυθιστόρημα «The Ear» του Γιαν Προτσάτσκα – διεισδύει στα άδυτα του πολιτικού διαπλεκόμενου κόσμου, μέσα από ένα θρίλερ που διαδραματίζεται στη διάρκεια μιας νύχτας, στη δεκαετία του ’90.

Ο γάμος και η καριέρα ενός πολιτικού βρίσκονται σε κίνδυνο, ενώ η παράνοια και ο φόβος από την ενδεχόμενη αποκάλυψη ενός πολιτικού σκανδάλου, οδηγεί τους ήρωες στα άκρα. Η ταινία αποτελεί παράλληλα και την επίσημη υποβολή της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα 88α Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Με το «Άφεριμ!» (Aferim! – φωτογραφία), ο Ράντου Ζούντε (Ρουμανία), απέσπασε το βραβείο καλύτερου σκηνοθέτη στο 65ο Φεστιβάλ Βερολίνου. Η ταινία θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένα βαλκανικό γουέστερν και ταυτόχρονα μια ανθρωπολογική και πολιτισμική καταγραφή του ρατσισμού στη Βαλκανική, με στοιχεία που φτάνουν στο σήμερα.

Οδηγοί του σ’ αυτό το ταξίδι στα Βαλκάνια του 19ου αιώνα, είναι δυο αστυνομικοί που ψάχνουν να βρουν τον τσιγγάνο που παρέσυρε ερωτικά τη γυναίκα του τσιφλικά της περιοχής. Η ταινία αποτελεί παράλληλα και την επίσημη υποβολή της Ρουμανίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα 88α Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Το φιλμ «Έναν Όροφο πιο Κάτω» (One Floor Below) του Ράντου Μουντεάν (Ρουμανία) φέρνει τον θεατή αντιμέτωπο με τον φόβο που υπερνικά το αίσθημα του δικαίου. Ένα έγκλημα στον κάτω όροφο διαταράσσει την καθημερινότητα του Σάντου, του μοναδικού ανθρώπου που υπήρξε μάρτυρας, όχι του φόνου, αλλά μιας έντονης λογομαχίας που προηγήθηκε. Επιλέγει να το αποκρύψει από την αστυνομία, όταν όμως ο ύποπτος εμφανίζεται ξαφνικά στη ζωή του, το ηθικό δίλημμα και η αμφιβολία στέκονται απειλητικά απέναντί του. Η ταινία συμμετείχε στο Τμήμα “Ένα Κάποιο Βλέμμα” του Φεστιβάλ Καννών.

Το «Μητέρα Πατρίδα» (Motherland) της Σενέμ Τουζέν, μια συμπαραγωγή Τουρκίας-Ελλάδας (που ξεκίνησε τη διαδρομή του από το Crossroads του ΦΚΘ), μέσα από την αντιπαράθεση μιας κόρης με τη μητέρα της, αναδεικνύει τη σύγκρουση της παράδοσης με τη σύγχρονη αντίληψη για τη ζωή.

Ενώ στην ταινία «Μπαμπάς» (Father) του Βισάρ Μορίνα (UNMI Κόσοβο), η ζωή του δεκάχρονου Νόρι, στρέφεται γύρω απ’ τον πατέρα του, ακόμη κι όταν εκείνος τον εγκαταλείπει. Ο σκηνοθέτης αφηγείται μια ιστορία σκληρής ενηλικίωσης, ενώ ταυτόχρονα μιλά για θέματα όπως η πατρότητα και το μεταναστευτικό. Η ταινία αποτελεί παράλληλα και την επίσημη υποβολή του Κοσόβου, για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα 88α Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Το εξαιρετικό σκηνοθετικό ντεμπούτο της Ντενίζ Γιαμζέ Εργουβέν, «Ατίθασες» (Mustang – φωτογραφία & φωτογραφία άρθρου)  (Γαλλία, Γερμανία, Τουρκία, Κατάρ) που κέρδισε το Europa Cinemas Label Award στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών και ξεκίνησε την πορεία του απ’ το Crossroards του 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Οι ηρωίδες της Εργουβέν, πέντε αδερφές που ζουν με τη γιαγιά και τον θείο τους, βιώνουν την καταπίεση και τα ασφυκτικά ήθη που θέλουν τη γυναίκα υποταγμένη σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Υπέροχα πρόσωπα, φρέσκια σκηνοθετική ματιά σε μια ταινία που μοιάζει άλλοτε με χάδι, κι άλλοτε με γροθιά στο στομάχι. Η ταινία αποτελεί παράλληλα και την επίσημη υποβολή της Γαλλίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα 88α Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Η καταπίεση της γυναίκας κυριαρχεί και στην ταινία «Ορκισμένη Παρθένα» (Sworn Virgin) της Λάουρα Βεσπούρι (συμπαραγωγή Ιταλίας, Ελβετίας, Γερμανίας, Αλβανίας, UNMI Κόσοβο και Γαλλίας). Με αφετηρία τη μακρά παράδοση της μπουρνέσα (ορκισμένη παρθένα στα αλβανικά), η Βεσπούρι αφηγείται την ιστορία της Χάνα. Μεγαλώνοντας σε ένα απομακρυσμένο αλβανικό χωριό, στο οποίο τα δικαιώματα των γυναικών είναι ανύπαρκτα, η ηρωίδα παίρνει όρκο αγνότητας και ζει τη ζωή της σαν άντρας για να ξεφύγει απ’ αυτή τη μοίρα. Παραδόσεις, ταυτότητα φύλου, σεξουαλικότητα και αυτογνωσία, είναι η πρώτη ύλη με την οποία η σκηνοθέτιδα χτίζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της.

Η ταινία «Από Πάνω μας ο Ουρανός» (The Sky Above Us) του Ολλανδού, Μαρίνους Γκρούθοφ (συμπαραγωγή Ολλανδίας, Βελγίου, Σερβίας και Ελλάδας), με φόντο τους βομβαρδισμούς στο Βελιγράδι το 1999, ακολουθεί τους ήρωές της, καθώς προσπαθούν να διαφυλάξουν την ομαλότητα στη ζωή τους. Όλοι τους μένουν σταθεροί σε μικρές απλές συνήθειες, προκειμένου να ξορκίσουν την διαρκή απρόβλεπτη απειλή.

Η Ινές Τανοβίτς στο «Οι Καθημερινές μας Ιστορίες» (Our Everyday Life), καταγράφει μια κοινωνία σε μετάβαση μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας στη σημερινή Βοσνία. Χαμηλών τόνων, βαθιά ανθρώπινο, διεισδυτικό δράμα που χωρίς εξάρσεις παρατηρεί μια τυπική οικογένεια που ζει στο Σαράγιεβο και αντανακλά τις πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις που άλλαξαν το πρόσωπο της χώρας. Η ταινία αποτελεί παράλληλα και την επίσημη υποβολή της Βοσνίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα 88α Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Είναι ξεχωριστή η φετινή χρονιά στο τμήμα του Φεστιβάλ, «Ματιές στα Βαλκάνια». Στο πρόγραμμα – που επιμελείται ο Δημήτρης Κερκινός – πλάι σε έμπειρους δημιουργούς, πραγματοποιούν εκρηκτικά ντεμπούτα νέοι σκηνοθέτες, κυρίως γυναίκες, που με τόλμη αναμοχλεύουν δύσκολα κοινωνικά ζητήματα.

Μικρού Μήκους

Τέλος αξίζει να σημειώσουμε ότι όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, οι μικρού μήκους ταινίες έχουν ξεχωριστή θέση στο βαλκανικό πρόγραμμα. Η Τουρκία εκπροσωπείται από το “Mother Virgin No More” της Ντέρια Ντουρμάζ και το “Τρίτη” του Ζίγια Ντεμιρέλ, δυο ταινίες που σχολιάζουν τα ήθη και τη θέση της γυναίκας στο κοινωνικό σύνολο. Από τη Ρουμανία παρουσιάζονται, τα φιλμ: “Δεν Υπάρχει Τίποτα στον Κόσμο” (διεθνής πρεμιέρα) σε σκηνοθεσία Αντρέα Βαλεάν, που εστιάζει στην κουλτούρα της ρουμανικής μουσικής μανέλε και το “Ραμόνα”  του Αντρέι Κρετουλέσκου, μια άσκηση στυλ που παραπέμπει στο ύφος του Ταραντίνο. Ενώ το “Ουρανοί” των Ιβάν Σάλατιτς και Γιελένα Μαξίμοβιτς (Σερβία, Μαυροβούνιο) και το “Κυριακή” (παγκόσμια πρεμιέρα) του Γκόραν Ντέβιτς (Κροατία), αναδεικνύουν θέματα πατρότητας και νοσταλγίας.

Το 56ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, θα διεξαχθεί από την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου, μέχρι και την Κυριακή 15 Νοεμβρίου. Το Tvxs.gr θα δώσει και φέτος το παρών και στην Κινηματογραφική του Στήλη, θα σας ενημερώνουμε αναλυτικά με τα νέα, αλλά και τις προτάσεις μας, για ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ στον ευρωπαϊκό χώρο.