Μ’ ένα ασταμάτητο δέος απέναντι στα μυστήρια της ύπαρξης και της θνητής φύσης, ο Ζαν Ρενουάρ συνέταξε ένα ευαίσθητο σινεμά, το οποίο αγγίζει τα ύψη της ποίησης. Η «Μεγάλη Χίμαιρα» (La Grande Illusion – 1937) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αντιπολεμικές ταινίες στην ιστορία της Έβδομης Τέχνης και δικαίως έχει τοποθετηθεί ανάμεσα στις σημαντικότερες ταινίες του 20ού αιώνα.

Ads

«Οι παρέες διαμορφώνουν τον κόσμο ολόκληρο, κάθε πόλη, κάθε χώρα. Μάλιστα, μερικές παρέες ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα και γίνονται διεθνείς. Κάθε παρέα έχει τις συνήθειές της, την ηθική της, την δική της γλώσσα. Απλούστερα, κάθε παρέα έχει τους δικούς της κανόνες, κι αυτοί οι κανόνες κατευθύνουν το παιχνίδι. Όσο πιο μικρή παρέα, τόσο πιο αυστηροί κανόνες. Γι’ αυτό, οι ομάδες των πλουσίων, αυτών που παίζουν τένις και αγαπούν την ιππασία, δηλαδή τα μέλη μιας κοινωνικής κάστας, ζουν ακολουθώντας κώδικες που γίνονται αυστηρότεροι όσο αυτές οι κάστες απομακρύνονται από τον υπόλοιπο πληθυσμό.» – Ζαν Ρενουάρ (Jean Renoir / 15 Σεπτεμβρίου, 1894 – 12 Φεβρουαρίου, 1979)

image

Ο Κινηματογράφος έχει συχνά πυκνά προσπαθήσει να καταγράψει τις πτυχές και τα δεινά του πολέμου και ειδικά των δύο Παγκόσμιων. Από το «Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο» του Lewis Milestone (βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ) και το αγαπημένο «Σταυροί στο Μέτωπο» (Paths of Glory) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, μέχρι το αριστουργηματικό «Η Λευκή Κορδέλα» του Μίκαελ Χάνεκε και το φιλμ, «Ο Σαρλό Στρατιώτης», με σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή τον ανεπανάληπτο Τσάρλι Τσάπλιν.

Ads

image

Στη «Μεγάλη Χίμαιρα» (La Grande Illusion – 1937) του Ζαν Ρενουάρ, ο αριστοκρατικής καταγωγής Γάλλος αξιωματικός Ντε Μπελντιέ (Pierre Fresnay), ο υπολοχαγός του μηχανικού Μαρεσάλ (Jean Gabin) και ο πλούσιος Εβραίος αστός Ρόζενταλ, βρίσκονται στο ίδιο γερμανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων.

image

Παρά τις αντίθετες τάξεις τους και το κοινωνικό τους υπόβαθρο, σύντομα ενώνουν τις δυνάμεις τους, καθώς σχεδιάζουν να δραπετεύσουν. Όμως η αποτυχία των προσπαθειών τους, τους οδηγεί μοιραία σε μία φυλακή – κάστρο όπου μόνο μία τελική πράξη ανδρείας μπορεί να τους σώσει.

image

Το 1937 ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζαν Ρενουάρ, πραγματοποιεί μία από τις πιο επιτυχημένες  ταινίες της περιπετειώδους καριέρας του. Ένα αυθεντικό αριστούργημα που δικαίως κατέχει μία περίοπτη θέση στις εκατό καλύτερες ταινίες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.

image

Αν και στο φιλμ «Μεγάλη Χίμαιρα» (La Grande Illusion – 1937) ακούγονται λιγότεροι από έξι πυροβολισμοί και οι σκηνές μάχης απουσιάζουν πλήρως, εντούτοις η ταινία, αποτελεί μια από τις κλασσικότερες αντιπολεμικές ταινίες στην ιστορία του Σινεμά.

image

Το φιλμ «Η Μεγάλη Χίμαιρα», είναι βασισμένο στις εμπειρίες ενός στρατηγού τον οποίο ο σκηνοθέτης γνώρισε στη διάρκεια της θητείας του στην αεροπορία. Ο Ζαν Ρενουάρ επιχειρεί εδώ μία βαθιά ουμανιστική καταγραφή των κοινωνικών αντιθέσεων και των συνόρων που χωρίζουν ανθρώπους, τάξεις αλλά και χώρες ολόκληρες.

Στο φιλμ πρωταγωνιστούν: ο Ζαν Γκαμπάν, η Ντίτα Πάρλο, ο Ζουλιάν Καρέτ, ο Μαρσέλ Νταλιό και βέβαια ο σπουδαίος ηθοποιός (Sunset Blvd. – 1950) και σκηνοθέτης (The Merry Widow – 1925), Έριχ Βον Στρόχαϊμ (Erich von Stroheim).

image

Μακριά από δόγματα και στρατεύσεις, πίσω από μεταμφιεσμένες αλληγορίες ηθικής, οι ταινίες του αγαπημένου Ζαν Ρενουάρ πρεσβεύουν τη μία και ακλόνητη πίστη στον άνθρωπο. Μ’ ένα ασταμάτητο δέος απέναντι στα μυστήρια της ύπαρξης και της θνητής φύσης, ο Ρενουάρ συνέταξε ένα ευαίσθητο και μοναδικό σινεμά.

image

Η “Μεγάλη Χίμαιρα – La grande illusion” και ο “Κανόνας του Παιχνιδιού – The Rules of the Game”, τοποθετήθηκαν ανάμεσα στις σημαντικότερες ταινίες του 20ού αιώνα, ενώ φιλμ όπως το “The River” και το “Boudu Saune Des Eaux”, αναγορεύτηκαν σε μοντέλα φιλμικού μοντερνισμού.

Διαβάστε επίσης:
«Η Σκύλα» – Υπέροχο δείγμα γραφής του σπουδαίου Ζαν Ρενουάρ
«Η Έλενα και οι Άντρες της» του Ζαν Ρενουάρ
Ζαν Ρενουάρ: «Η Χρυσή Άμαξα» με την υπέροχη Άννα Μανιάνι

«Κανείς δε συνέλαβε την αληθινή φύση της οθόνης καλύτερα από τον Ρενουάρ. Κανείς δεν απαλλάχθηκε με τόση επιτυχία από τις διφορούμενες αναλογίες της με την ζωγραφική και το θέατρο.  Έχοντας στο μυαλό τους, τις παραδοσιακές αναφορές, οι σκηνοθέτες του σινεμά τείνουν να συλλαμβάνουν τις εικόνες εγκλωβισμένες σ’ ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, όπως οι ζωγράφοι και οι θεατρικοί σκηνοθέτες. Ο Ρενουάρ αντίθετα, κατανοεί πως η οθόνη δεν είναι απλό παραλληλόγραμμο αλλά ένα ομοθετικό επίπεδο του βιζέρ της κάμεράς του. Το ακριβώς αντίθετο του κάδρου. Η οθόνη είναι μια μάσκα που περισσότερο κρύβει παρά αποκαλύπτει την πραγματικότητα.» – Αντρέ Μπαζέν (Κριτικός και θεωρητικός του κινηματογράφου)

image

Η Μεγάλη Χίμαιρα (La grande illusion)
Γαλλία / France, 1937, μ/α/b&w.
Σκην. / Dir.: Jean Renoir
Σεν. / Scr.: Jean Renoir/Charles Spaak
Φωτ. / Cin.: Christian Matras
Μοντ. / Ed.: Marthe Huguet, Marguerite Renoir
Ηθ. / Cast: Jean Gabin, Dita Parlo, Pierre Fresnay, Erich von Stroheim
Παρ. / Prod.: Réalisation d’art cinématographique (RAC)
Διάρκεια / Dur.: 114 λεπτά